Dzieci Kazimierza - Michał P. Garapich

Stulecie Winnych bez wątpienia pretendować może do tytułu najlepszej sagi ostatnich lat. Dowodem uznania czytelniczek jest nagroda Pióra, przyznana przez nie Ałbenie Grabowskiej, autorce tej fascynującej trylogii.

Opowieść o losach rodziny Winnych z podwarszawskiego Brwinowa rozgrywa się na tle dramatycznych wydarzeń XX wieku. Życiorysy nietuzinkowych bohaterów z tytułowego klanu, autorka umiejętnie splotła z losami autentycznych osób. Porywające emocje, zaskakujące losy, meandry polskiej historii - wszystko to czytelnik znajdzie w Stuleciu Winnych.

Radziwiłłowie byli obywatelami świata w najpełniejszym tego słowa znaczeniu. Swoje majątki, pałace, domy posiadali w Polsce, Rosji, Niemczech, Francji, Włoszech i Stanach Zjednoczonych. Byli przyjaciółmi królów, cesarzy, carów i prezydentów, a fakt, że stali się rodziną związaną z pruskim domem panującym, miał swoje znaczenie aż do czasów II wojny światowej. W książce czytelnik znajdzie zarówno postacie piękne, szlachetne, ale nie brakuje też szaleńców, utracjuszy i skandalistów. W opowieściach o Radziwiłłach znajdziemy paradoksy związane z wyborem tożsamości narodowej, polityczne wolty, skandale obyczajowe, wzloty i upadki.

Teksty zebrane przez ks. dr. Adama Szota stanowią bardzo interesujące źródło do badań nad historią Polaków zamieszkałych na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej, które zostały zagarnięte przez Związek Sowiecki w wyniku agresji 17 września 1939 r. Mamy tu do czynienia z pamiętnikami osób, które w wyniku wojny trafiły do więzień i łagrów sowieckiej Rosji, a później w wyniku układu Sikorski-Majski opuściły "nieludzką ziemię" i przez Bliski Wschód dotarły do Europy. Ich wartością jest ukazanie podobieństwa losów tysięcy wygnańców, których cierpienie poznajemy szerzej dopiero w ostatnich czasach.

W niniejszej książce oprócz dziejów rodziny Piorun-Sobieszczańskich, przedstawiono również skrócone zarysy dziejów rodzin skoligaconych z Sobieszczańskimi, a więc rodzin dziadków Autora: Świdzińskich, Łobaczewskich i Janiszewskich.

Na kartach książki odnajdziemy bezcenny opis życia mieszkańców małego, prowincjonalnego (jakby napisała sam autorka - partykularnego) miasteczka położonego na zachodnim skraju carskiego imperium w dwadzieścia lat po powstaniu styczniowym. Miasteczka, z którego do najbliższej stacji kolejowej (w Kutnie) trzeba było jechać wiele godzin konnym zaprzęgiem, a ocenzurowane i mocno spóźnione wieści z szerokiego świata docierały wraz z przywożoną karetką pocztową prasą.

Niewątpliwym i ważnym - nie tylko dla wydawcy - walorem powieści jest jej konińskość. Autorka fabułę umiejscawia w Koninie, choć w oryginalnych tekstach nazwy miasta nie wymienia lub ją zmienia. Koninianie na kartach jej powieści z łatwością odnajdą opisy tak dobrze znanych im zakątków starej części miasta.