Książki o Poznaniu i Wielkopolsce

Tłumaczone z języka niemieckiego zapisy seniorów poznańskiej gminy ewangelickiej Świętego Krzyża dotyczą szczególnie burzliwych dla miasta i jego mieszkańców czasów konfederacji barskiej, a zwłaszcza opisują dramatyczne, mało znane losy poznańskich dysydentów. Podobnie jak poprzednie tomy serii, Kroniczka ilustrowana jest archiwaliami, mapami i portretami z epoki oraz opatrzona komentarzem historycznym.

Ósmy tom serii Kroniki Staropolskie to barwna i wartka lektura, znakomita książka dla zainteresowanych historią polityki i obyczajów.formacje dotyczące losów konfederacji barskiej.

W połowie XVII wieku kamienicę rodziny Świdów przy Żydowskiej przejęli karmelici trzewiczkowi z klasztoru przy kościele Bożego Ciała, urządzając tam niewielki kościółek i parę pomieszczeń, w których mieszkało kilku zajmujących się kaplicą zakonników.

Z dala od rytmu klasztornej organizacji, mieli oni czas i sposobność przyglądać się z bliska życiu poznańskiego rynku i słuchać tutejszych plotek. Stąd w prowadzonej w rezydencji kroniczce odnotowano przede wszystkim wiadomości o pożarach, wyborach władz miejskich, wyrokach sądu i egzekucjach, lokalnych skandalach. Znalazły się też nieznane dotąd historykom informacje dotyczące losów konfederacji barskiej.

Publikowany pierwszy tom kronik obejmuje lata 1570-1653. Obszerny łaciński rękopis został przetłumaczony na język polski i opatrzony historycznym komentarzem w formie przypisów.

Relacjonuje dzieje budowy zespołu klasztornego na górze św. Wojciecha, a także dramatyczne momenty z ówczesnego życia miasta - zarazy, pożary, oblężenia, czy - nieposiadające takiego znaczenia historycznego, lecz niemal równie burzliwe - wydarzenia towarzyszące obchodom wielkanocnego dyngusa. Nie brak też anegdot, czasem nieco makabrycznych, które mogłyby stać się inspiracją dla scenariusza filmowego - jak historia młodej szlachcianki, która uciekając przed grożącym jej niebezpieczeństwem, schroniła się w karmelitańskim klasztorze w przebraniu mnicha, czy opowieści o pościgach za rabusiami i złoczyńcami.

Tom zawiera zapiski urzędników z okresu od końca XIV do połowy XVII wieku. Obok "służbowych" notatek i aktów wydawanych przez rajców, pisarze zamieszczali krótkie informacje o ważnych wydarzeniach bieżących. Kronika ta jest więc dziełem ponad 30 autorów, z których najstarszy żył prawie 400 lat wcześniej od najmłodszego i stanowi niezwykłą mozaikę, relacjonując obok wielkich uroczystości czy klęsk także takie wydarzenia, jak to, że w andrzejki 1504 r. przed katedrą szlachcic Gostyński zabił rajcę Macieja, złotnika, który uwiódł mu żonę czy spór między rzeźnikami a radą, z powodu którego na Wielkanoc 1541 r. brak było mięsa i wielu poznaniaków musiało spożywać potrawy wielkopostne.

Tom ukazujący Reformatów powstawał w klasztorze tego zgromadzenia na Śródce. Łaciński w większości rękopis obejmuje historię klasztoru w XVII i XVIII wieku.

Na jego kartach pojawiają się postacie mieszczan i rzemieślników śródeckich (Śródka była wówczas odrębnym od Poznania organizmem, z własną radą i burmistrzem), kawalerów maltańskich z Komandorii, donatorów spośród wielkopolskiej szlachty.

Dramatyczne wrażenie robią ostatnie zapisy, notowane pospiesznie, po polsku, na gorąco relacjonujące anektowanie klasztoru przez Prusaków, a potem urządzenie w kościele lazaretu dla żołnierzy napoleońskich.

