Tamten Lwów. Tom 3. Świątynie, gmachy, pomniki - Witold Szolginia

Ośmioksiąg Tamten Lwów autorstwa Witolda Szolgini to niezwykła opowieść o Lwowie. Jest to prawdopodobnie największa ilość stron napisana o Lwowie przez jednego człowieka. Należy zwrócić szczególną uwagę na słowo Tamten. Jest to bowiem opowieść o mieście którego już nie ma. Autor przeżył we Lwowie zaledwie 23 lata. Tamten Lwów zaczął pisać po ponad 40 latach od opuszczenia ukochanego miasta. Witold Szolginia posiadał ogromną wiedzę o Lwowie, jak napisał o nim Jerzy Janicki – jeden z jego najbliższych kolegów: „Absolutny rebe. Po papiesku nieomylny w sprawach lwowskich”.

Pomimo wielkiej ilości faktów lektura książek nie nuży. Narracja prowadzona jest lekko, wyczuwa się, że wyrosła z opowieści radiowej. Każda z książek poświęcona jest innemu zagadnieniu, a całość stanowi niezwykłą skarbnicę wiedzy o Lwowie.

Tom czwarty „Tamtego Lwowa” nosi podtytuł „My, lwowianie”. Mieszkańcy „tamtego Lwowa” zostali zapamiętani jako ludzie bardzo weseli. Czym się więc charakteryzował homo leopoliensis, kto to był batiar i co to znaczy ćmaga? Skąd Ślepa Mińcia wiedziała dokładnie która jest godzina i kim był Lolu-Wariat. Co lwowiacy jadali w dzień powszedni, a co od święta. O tym wszystkim i innych lwowskich ciekawostkach można się dowiedzieć z tomu 4.

Do książki dołączona jest płyta DVD z filmem „Włóczęgi”. W rolach głównych – „Szczepko” i „Tońko”. To wspaniała komedia z 1939 roku.

Po przedstawieniu w pierwszych trzech tomach lwowskich krajobrazów, parków, ulic, placów, świątyń, gmachów i pomników, a potem po przypomnieniu w czwartym tomie zbiorowego wizerunku niegdysiejszych mieszkańców Lwowa, autor dokonuje teraz syntezy obu tych elementów: tamtego lwowskiego środowiska i tamtego lwowskiego człowieka – próbuje ukazać to, co jest lapidarnie określone przez tytuł piątego tomu: życie miasta.

Pomniki w Rzeczypospolitej, miały i mają duże znaczenie. Szczególnie we Lwowie, niegdysiejszej niezaprzeczalnej stolicy cywilizacyjnej nieistniejącego państwa. Autor zaprasza do zatrzymania się przy kilku nowych i ocalałych pomnikach, często funkcjonujących jedynie w lwowskiej pamięci.

Szósty tom „Tamtego Lwowa” ukazał się po raz pierwszy w 1994 roku.

We wstępie Witold Szolginia pisał, że szósty i ostatni tom „Tamtego Lwowa” zatytułowałem niezbyt pomysłowo i nie za bardzo powabnie – po prostu Rozmaitości. Ten wybitny i uwielbiany przez tysiące czytelników piewca Lwowa pomylił się w tym zdaniu, aż dwa razy.

Szósty tom nie był ostatni, ukazały się przecież dwa kolejne, a podtytuł Rozmaitości niezwykle trafnie współgra z treścią książki. Każda z pięciu poprzednich części była poświęcona osobnym zagadnieniom: lwowskim krajobrazom, parkom, ulicom, placom, świątyniom, słynnym budynkom, pomnikom, a także mieszkańcom Lwowa, ich obyczajom, świątecznemu i codziennemu życiu.

W Rozmaitościach, autor sięgnął do tych wszystkich tematów, które nie pojawiły się w poprzednich książkach, i do tych wątków, które chciał uzupełnić.

W obecnym wydaniu skorygowano nieścisłości merytoryczne oraz dodano informacje, których autor nie mógł znać w czasie, gdy pisał tom. Tekst wzbogacono o przypisy i indeks osób. W książce jest ponad 150 ilustracji, jest też kilkadziesiąt nowych, niektóre są publikowane po raz pierwszy.