Wspomnienia z Syberii - Ewa Felińska

Prezentowane wydawnictwo pokonferencyjne zawiera m.in:

- Archangielski epizod w zesłańczej epopei Rufina Piotrowskiego
- Polscy przyrodnicy i odkrywcy w obszarach europejskiej Północy Rosji
- Bolesław Limanowski (1835-1935)
- Oficerowie polskiego pochodzenia w guberni archangielskiej (początek XX w.)
- Delegatura Ambasady RP w Archangielsku
- Cienie i przebłyski zesłańczej codzienności Polaków deportowanych w 1940 r. do obwodu archangielskiego
- Próby przystosowania się do zesłańczych warunków
- Polacy w archangielskim obwodzie po amnestii 12 sierpnia 1941 r.
- Wołyniacy na zesłaniu w obwodzie archangielskim w świetle dokumentacji personalnej (1940-1941)
- Formy opieki nad dziećmi polskimi w obwodzie archangielskim (1943-1944)
- Przesiedlenie polskich zesłańców z obwodu archangielskiego na Powołże i Ukrainę w 1944 r.
- Stanisław Wawrzyńczyk - lekarz akowiec, łagiernik

Wybitny brytyjski historyk Daniel Beer zabiera czytelników w zapierającą dech w piersiach podróż przez czas liczony w pokoleniach i przestrzeń ciągnącą się od ogarniętych powstańczymi płomieniami ziem Polski po mroczne kopalnie dalekowschodniej kolonii karnej w Nerczyńsku. Opowiada o rewolucjonistach: rosyjskich dekabrystach, uczestnikach powstania listopadowego i styczniowego, a wreszcie o komunistach, którzy wyzwolili Syberię tylko po to, by przemienić ją w jeszcze bardziej śmiercionośne więzienie, gułag.

Na kartach Domu umarłych... Daniel Beer pokazuje, jak wielki był wpływ tego miejsca katorgi tysięcy na historię ludzkości. Dowodzi, że carska Syberia, jako więzienie powstańców i rewolucjonistów, ale także fabryka powstań i rewolucji, ukształtowała Rosję europejską, jej miejsce w świecie oraz bolszewicką przyszłość.

Trzy tomy w jednym woluminie. Oryginał wydany został na emigracji we Francji w 1867 r. Książka przedstawia obraz sytuacji gospodarczo-politycznej Zabajkala, sił zbrojnych, ludności, ich zwyczajów i obyczajów oraz stosunku do Polaków.

Agaton Giller to polski dziennikarz i pisarz, konspirator i działacz, który życie poświęcił walce o wolność i niepodległość. Doświadczył wielu aresztowań i zsyłki na Syberię. Aktywnie działał na emigracji, a swoje przeżycia zawarł w bogatej twórczości pisarskiej i publicystycznej. Reprint ten wart jest przypomnienia, szczególnie ze względu na interesującą tematykę, rozwój świadomości narodowej i obywatelskiej oraz 130. rocznicę śmierci autora.

Rufin Piotrowski, przebywający na emigracji w Paryżu powstaniec listopadowy, wciąż nie porzucił myśli o wolnej Polsce. Z angielskim paszportem wraca potajemnie do kraju, żeby po raz kolejny podjąć próbę uwolnienia Ojczyzny z niewoli.

Z niewielką gotówką, ale za to z ogromnym zapałem wyrusza w pełną trudów i niebezpieczeństw wędrówkę z Paryża – między innymi przez Wiedeń, Peszt i Kołomyję - do Kamieńca Podolskiego. Tu organizuje antycarską konspirację, za co zostaje skazany i osadzony w więzieniu w Kijowie, a następnie zesłany na dożywotnią katorgę pod syberyjski Omsk.

Pamiętniki… są przejmującym świadectwem niezwykłego poświęcenia, oddania życia walce o Polskę i ogromnej tęsknoty za wolną Ojczyzną.

Dzieło Rufina Piotrowskiego zawiera wiele cennych informacji dotyczących Syberii, zesłańców, rosyjskiej administracji oraz ludów koczowniczych zamieszkujących opisywane tereny. Z kart pamiętnika wyłania się interesujący obraz krainy widzianej oczami zesłańca, który stara się obiektywnie przedstawić miejsce swej katorgi. Relacja autora dotycząca społeczeństwa syberyjskiego świadczy o dużej znajomości przedmiotu. Autor wspomnień sam będąc skazanym na katorgę, doskonale przestawił stosunek ludzi wolnych do posieleńców i katorżnych. Dokładnie oddał stan psychiczny tych ostatnich, ich problemy i wątpliwości. Z dużą sympatią odnosił się do mieszkańców Syberii. Nie krył się ze swoimi przemyśleniami. Bez ogródek mówił o dużych szansach powodzenia ewentualnego powstania przeciw Rosji, które mogłoby być początkiem procesu dającego wolność jego ojczyźnie.

