Ofiary dwóch totalitaryzmów. Losy rodzin katyńskich pod okupacją sowiecką i niemiecką - Joanna Kurczab

Książka zawiera ponad 100 niepublikowanych relacji zesłańców z Syberii i Kazachstanu. Relacje te zbierane były w formie ankiet przez Biuro Historyczne Armii Polskiej na Wschodzie, a później 2. Korpusu gen. Władysława Andersa. Znajdują się one obecnie w Instytucie Hoovera w USA. Spośród ok. 30.000 zgromadzonych ankiet autorzy publikacji wyselekcjonowali te, których autorzy w momencie wybuchu wojny byli studentami bowiem celem publikacji jest ukazanie tragicznych losów pokolenia Polski Niepodległej na przykładzie młodej inteligencji.

Autorka wykazuje dalszą walkę o przekwalifikowanie niemieckiego obozu w Konstantynowie Łódzkim z przesiedleńczego na koncentracyjny.

Książka zatem zawiera liczne dokumenty niemieckie zdobyte w Państwowym Archiwum w Łodzi, liczne zdjęcia z rocznicowych spotkań byłych więźniów obozu oraz ich relacje udostępnione przez Jerzego Zielonkę z rejonu Kościana. Są też materiały dokumentalne oraz wspomnienia więźniów z innych terenów Wielkopolski, którzy przebywali w innych niemieckich obozach na terenie Łodzi w czasie trwania okupacji w latach 1939-1945, a także Polaków z Kresów, więzionych w obozie w Konstantynowie Łódzkim.

W ostatnich trzech dziesięcioleciach polityka Republiki Federalnej Niemiec wobec wolnej już Polski była tyleż bezwzględna, co cyniczna. Prezydent prosi, co prawda, o wybaczenie, ale niemieckie mass media od dawna szydzą z Polaków, zakłamują prawdę o wojnie, relatywizują winę albo w ogóle zwalają ją na ofiary swej agresji.

Książka prof. Wojciecha Polaka i dr hab. Sylwii Galij-Skarbińskiej Zbrodnia i grabież. Jak Niemcy tuszują prawdę o sobie jest dramatyczną, miejscami aż wstrząsającą, panoramą trudnych relacji polsko-niemieckich po 1939 r. – aż do dziś.

Na końcu znajdziemy rozważania na temat perspektyw naszych sąsiedzkich relacji, które powinniśmy ułożyć na zasadach partnerskich. W tym jednak celu konieczne są rozmowy i rokowania w sprawach gospodarczych, politycznych i kulturalnych, w tym także kwestii reparacji wojennych, szerzenia w Niemczech nastrojów antypolskich, zabierania przez organy państwa niemieckiego dzieci polskim rodzicom, dyskryminacji polskich firm i przedsiębiorstw, sytuacji ludności polskiej za Odrą, w tym nieustannej odmowy nadania jej statusu mniejszości narodowej. Punktem wyjścia do uczciwego dialogu musi być jednak stan realny, a nie zakłamana iluzja. Ten punkt wyjścia znajdziemy właśnie w tej książce.

Książka zawiera dwanaście relacji osób deportowanych na Syberię z powiatu Bielsk Podlaski w latach 1940-1941. Ukazują one losy przedstawicieli wszystkich przedwojennych warstw społecznych dotkniętych represjami - ziemian, leśników, policjantów, kupców żydowskich, nauczycieli, rzemieślników, zamożnych i biednych chłopów. Katolików, prawosławnych, wyznawców religii mojżeszowej. Mikrohistoria tego regionu służy jako studium przypadku pokazujące losy obywateli II RP pod okupacją sowiecką.

Życie w komunizmie było piekłem, ale nie dla wszystkich.

Było piekłem dla ludzi dobrej woli. Dla uczciwych. Dla rozsądnych. Dla chcących pracować z pożytkiem dla siebie i dla innych. Dla przedsiębiorczych. Dla tych, którzy chcieli coś zrobić lepiej, wydajniej, ładniej. Natomiast doskonale powodziło się w nim służalcom, oportunistom i konformistom.

Tyrmand uważał komunizm za najgorszą plagę jaka spotkała ludzkość, dlatego napisał tę książkę.

Autor niniejszej książki był jedynym ocalałym polskim oficerem, który w czasie dokonywania masowych egzekucji przez NKWD w 1940 r. znalazł się w pobliżu lasu katyńskiego, a także pierwszą osobą, która właściwie wskazała okolicę, gdzie urywał się ślad po polskich wojskowych. Opisuje on ciąg zdarzeń, które sprawiły, że trafił do obozu w Kozielsku, więzienia w Smoleńsku i Moskwie, a następnie do sowieckich łagrów. Z perspektywy trzydziestolecia podsumowuje stan wiedzy na temat Katynia, a także zastanawia się nad przyczynami podjęcia przez władze sowieckie tej dramatycznej decyzji.

Podjęta przez Bronisława Wardawego praca przywraca pamięć o kolejarzach Polskich Kolei Państwowych, którzy padli ofiarą morderstw i represji za to, że byli dobrymi Polakami, prześladowanymi przez hitlerowców, Sowietów i polskich komunistów. Praca ta powinna powstać już dawno. Jej autor [...] na przykładzie pracowników PKP daje obraz patriotyzmu ówczesnego społeczeństwa.
Prof. Jerzy Julian Węgierski

Nigdy nie publikowany polski oryginał książki, którą od 1949 roku przełożono na siedem języków. Część druga obecnego tomu zawiera rozproszone artykuły Mackiewicza o Katyniu, po raz pierwszy zebrane w całość.

Listy niewysłane to zbiór listów pisanych na zesłaniu przez dwudziestoletnią Annę Branicką do przebywającego w niemieckiej niewoli narzeczonego, Janusza Radomyskiego. Teksty te ukazują nie tylko dramat niespełnionej miłości, ale także warunki życia ludzi internowanych w ZSRR. Wśród listów znajdują się również wspomnienia m.in. świąt, polowań i dożynek w Wilanowie i Rosji oraz fragmenty dotyczące września 1939 i Powstania Warszawskiego.