Echa dawnej Warszawy. Żydowska Warszawa

Zanurzeni w zabieganej codzienności mijamy je niemal nieświadomie. Warszawskie pałace.

Stały element krajobrazu, budynki jak wiele innych. Dziś są siedzibami urzędów, muzeów czy uczelni. Obiektami użyteczności publicznej. Dziejowe burze i powojenna urawniłowka zmiotły nie tylko fizyczną tkankę miasta. Znikł barwny świat ich dawnych właścicieli – magnatów, hrabiów oraz znienawidzonej przez miniony system burżuazji. Wraz z arystokracją pałace opuściło nie tylko przebogate wyposażenie, ale przede wszystkim ożywiający je duch. Odeszły w niepamięć rodowe tradycje, obyczaje i uprzedzenia. Nikt już nie snuje przy kominku opowieści o dokonaniach i chwale przodków, koligacjach, mezaliansach i rodzinnych tragediach. Pozostała, często rekonstruowana, bezosobowa architektura. A przecież milczące dziś mury były świadkami wiekopomnych i chwalebnych wydarzeń. Porażających rodzinnych dramatów. Czynów głupich czy wręcz haniebnych. Romantycznych historii, które i dziś z niejednego oka wycisnęłyby łzę wzruszenia. Wystarczy zatrzymać się na chwilę i wsłuchać w opowieści starych murów...

Przewodnik po Warszawie z 1903 roku (oryginalny tytuł Warszawa współczesna w dwunastu obrazkach) rozpoczyna serię „Warszawa w pamiętnikach”.

Jest to przewodnik po mieście, ale dosyć nietypowy. Nie prowadzi nas bowiem śladami wybitnych postaci czy szlakiem zachwycających zabytków. Przedstawia natomiast życie i ruch miasta, zwraca uwagę na wygląd ulicy i kobiet. Przybliża szczególną rolę dozorców w Warszawie. Znalazło się w nim miejsce zarówno na życie towarzyskie, jak i polityczne. Wszystkie obrazki poparte są przykładami z ówczesnej prasy. Archiwalny materiał uzupełniony jest ikonografią z epoki zachowaną w zbiorach Archiwum Państwowego w Warszawie.

Warszawa lat trzydziestych XX wieku była miastem z pogranicza przeszłości i nowoczesności. Jeszcze świeciły w niej latarnie gazowe, a po kocich łbach jeździły dorożki, wozy towarowe ciągnięte przez perszerony, w większych ulicach hałasowały tramwaje. W tę przeszłość wjeżdżały automobile, sygnalizując swoją obecność dźwiękiem trąbek. Chodniki wypełniał tłum przechodniów, obok ludzi ubranych bogato widziało się kobiety w chustach na głowie, mężczyzn w czapkach maciejówkach, brodatych żydów w chałatach...

Architekt Tomasz Kuls zabiera czytelników w niezwykłą wędrówkę po Warszawie z czasów Adama Jarzębskiego – nadwornego muzyka i kronikarza, który pozostawił najbardziej znany opis Syreniego Grodu.

Dzięki przygotowanym przez autora wizualizacjom czytelnicy mogą się na własne oczy przekonać, jak wyglądała stolica, zanim od 1655 roku zaczęli pustoszyć ją Szwedzi. Album przygotowany przez specjalistę od XVII-wiecznej architektury zawiera cenne obserwacje i odkrycia, które w istotny sposób uzupełniają stan badań nad Warszawą sprzed potopu szwedzkiego.

„Książka jest tak naprawdę mapą Warszawy, najlepszą jaką widziałem, uczy nas tego pięknego miasta, opowiada jego historię i historię jego patronów, jednak przede wszystkim uczy nas jeszcze czegoś więcej: że życie ma głębszy sens, że codzienność może polegać na delektowaniu się przeszłością, że egzystencja to nie tylko tu i teraz, że wczoraj również jest ważne, że autorytety, patroni Stolicy, to moralne kompasy które wskazują właściwą drogę – i w znaczeniu dosłownym, i tym bardziej również metafizycznym. Dr Kuczma dokonał nie lada sztuki nałożenia na wymiar materialny wymiarów niematerialnych, symbolicznych. Przypomniał nam, że nie tylko to, co konkretne jest ważne. To pierwsza tego rodzaju opowieść o Warszawie.