Książka Anny Mironowicz "Od Hajnówki do Pahlavi" przekazuje pamięć ofiar II wojny światowej, opisując losy Polaków - 100 rodzin leśników z Puszczy Białowieskiej - zesłanych na Syberię do pracy w kopalni złota. Relacjonuje heroiczną walkę tej niewielkiej społeczności o zachowanie polskości i kultywowanie wartości patriotycznych w skrajnie niesprzyjających warunkach zesłania i sowieckich represji.

"Przed wojną prawie każdy leśnik otrzymywał przygotowanie wojskowe w Przysposobieniu Wojskowym Leśników (PWL) lub w regularnych jednostkach wojskowych. Zazwyczaj leśnicy byli oficerami i podoficerami rezerwy. Służba leśna została postawiona w stan pogotowia bojowego 31 sierpnia 1939 roku. Leśnikom z Puszczy Białowieskiej dyrektor Białostockiego Okręgu Lasów Państwowych Karol Nejman wydał rozkaz zgrupowania się w ramach oddziału Przysposobienia Wojskowego Leśników (PWL) w Kosowie Podlaskim. W kilka dni potem do Białowieży i Hajnówki wkroczyli Niemcy. Nie doszło jednak do bezpośrednich starć leśników z Niemcami, którzy nie zdecydowali się zająć Puszczy Białowieskiej. Dyrekcja Okręgu Białostockiego Lasów Państwowych z siedzibą w Białowieży ewakuowała się na wschód pod koniec pierwszej dekady września 1939 roku. Ewakuowane zostało także archiwum Dyrekcji, które Rosjanie przejęli koło Słonimia, co bardzo ułatwiło sporządzenie list deportacyjnych. We wrześniu 1939 roku z rąk Rosjan zginęło dziewięciu pracowników białowieskiej DLP, wśród nich dyrektor Karol Nejman. Wszystkie lasy dyrekcji białowieskiej przeszły w 1939 roku pod zarząd władz radzieckich. "

/ze wstępu/

Maria z Czetwertyńskich Adamowa hr. Tarnowska jako żona dyplomaty towarzyszyła mężowi w podróżach zagranicznych i spotkaniach z władcami państw i osobistościami świata polityki początków XX wieku, a jakiś czas później jako polska negocjatorka uczestniczyła w rozmowach kapitulacyjnych Powstania Warszawskiego. Przyszłość pokaże... to pełne życiowej mądrości wspomnienia hrabiny Tarnowskiej o czasach minionych bezpowrotnie, ale nie straconych, to opowieść, która snuje się cicho i ostrożnie, ale zapada w pamięć i duszę Czytelnika.

11 września 2016 roku to dzień beatyfikacji w Astanie księdza Władysława Bukowińskiego (1904–1974), niestrudzonego i bohaterskiego, który poświęcił swoje życie pracy duszpasterskiej wśród żyjących tam katolików. Mimo ciężkich doświadczeń, jakich doznał jako więzień sowieckich łagrów, przyjął dobrowolnie w 1954 roku obywatelstwo ZSRS, nie chcąc opuścić zapomnianych i żyjących bez opieki duchowej Polaków i Niemców, rzuconych przez los do Karagandy i na ogromne terytoria Kazachstanu i innych sąsiednich republik. Więziony wielokrotnie za nielegalną działalność duszpasterską pozostał wierny do końca swemu powołaniu. 

Ksiądz Władysław Bukowiński Apostoł Kazachstanu, Boży domokrążca, Vianney Wschodu, kapłan bez kościoła, wielokrotnie skazywany, ponad trzynaście lat spędził w łagrach. W 1955 mógł wrócić do Polski. Aresztowany, na pytanie śledczego - dlaczego nie wyjechał - odpowiedział, że uczynił to „dla pracy duszpasterskiej wśród tak bardzo jej potrzebujących, a niemających swoich kapłanów katolików Związku Sowieckiego”. 

Książka składa się z czterech części.

Pierwsza dotyczy głównie ludzi oraz ich losów. W drugiej zaznaczono wybrane wątki XX-wiecznych zdarzeń. Większość prezentowanych materiałów to efekt międzynarodowej konferencji naukowej „Polacy w Irkucku w wiekach XIX i XX”, która odbyła się na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w 2018 roku. Część trzecią stanowi album fotografii historycznych oraz współczesnych, przedstawiających panoramę Irkucka, zabytki oraz dawnych i współczesnych mieszkańców. Część czwarta zawiera program i fotokronikę konferencji.

Na podstawie oryginału z 1866 r. Autor, działacz niepodległościowy, spisał swoje losy wraz z losami innych zesłanych na Sybir. Giller, jako dziennikarz, bardzo drobiazgowo opisuje męczeńską, ciężką podróż i trudne warunki, z jakimi muszą poradzić sobie zesłańcy. Omawia nie tylko ich losy, ale również przedstawia ówczesne tradycje i zwyczaje mijanych ludów, sytuację geograficzną i gospodarczą terenów dzisiejszej Rosji.