Acta Medicorum Polonorum R. 2/2012 - Anita Magowska (Redaktor Naczelny)

Autor: Anita Magowska (Redaktor Naczelny)

Wydawnictwo: Kontekst

Rok wydania: 2012

Ilość stron: 170

Format: 17 x 24 cm

Oprawa: broszura

Rocznik poświęcony biografistyce lekarskiej redagowany przez Katedrę i Zakład

Historii Nauk Medycznych Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w

Poznaniu.

W niniejszym numerze „Acta Medicorum Polonorum” dominują materiały źródłowe,

wśród których na uwagę zasługuje przełożona z łaciny na polski przez Radosława Piętkę i

Magdalenę Szymańską-Piętkę dysertacja Karola Marcinkowskiego (1800-1846). Przekład

został wykonany na podstawie egzemplarza przechowywanego w Bibliotece Jagiellońskiej.

Rozprawa doktorska Marcinkowskiego porusza problematykę wynajdywania wskazań

lekarskich, tę samą, którą prawie pół wieku później podjął Tytus Chałubiński w pracy

uważanej za pierwsze osiągnięcie tzw. polskiej szkoły filozofii medycyny. W rozprawie

Marcinkowskiego utrwalony został obraz niemieckiej medycyny okresu romantyzmu, który

pozwala łatwiej zrozumieć dystans dzielący ją od medycyny angielskiej czy francuskiej.

Zupełnie inny charakter mają listy wybitnego działacza emigracyjnego Seweryna

Gałęzowskiego (1801-1878) do jego serdecznego przyjaciela, polsko-ukraińskiego poety,

Józefa Bohdana Zaleskiego (1802-1886). Listy te ukazują osobowość wpływowego lekarza-

humanisty i przybliżają codzienne życie polskich uchodźców politycznych w Paryżu w

połowie XIX w. Znamienne, że na ziemiach polskich byli elitą intelektualną, jednak na

obczyźnie nie umieli osiągnąć takiej pozycji społecznej. Poza nielicznymi wyjątkami, ich

kreatywność gasła, a cała energia życiowa przeznaczana była na utarczki i konflikty

personalne oraz spory o przyszły ustrój Polski.

Posnaniana to także korespondencja dotycząca jednego z najwybitniejszych polskich

chirurgów, prof. Antoniego Tomasza Jurasza (1872-1961), który po II wojnie światowej

został w niejasnych okolicznościach zmuszony do emigracji do USA. Listy te stanowią

świadectwo międzynarodowego uznania i prestiżu, jakimi cieszył się do końca życia A. T.

Jurasz oraz życiowych trudności, z jakimi się borykał. Stanowią one też ciekawy przyczynek

do historii Polonii amerykańskiej w połowie XX w.

Losy lekarzy zmuszonych do opuszczenia ojczyzny poznać można na przykładzie

artykułu Władysława Wanowskiego o doktorze Aleksandrze Wanowskim (1886-1966),

Polaku z urodzenia i Mołdawianinie z wyboru. Nie tylko w tej biografii zaznaczają się wątki

wojenne. Taki charakter ma artykuł Marii Ciesielskiej o Stefanii Perzanowskiej (1896-1974),

więźniarce obozu koncentracyjnego w Majdanku. Autorami artykułów o polskich lekarzach z

Zaolzia, Janie Jerzym Buzku (1874-1940) i Józefie Marszałku (1891-1968), są lekarze z

Polskiego Towarzystwa Medycznego w Republice Czeskiej, Józef Słowik, Tadeusz

Hławiczka i Kazimierz Santarius.

Dwa z zamieszczonych w niniejszym numerze wspomnień zostały napisane przed

wieloma laty. Ich autorami są: ostrowski ginekolog i położnik Alfons Gdyra oraz poznański

chirurg Józef Granatowicz. Bardzo osobistym tonem nacechowane jest wspomnienie Joanny

Nieznanowskiej o prof. Tadeuszu Brzezińskim (1929-2010).

Słowa wdzięczności kieruję do Wszystkich, którzy zechcieli przesłać artykuły i napisać

listy życzliwe koncepcji czasopisma poświęconego biografistyce lekarskiej. Dziękuję dr.

Antoniemu Sukiennickiemu z Ostrowa Wielkopolskiego za przesłanie dotychczas

niepublikowanych wspomnień Alfonsa Gdyry, dr. Augustynowi Zagórskiemu, prezesowi

Polskiego Towarzystwa Medycznego w Mołdawii, za udostępnienie artykułu o Aleksandrze

Wanowskim, dr Marii Drewsowej za nieocenioną wszechstronną pomoc.

Anita Magowska