Tradycje, obyczaje, małe ojczyzny

Muzycy, złodzieje, bogaci i biedni, młode dziewczęta i dystyngowane panie w strojach z niemieckich żurnali, modne kawiarnie i nowe kina, kopalnie, małe kamieniczki ‒ wszystko zatrzymane na pożółkłych fotografiach, skrupulatnie kreślonych planach, w listach do bliskich, artykułach w „Beuthener Zeitung”, „Oberschlesische Grenz-Zeitung” oraz na stronach polskiego „Katolika”. Każda osoba, miejsce, wydarzenie ożywa na stronach książki Bytom przełomu wieków XIX–XX. Opowieść o życiu miasta.

przeczytaj fragment książki

 „C.k. kuchnia” to nie tylko książka kucharska, lecz również opowieść o czasach, gdy Europa Środkowa stanowiła jedność pod berłem Habsburgów. Amatorzy kulinariów odnajdą na jej łamach 84 przepisy z tamtych czasów i tamtych ziem, od Adriatyku po Karpaty. Przepisy reprezentatywne dla dzisiejszych kuchni narodowych - węgierskiej, czeskiej, rumuńskiej, austriackiej, bośniackiej, słowackiej czy też północnowłoskiej - kiedyś zwanych po prostu c.k. kuchnią. Ci wszyscy, którzy nad gotowanie przedkładają historię, też nie powinni być zawiedzeni. Każdą kuchenną receptę poprzedzają bowiem krótkie historie, których bohaterami są monarchowie, arcyksiążęta, sławni wodzowie i herosi oręża, a także zwykli obywatele naddunajskiej monarchii. Niektóre z owych historii rzeczywiście miały miejsce, niektóre zrodziła jedynie wyobraźnia autora, choć trzeba z całą sumiennością zaznaczyć, że została ona zapłodniona przez lekturę memuarów i gazet sprzed pierwszej wojny światowej. Najpochlebniejsi recenzenci przyrównują styl autora do niezpomnianej frazy Jaroslava Haška, przed czym autor się broni, a powoduje nim nie tylko wrodzone głębokie poczucie skromności, lecz również pamięć o ochotniczej służbie Haška w Armii Czerwonej w charakterze politruka. „C.k. kuchnię” niezrównanie ozdobił akwarelami Andrzej Zaręba, artysta od lat współpracujący z Robertem Makłowiczem i dzielący z nim gorące uczucia do Austro-Węgier. 

Autor przedmiotem swojej monografii uczynił dzieje krakowskiego cechu piekarzy, przedstawionego w kontekście handlu chlebem w całej krakowskiej aglomeracji. Jest to dzieło bardzo interesujące. 

Drewniana architektura cerkiewna Wschodniej Galicji jest zjawiskiem, które nie ma sobie równych w skali Europy.

Różnorodność typów i bogactwo form wprawia w zdumienie każdego, kto zapozna się z tym tematem. Szczególnie zachwycają się nim przybysze z krajów, gdzie buduje się z kamienia, a drewno służy głównie jako opał. Zachwycają, a jednocześnie dziwią, że można budować takie cuda, z tak nietrwałego materiału.

Rzeczywiście, pożary były plagą dziesiątkującą drewnianą architekturę sakralną, ale mimo to, do początku XX w. dotrwały setki przepięknych cerkwi, z których najstarsze sięgały początku XVI w. Później na cerkwie drewniane spadły inne nieszczęścia. Wiele bezcennych budowli rozebrano w związku z budową nowych – murowanych. Obie wojny światowe również zebrały swoje żniwo. Ciężki czas nastał, gdy tereny Galicji znalazły się pod panowaniem sowieckim. Znów najwyższej klasy świątynie rozpadały się pozbawione opieki lub były rozbierane.