Postaci, których dotyka książka – patroni warszawskich ulic – zyskali przez to życie nieśmiertelne, ulice nazwane od ich imienia stały się jednocześnie ich pomnikami, w myśl zasady exegi monumentum, jak mówi inny starożytny motyw: nie wszystek umarli. Zaś autor postanowił to wszystko jeszcze jakby dobitnie zdefiniować, opisać, uświadomić, przypomnieć, udokumentować”.

Książka jest popularnonaukowym zarysem dziejów piłki nożnej w Warszawie w okresie od początku XX wieku do roku 1950. Autor omawia m.in. takie zagadnienia, jak: futbol w czasie I wojny światowej, rozgrywki ligowe w Warszawie, polityczne i narodowościowe zróżnicowanie klubów w okresie II Rzeczypospolitej, infrastruktura sportowa, kibice, futbol podziemny w czasie II wojny światowej. Praca jest bardzo bogato ilustrowana. Zamieszczono w niej m.in. kolorowe godła i stroje piłkarzy poszczególnych drużyn, które zostały zrekonstruowane na podstawie zapisów statutowych, klubowych druków, pieczątek, plakatów, pamiątkowych znaczków i historycznych zdjęć.

Oddajemy do rąk czytelnika drugie już wydanie felietonów wybitnego varsavianisty. Pierwsze, opublikowane jako zbiór "100 dawnych adresów warszawskich", rozeszło się błyskawicznie. Ten tom, ładniej wydany, poprawiony i uzupełniony m.in. o informacje pod ilustracjami, a także indeks osobowy, stanowi doskonałe otwarcie nowej serii. Autor wiele lat był dziennikarzem, jest pasjonatem historii Warszawy, Poczty Polskiej i mundurów wszelakich, a także kolekcjonerem varsavianów. W swoich felietonach przedstawia losy różnych bardziej lub mniej znanych, ale zawsze interesujących, budynków warszawskich, ulic czy osiedli. Pod każdym adresem kryje się jakaś historia, która czeka na odkrycie.

Kontynuacja 100 dawnych adresów warszawskich. Autor wiele lat był dziennikarzem, jest pasjonatem historii Warszawy, Poczty Polskiej i mundurów wszelakich, a także kolekcjonerem varsavianów. W swoich felietonach przedstawia losy różnych bardziej lub mniej znanych, ale zawsze interesujących, budynków warszawskich, ulic czy osiedli. Tym razem czekają na nas nowe miejsca, nowe historie, nowe zagadki do rozwiązania. Wspólnie z autorem poznamy kolejne 100 interesujących punktów na mapie Warszawy.

Prawdziwe kalendarium wiedzy o Pradze, napisane lekkim i reporterskim językiem. Książka jest odpowiedzią na panująca od kilku lat "modę na Pragę", stara się odpowiedzieć na pytania: Jaka ta Praga jest? Ta tajemnicza dzielnicą nosząca w sobie wciąż blizny po wojnie, kusząca licznymi opowieściami. Autorka precyzyjnie prześledziła historię dzielnicy, począwszy od przepraw wiślanych, kolei Petersburskiej i Terespolskiej, praskiej mozaiki kulturowej, autonomicznej architekturze. Są też opowieści o militarnej i wojennej Pradze, przemysłowej, tej stojącej przy targowisku i o pięknych ogrodach i parkach. Czy można się nie zakochać?

Większość opisanych w książce budowli już nie istnieje. Zniknęły żydowskie dzielnice z miast i miasteczek. Nieliczne zachowane budynki zmieniły właścicieli i swoje funkcje. Nie ma już bazarów i ulic, na których słychać rozmawiających i bawiące się dzieci. Modlących się Żydów można spotkać tylko w ocalałych kilkunastu domach modlitwy i kilku synagogach. Po wielkiej barwnej społeczności została tylko cisza.

Album przedstawia świat, który zniknął w wyniku kataklizmu drugiej wojny światowej i żyje już tylko na zdjęciach.