Dziś miejsce to jest nieco zapomniane, mało znane ogółowi poznaniaków - w kościele p.w. św. Kazimierza mieści się parafia polsko-katolicka, natomiast w budynku klasztornym - zakład dla głuchoniemych. Może wydanie "Kroniki" zwróci uwagę na ten barokowy zabytek.

Pisane przez zakonnice w XVII i XVIII wieku kroniki stanowią nie tylko cenne źródło historyczne do dziejów klasztoru, lecz także barwny zapis obyczajów, życia codziennego miasta i jego mieszkańców, m.in. z okresu najazdu szwedzkiego. 

Kroniki Bernardynów poznańskich są nieocenionym źródłem do dziejów miasta, historii jego kultury materialnej i duchowej, przynoszą także garść anegdot związanych z wielkimi i małymi wydarzeniami z życia mieszczan.
Każdy miłośnik Poznania zechce z pewnością zapoznać się bliżej z historią pięknego kościoła Bernardynów, którego sylwetka stanowi tak charakterystyczny element panoramy naszego miasta. A Kroniki pozwalają odkryć także inne, mniej znane zabytki, jak niezwykłej urody figura Chrystusa Zbawiciela o wschodnich rysach z kościoła Bernardynek, przywieziona w końcu XVI wieku z Rzymu przez dziekana kapituły katedralnej Andrzeja Kościeleckiego. Na kartach książki zamieszczono również wiele innych ciekawych ilustracji, m.in. rysunki z XVI-wiecznych rękopisów przechowanych w zbiorach Biblioteki Kórnickiej.

Tak bardzo wyczekiwana Uroczystość, która odbędzie się 24 maja 2025 r. na placu katedralnym w Poznaniu, da księżom kolejny wzór kapłana, który odznaczał się wiernością do końca swojemu powołaniu oraz troską o zbawienie ludzi. Wierni świeccy otrzymują wzór kapłana całkowicie im oddanego, przykładnego i gorliwego. Ogółowi ludzi zostaje natomiast ukazany człowiek, który nie bał się podjąć decyzji na całe życie i temu, na co się zdecydował, pozostał wierny, choć droga pracy kapłańskiej była trudna, wiedział, że za swoje duszpasterskie zaangażowanie może zapłacić najwyższą cenę.

To co jezd nojwożniejsze, jezd do ócz nie do zobaczynio”. Brzmi znajomo? Ależ tak – to najbardziej znany cytat z „Małego Księcia” przetłumaczony na... gwarę wielkopolską. Ambitnego zadania przełożenia słynnej książki na gwarę podjął się mistrz poznańskiej mowy, pisarz i publicysta Juliusz Kubel.

„Książę Szaranek” z pewnością rozbawi wszystkich starszych i młodszych wielbicieli „Małego Księcia” (bo kto słyszał o „wężu boa, co śrutuje swoją ofiarę wew cołkiyj postaci”?), nie traci jednak nic z filozoficznego charakteru oryginału. Dla tych, którzy nie najlepiej radzą sobie z gwarą, autor przygotował specjalny słowniczek, a całość książki przeczytał na dołączonym audiobooku.

Wielkopolska - jak się przekona Czytelnik - to nieprzebrana skarbnica rozmaitych przekazów, legend i podań o duchach, zjawach, biesach, upiorach, upiorzycach, strzygach, martwcach, południcach, pannach wodnych, czarownicach, czyli "ciotach" itp. Spośród naszych wielkopolskich duchów wiele znanych jest z imienia i nazwiska.
W książce tej przedstawiono niemal dziewięćdziesiąt wybranych miejsc w Wielkopolsce, nawiedzanych przez nieziemskie istoty. Zakładając, że wielu Czytelników zechce odwiedzić opisywane tutaj miejsca z nadzieją na emocjonujące spotkanie z duchem, Autor postanowił z tego opracowania uczynić coś w rodzaju miniprzewodnika po nawiedzanych zamkach, pałacach i dworach oraz innych miejscach tajemnych. Stąd w każdym rozdziale zawarta jest także garść danych historycznych oraz opisów najciekawszych obiektów, które w danym zakątku historycznej Wielkopolski zasługują na zwiedzenie.