W albumie zaprezentowano również niemniej fascynujące cerkwie murowane, od tych najstarszych z XIII–XIV w., po budowle dwudziestowieczne. Ten niezwykły świat galicyjskich cerkwi został utrwalony na fotografiach z okresu od ostatniej ćwierci XIX w., po koniec czwartej dekady XX w. Wiele z tych zdjęć przepadło lub znajduje się w nieznanych nam miejscach, jednak sporą ich część zebrał Paweł Kusal, znany kolekcjoner z Leska, który od wielu lat, z wielkim zaangażowaniem gromadzi ten bezcenny zbiór. Dzięki jego pasji możemy przedstawić świat, który w dużej mierze jest już bezpowrotnie utracony – świat drewnianych cerkwi Galicji Wschodniej.

Książka ta opowiada o cerkwiach prawosławnych, wybudowanych w Polsce pod panowaniem Romanowów i ich dalszym losie w niepodległej Polsce. Większości opisywanych tu świątyń już nie ma (zostały zburzone, bowiem były postrzegane jako symbol "ruskiego" panowania w Polsce), niektóre przebudowano na kościoły, pozbawiając je wschodniego wyglądu (kopuł, wież, elementów wystroju), a tylko nielicznym udało się przetrwać jako świątynie prawosławne. Książka ta to bezcenne źródło wiedzy na temat architektury prawosławnej w Polsce.

W lecie 1998 roku Tony Anderson wyruszył w góry Gruzji, by dotrzeć do zapomnianych i niedostępnych plemion – Chewsurów, Tuszynów, Raczów, Megrelów i Swanów. Intrygowały go dawne wierzenia i obyczaje, doskonale zachowane mimo wieloletniej niszczącej polityki władz komunistycznych oraz zawirowań i niepokojów politycznych po upadku Związku Radzieckiego. Ale Chleb i proch to nie tylko relacja z niezwykłej podróży; Anderson opisuje też skomplikowaną historię i zawiłości regionalnej polityki. Jego Gruzja, choć doświadczona przez los, wciąż jest ekscytująca i pełna życia. Choć jej dzieje sięgają w przeszłość głębiej niż dzieje wielu innych państw europejskich, zachowała młodzieńczą energię i żywiołowość.

Wspomnienia Michała Jaśnikowskiego, chłopskiego syna urodzonego pod koniec XIX wieku na na południowo-wschodnich Kresach Rzeczpospolitej, w województwie stanisławowskim. Wcześnie osierocony, z trudem zdobywał swoje miejsce w życiu społecznym. U schyłku życia spisał swoją historię, aby dać wnukom świadectwo czasów, w których przyszło mu żyć, pozostawić pamięć o tym, czego śladów trudno współczesnym znaleźć.

Ostatnia powieść Floriana Czarnyszewicza, autora "Nadberezyńców" i "Wicika Żywicy"!

"ukazała się w Londynie w roku 1963, a więc na rok przed śmiercią pisarza. Ta książka jest w pewnym sensie kontynuacją "Nadberezyńców" oraz "Wicika Żywicy", a zarazem swoistym ich epilogiem."

Chłopskie budownictwo zagrodowe Kujaw w XIX wieku i pierwszej połowie XX wieku to monografia, poświęcona chłopskiemu budownictwu zagrodowemu Kujaw, prezentuje całą złożoność jednego z najtrwalszych elementów kultury wsi, mającego kapitalny udział w tworzeniu krajobrazu kulturowego regionu. Jest to obraz dynamiczny, rejestrujący przeobrażenia budownictwa w okresie stu pięćdziesięciu lat, dodajmy, w regionie o szczególnej specyfice, wynikającej z trwającego ponad sto lat podziału pomiędzy państwa zaborcze Rosję i Prusy.

Tekst publikacji powstał w lutym 1922 roku, czyli równo sto lat od niniejszego wydania. Opisuje życie mieszkańców Chmielewa, małej mazowieckiej osady. Autor pozwala nam oglądać bardzo autentyczny obraz wsi polskiej międzywojnia. Co nam oferuje? Specyficzny język, wymagający czasem detektywistycznych domysłów, przeplatany miejscowym żargonem, bohaterów o oryginalnych przydomkach i mikrokosmos polskich stosunków społecznych.

