Powstania śląskie 1919-1920-1921 - Ryszard Kaczmarek

W atrakcyjnie napisanej i bogato udokumentowanej rozprawie autor wyjaśnia czym (nie) jest autonomia, konkludując, że "autonomia terytorialna nie powinna być utożsamiana z separatyzmem, bowiem jest tym rozwiązaniem ustrojowym, które pozwala na pełniejszą demokratyzację i modernizację państwa". By zrozumieć dlaczego pojęcie to budzi skrajne emocje, warto sięgnąć po tę książkę, która jako pierwsza w Polsce rzeczowo i bez emocji opisuje czym jest autonomia.

Autor w czytelny i rzetelny sposób pokazując jak działa autonomia terytorialna w państwach europejskich, konfrontuje to z autonomicznym województwem śląskim oraz współczesnymi postulatami autonomii dla Śląska.

Książka S. Wrzesińskiego i K. Urbana jest wyjątkową publikacją, głównie ze względu na ukazanie rzeczywistego funkcjonowania najpopularniejszej niemieckiej organizacji młodzieżowej na Dolnym Śląsku w latach 1933-1945. Tekst wzbogaca wiele unikatowych ilustracji oraz informacji zaczerpniętych z gazet i publikacji wydanych w czasach Trzeciej Rzeszy. Pozwalają one być Czytelnikowi niejako bezpośrednim obserwatorem tamtej epoki. Autorzy ukazują cele i sposoby indoktrynacji kadry kierowniczej i szeregowych członków Hitler-Jugend, którzy, na co dzień korzystali z rozmaitych obiektów, organizowali i uczestniczyli w różnych zawodach szkoleniowych, brali udział w zawodach sportowych, defiladach, specjalnych szkoleniach, a nawet w działaniach militarnych. W aneksach ukazano powiązania byłych członków HJ w latach 40. XX wieku z działających na Dolnym Śląsku niemieckimi grupami dywersyjno-sabotażowymi, w tym z Werwolfem i Freies Deutschland.

Album Węgrowskie drogi do niepodległości ukazuje historię Węgrowa i powiatu węgrowskiego z okresu odzyskiwania niepodległości przez Polskę oraz lat II Rzeczypospolitej.

Album jest odpowiedzią na coraz większe zainteresowanie historią ujmowaną od strony rodziny, miejscowości, gminy, powiatu.

Unikatowa publikacja będąca pierwszym pełnym opracowaniem dziejów wojsk łączności z terenu Wielkopolski. Autor dotarł m.in. do zachowanych i w większości niepublikowanych dotąd wspomnień, sprawozdań, relacji i pamiętników byłych żołnierzy łączności, które znacząco uzupełniły luki występujące w dokumentach archiwalnych. Wiele cennych relacji to wynik osobistych kontaktów z byłymi żołnierzami. Pracę wzbogaca nieznana dotąd ikonografia, która ukazuje sylwetki żołnierzy łączności, ich codzienną służbę oraz to jak spędzali czas wolny i święta.

Jan Gawroński był znanym przedwojennym dyplomatą, pracował w ambasadach II Rzeczypospolitej w Szwajcarii, Niemczech, Holandii, Turcji i Austrii. Niepublikowane dotychczas pamiętniki obejmują lata dzieciństwa na Litwie, młodość spędzoną w szkole klasztornej w Anglii, studia i podróże.

Historia Polski i Europy widziana poprzez dzieje rodziny autora (i wielu innych polskich rodów) staje się bliska dzięki autentyczności i indywidualności opowieści. Talent narracyjny autora idzie w parze z prostotą, skromnością i mądrą refleksją o życiu, a zdjęcia z archiwum rodzinnego są znakomitym uzupełnieniem tych pogodnych wspomnień z nieistniejącego już świata.

Powstanie Wielkopolskie należy do bardzo nielicznych polskich powstań narodowych, które zakończyły się pełnym sukcesem powstańców.

Powstańcy mieli to szczęście, że Niemców powstrzymał przed zdecydowaną ofensywą w celu militarnej rozprawy z powstaniem narzucony im układ rozejmowy podpisany w Trewirze. Nie odważyli się także w maju i czerwcu 1919 r., w ramach krytyki projektu, a następnie samego traktatu pokojowego, na wojnę z Polską. Powstańcy osiągnęli swe cele samodzielnie, przy niewielkim, wręcz symbolicznym wsparciu kadrowym ze strony Wojska Polskiego. Przede wszystkim zrealizowany został cel polityczny, dla którego powstanie wybuchło, gdyż Wielkopolska niemal w całości znalazła się w granicach państwa polskiego.

„Niniejsza praca poświęcona została regionowi, który jako pierwszy rozpoczął walkę w I powstaniu śląskim. Była to ziemia pszczyńska, pod którą w pracy przyjęto nazywać dawny pruski powiat pszczyński. Dzielił się on niejako naturalnie na dwie części – północną i południową. W środku tego powiatu w sposób wyznaczony przez samą przyrodę te dwa obszary oddzielały zwarte kompleksy leśne, zwane Lasami Kobiórskimi. Ziemia nazywana później pszczyńską do czasów darowizny krakowskiego księcia Kazimierza Sprawiedliwego (1179) nie była rdzennym Śląskiem, a stanowiła zachodnią rubież tzw. dzielnicy senioralnej. Jej losy są powszechnie znane – a wpływy polskie, czeskie, węgierskie, habsburskie, pruskie i niemieckie wywarły piętno na charakterze i kulturze tego regionu (...)".