Czy lubicie potrawy o wyjątkowej prostocie i niezapomnianym smaku? Jeśli tak, to dobrze trafiliście. W książce znalazły się przepisy zarówno na potrawy codzienne, jak i te przygotowane z okazji świąt i ważnych uroczystości. Są to przede wszystkim przepisy na potrawy charakterystyczne dla tradycyjnej kuchni wielkopolskiej. Niektóre, szczególnie interesujące receptury, pochodzą bezpośrednio ze starych ksiąg kucharskich, z zachowaniem oryginalnej pisowni i gwarowych określeń, zachęcając tym Państwa do kontynuowania tradycji kuchni wielkopolskiej.

Czy lubicie potrawy o wyjątkowej prostocie i niezapomnianym smaku? Jeśli tak - to dobrze trafiliście. Książka ta w przystępny sposób przybliża jedną z ciekawszych kuchni w Polsce - kuchnię wielkopolską.

Co łączy koziołki i zegar? Kim był Mistrz Bartłomiej? Odpowiedzi na te i na wiele innych pytań dotyczących słynnego poznańskiego symbolu znajdzie młody czytelnik w książeczce autorstwa Elizy Piotrowskiej. Wierszowana i opatrzona rysunkami legenda adresowana jest do dzieci w wieku przedszkolnym oraz pierwszych klas szkoły podstawowej. Autorka dowcipnie przedstawia nie tylko historię koziołków, ale także postaci związanych z historią Poznania. Zawarte w Legendzie...wiadomości wzbogacą wiedzę dziecka i zachęcą do dalszego poznawania dziejów miasta i jego zabytków.

Kto pierwszy upiekł rogale świętomarcińskie? W jaki sposób zapoczątkowana przed wiekami tradycja przetrwała do czasów współczesnych? Odpowiedzi na te i na inne pytania dotyczące rogali znajdzie czytelnik w książeczce Elizy Piotrowskiej. Napisana wierszem i wspaniale zilustrowana legenda adresowana jest do dzieci w wieku przedszkolnym oraz pierwszych klas szkoły podstawowej. Dowcipnie przedstawia historię rogali świętomarcińskich, a także dzieje św. Marcina, jednego z patronów miasta, oraz przepis na wypiek tytułowego smakołyku. Zapraszamy do lektury, bo "To opowieść smakowita, kto jest głodny, niechaj czyta!"

Napisana wierszem i wspaniale zilustrowana legenda adresowana jest do dzieci w wieku przedszkolnym oraz pierwszych klas szkoły podstawowej. Dowcipnie przedstawia historię rogali świętomarcińskich, a także dzieje św. Marcina, jednego z patronów miasta, oraz przepis na wypiek tytułowego smakołyku. Zapraszamy do lektury, bo "To opowieść smakowita, kto jest głodny, niechaj czyta!"

Bogaty, najpełniejszy zbiór podań i legend, a także anegdot i facecji z Poznaniem związanych. Obok popularnych, „sztandarowych” wręcz opowieści, znajdziemy w książce wiele historii wyjątkowych, będących zupełnym rarytasem, opatrzonych przy tym równie ciekawym komentarzem.

W książce autor stara się przybliżyć udział lekarzy weterynarii w walkach o niepodległość ojczyzny. I we wszystkich swoich publikacjach pokazuje, że tak mała grupa zawodowa była niezwykle patriotyczna, oddana Rzeczypospolitej i godna podziwu i naśladowania. W ubiegłym roku ukazała się wcześniejsza publikacja Włodzimierza Gibasiewicza "Niepowtarzalni z Wielkopolski" opowiadająca losy lekarzy zwierząt, którzy polegli bądź zostali zamordowani w latach II wojny światowej. Nazwiska bohaterów tamtej książki upamiętniła Wielkopolska Izba Lekarsko-Weterynaryjna w postaci Tablicy Pamięci odsłoniętej w 2018 roku.