Cień ponurego Wschodu to zbiór felietonów ukazujących życie w Rosji przed rewolucją bolszewicką i u jej progu. Autor jako niezwykle uważny obserwator rzeczywistości stara się wniknąć w charakter "rosyjskiej duszy zbiorowej". Pokazuje zabobony i gusła w które wierzył zarówno rosyjski lud, jak i przedstawiciele dworu.

Wzruszające sceny i dramatyczne wydarzenia!
Zdrada i nienawiść!
Prawdziwa miłość!
Głębokie nawrócenie!
Walka na śmierć i życie w obronie chrześcijaństwa!
Świadectwa cudów meksykańskich męczenników!
To się zdarzyło naprawdę!

Wiosna i zakochana para. Oświadczyny, ślub, wesele. Rodzi się dziecko. Rośnie. Rodzice zostają dziadkami. Przychodzi zima. Życie zatacza krąg, a pory roku zmieniają się w znajomym rytmie. Piękna i malownicza książka Marianny Oklejak opowiada o polskim folklorze w sposób niebanalny, świeży i intrygujący. Dla młodszych i starszych!

Autorka przybliża Czytelnikom losy oskarżonych, którzy zostali postawieni przed trybunałem sądowym, torturowani i skazani za rzekome konszachty z diabłem. Wszystkie historie są oparte na faktach. Pochodzą z lat 1477–1836 i obejmują tereny współcześnie istniejących polskich województw: zachodniopomorskiego, pomorskiego, części kujawsko-pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Ponadto wykraczają poza te granice, sięgając dzisiejszej Rosji i obwodu kaliningradzkiego oraz Niemiec i Meklemburgii-Pomorza Przedniego.

„Siła książki Michała Ślubowskiego tkwi w wyborze herstorycznej perspektywy, której dotąd próżno szukać w gdańskiej historiografii. Przedstawia postaci wybranych kobiet, mniej lub bardziej znanych, które żyły i umierały, pracowały i kochały w dawnym Gdańsku. To historia także obyczajów, tradycji i zmagania się z przeciwnościami losu. Ponadto Ślubowskiego cechuje niezwykła umiejętność narracji, snucia opowieści o niełatwych czasach i często dramatycznych wyborach, dzięki czemu Czarownice… czyta się jednym tchem. Tak udany debiut wydawniczy tylko zaostrza apetyt na kolejne książki tego autora, których będę niecierpliwie wyczekiwał”.

Pionierska monografia podejmująca w sposób całościowy zagadnienie macedońskich uchodźców wojennych na Dolnym Śląsku. Praca ma charakter interdyscyplinarny, opracowana została na styku nauk historycznych, antropologii kultury i socjologii. Oparta została na archiwaliach krajowych i zagranicznych. Myślą przewodnią monografii jest ukazanie uchodźców wojennych z Grecji, Macedończyków, ze szczególnym uwzględnieniem różnych aspektów, jak rozróżnienia narodowego, specyfiki organizowania się macedońskich uchodźców, ich adaptacji i integracji.

Poznań lat 20. i 30. XX wieku na zdjęciach Romana S. Ulatowskiego – swoista podróż w czasie. Teka zawiera 10 unikatowych reprodukcji w odcieniu sepii, oprawionych w passe-partout oraz biografię twórcy i opisy poszczególnych prac (jęz.: pol., ang., niem.). Ekskluzywne wydawnictwo nawiązuje do tradycji wydawania w wytwornej formie zbiorów dzieł plastycznych jednego artysty lub ilustrujących określony temat. Teka to doskonały i efektowny prezent lub pamiątka mającą zarówno walor poznawczy jak i estetyczny. Każda fotografia stanowi samodzielną wartość, umożliwiając jej oprawienie i eksponowanie.

W książce znajdziemy opisy wybranych przedmiotów niegdyś wykorzystywanych przez ludzi w codziennym życiu – w domu, w pracy, w szkole, a także widywane na ulicy, w lokalu, w sklepie, na ślizgawce. Smutny los porzucenia i „niepotrzebności” najczęściej dotyczy właśnie przedmiotów codziennego użytku. Autorka przypomina dawną przydatność niektórych rzeczy i próbuje ustalić, co spowodowało ich odrzucenie.