Kronika Thietmara

Kroniki Bernardynów poznańskich są nieocenionym źródłem do dziejów miasta, historii jego kultury materialnej i duchowej, przynoszą także garść anegdot związanych z wielkimi i małymi wydarzeniami z życia mieszczan.
Każdy miłośnik Poznania zechce z pewnością zapoznać się bliżej z historią pięknego kościoła Bernardynów, którego sylwetka stanowi tak charakterystyczny element panoramy naszego miasta. A Kroniki pozwalają odkryć także inne, mniej znane zabytki, jak niezwykłej urody figura Chrystusa Zbawiciela o wschodnich rysach z kościoła Bernardynek, przywieziona w końcu XVI wieku z Rzymu przez dziekana kapituły katedralnej Andrzeja Kościeleckiego. Na kartach książki zamieszczono również wiele innych ciekawych ilustracji, m.in. rysunki z XVI-wiecznych rękopisów przechowanych w zbiorach Biblioteki Kórnickiej.

W niniejszej książce autor skupia się na problematyce miast w średniowieczu. Dzieje miasta są tu pretekstem do ukazania środowiska kształtującego w przeszłości określoną zbiorowość społeczną i kulturową. Miasta stanowiące wspólnotę ludzi decydujących o swych działaniach utworzyły się w średniowieczu. Miasta nazwano zjawiskami przyspieszającymi bieg historii. To przyspieszenie widoczne jest zwłaszcza w dziejach Europy, rozumianej nie tylko jako niewielki kontynent, lecz przede wszystkim jako obszar szczególnej cywilizacji, nazwanej cywilizacją miast.

Kronika przedstawia dzieje Kazimierza Wielkiego i jego dwojga następców. Nakreślona z niepoślednim talentem, a pisana z nieskrywaną pasją lub przynajmniej z ironią, tam zwłaszcza, gdzie autorowi wypadło mówić o przeciwnikach politycznych, do których należeli najwybitniejsi dygnitarze państwowi z regentką królową Elżbietą na czele. Jest ona najżywszą i najbardziej osobistą kroniką Polski średniowiecznej. (...) Jest prawdziwą kopalnią ciekawego materiału obyczajowo-anegdotycznego".

Kronika to nie tylko historia rodzin szlacheckich mieszkających na terenach wymienionych w tytule, ale to także historia tego regionu i roli kulturowej szlachty polskiej i ruskiej zamieszkującej wschodnie kresy dawnej Rzeczypospolitej. Wydanie drugie rozszerzone i poprawione zostało przygotowane z rękopisu przez historyków od lat zajmujących się dziejami ziemiaństwa i szlachty dawnej Rzeczypospolitej.

Tom ukazujący Reformatów powstawał w klasztorze tego zgromadzenia na Śródce. Łaciński w większości rękopis obejmuje historię klasztoru w XVII i XVIII wieku.

Na jego kartach pojawiają się postacie mieszczan i rzemieślników śródeckich (Śródka była wówczas odrębnym od Poznania organizmem, z własną radą i burmistrzem), kawalerów maltańskich z Komandorii, donatorów spośród wielkopolskiej szlachty.

Dramatyczne wrażenie robią ostatnie zapisy, notowane pospiesznie, po polsku, na gorąco relacjonujące anektowanie klasztoru przez Prusaków, a potem urządzenie w kościele lazaretu dla żołnierzy napoleońskich.

Dziś miejsce to jest nieco zapomniane, mało znane ogółowi poznaniaków - w kościele p.w. św. Kazimierza mieści się parafia polsko-katolicka, natomiast w budynku klasztornym - zakład dla głuchoniemych. Może wydanie "Kroniki" zwróci uwagę na ten barokowy zabytek.

Wielkopolska poprzez wieki to świetnie napisana historia Wielkopolski od czasów prehistorycznych po koniec XX wieku. Dzięki tej książce można zrozumieć, że ta najstarsza polska dzielnica położona w samym sercu naszego kraju w dużym stopniu kształtuje jego wizerunek.

To książka dla miłośników regionu, ale też dla wszystkich zainteresowanych dziejami Polski. Autor, Jerzy Topolski, należy do grona najwybitniejszych polskich historyków. Jego wiedza i umiejętność przystępnego jej przedstawiania stawiają książkę w szeregu najlepszych opracowań historii Wielkopolski. Po prostu znakomita lektura historyczna.

Kronika halicko–wołyńska, inaczej mówiąc, Kronika Romanowiczów jest jednym z najważniejszych pomników średniowiecznej ruskiej historiografii. Jej wyjątkowość wynika z faktu, że powstawała ona w XIII w. niemal „na bieżąco”. Aktualnie możemy z dużą dozą pewności stwierdzić, że było co najmniej pięciu autorów źródła, związanych odpowiednio z dworami Mścisława Mścisławowicza, Daniela Romanowicza (tu – być może – nawet dwóch), Wasylka Romanowicza, Włodzimierza Wasylkowicza oraz Mścisława (II) Daniłowicza. Niewykluczone jednak, że to na dworze Jerzego Lwowicza lub jego ojca powstała brudnopisowa część Kroniki, czyli jej zakończenie.