Anatomia pewnego ludobójstwa. Życie i śmierć Buczacza - Omer Bartov

Oto zapis historii tych trzech niezwykłych miast tak bardzo różniących się od siebie, a mimo to stanowiących jeden organizm, w sumie liczący około 100 tysięcy mieszkańców. Głównym spoiwem byli ludzie, którzy dzięki swej pracowitości, przedsiębiorczości, talentom i fantazji stworzyli frapujący konglomerat inkrustowany biografiami i dziełami wybitnych artystów, pisarzy, poetów, malarzy, ale też inżynierów-nafciarzy.

W książce tej nie mniej ważne od tekstu są ilustracje wydobyte z zakamarków rzadko odwiedzanych strychów lub nieczęsto otwieranych szuflad. Cudem przetrwały gehennę i częstokroć zagładę ich pierwszych właścicieli. Pierwsze wydanie tej książki w 2009 roku wyprzedzało i zapowiadało cykl książek o historii i mitologii 200 miast kresowych, które Polska utraciła w 1945 roku. W cyklu tym, noszącym tytuł "Kresowa Atlantyda", ukazało się już 10 tomów, entuzjastycznie przyjętych przez czytelników.

Bogato ilustrowana książka pokazuje kontekst polityczny i społeczny, w jakim doszło do niemieckiego ludobójstwa. Prezentuje zjawisko ratowania Żydów zarówno w wymiarze historycznym, jak i w przez pryzmat pojedynczych ludzkich losów. Oparta na materiałach archiwalnych, zawiera bogaty materiał faktograficzny, zarówno w warstwie tekstowej, jak i ilustracyjnej. Zawiera opis sytuacji ludności zarówno polskiej, jak i żydowskiej pod okupacją niemiecką oraz stosunku między tymi narodami. Pokazuje postawę wobec holocaustu władz Polskiego Państwa Podziemnego, środowisk konspiracyjnych, Kościoła katolickiego i różnych grup społecznych. Opowiada też o akcji pomocy Żydom, dokonywanej zarówno indywidualnie, jak i w sposób zorganizowany ("Żegota").

Historia XX wieku pamięta kilka aktów ludobójstwa noszących znamiona eksterminacji całych narodów.

Pierwszym była zagłada Ormian w 1915 r., którą autor książki Mikaël Nichanian porównuje z holokaustem Żydów w czasie II wojny światowej.

Zagłada nosiła znamiona czystek rasistowskich i religijnych, przeprowadzona została systematycznie i planowo, ofiary to chrześcijanie zamieszkujący Imperium Osmańskie, przede wszystkim Ormianie, ale także Grecy i Chaldejczycy. Sprzyjała jej trwająca Wielka Wojna oraz młodoturecki nacjonalizm. Rzeź tureckich Ormian wiązała się także z niszczeniem i grabieżą mienia, dokonywanymi w trakcie pacyfikacji przez członków Organizacji Specjalnej oraz muzułmańskich cywilów i sąsiadów ofiar. Autor rysuje przed czytelnikami wstrząsający obraz bestialskiego ludobójstwa blisko dwóch milionów ludzi.

Dzieło stanowi świadectwo historycznych wydarzeń, które naznaczyły cały XX wiek piętnem barbarzyńskich zbrodni, czystek etnicznych i religijnych, cierpieniem bezbronnych i niewinnych ofiar nacjonalizmów i totalitarnych ideologii.

Zbrodnia katyńska na narodzie polskim, skazana przez dziesiątki lat na zakłamanie lub zapomnienie, była najstraszniejszym owocem komunistycznej ideologii i moskiewskiego imperializmu. Cały czas trwa walka o wyjaśnienie wszystkich aspektów ludobójstwa z 1940 r., jego sprawiedliwe osądzenie, a przede wszystkim o to, by w świadomości historycznej Polaków i innych narodów obecna była prawda o Katyniu. Publikacja ta ma być małą cegiełką w rosnącym, pomimo trudności, murze rzetelnej wiedzy o Katyniu.