Genialni. Lwowska szkoła matematyczna - Mariusz Urbanek

Polskie Radio Lwów to opowieść o słynnej lwowskiej stacji radiowej od momentu jej powstania aż do ewakuacji we wrześniu 1939 r. Autor - jeden ze spikerów - znał to radio od podszewki, przyjaźnił się z jego twórcami i pracownikami, a przy tym jako lwowiak świetnie czuł tamten klimat i humor. Któż zatem lepiej opowie o Wesołej Lwowskiej Fali, Szczepku i Tońku oraz innych znanych postaciach, kto przytoczy więcej zabawnych anegdot z radiem związanych, kto jeśli nie Halski "oprowadzi" Czytelnika po budynku przy Batorego 6? Sam autor już na wstępie pisze: "To serce naszego Lwowa bije w tej książce i nie da o sobie zapomnieć!" i to jest prawda.

Książka jest pierwszą próbą pełnego przedstawienia historii jednego z najważniejszych w dziejach nauki polskiej uniwersytetu. Poprzednie kompleksowe opracowanie dziejów Uniwersytetu Lwowskiego powstało w 1894 r. Została napisana przez specjalistów w dziedzinie historii poszczególnych nauk omawianych w książce, czyli nauk przyrodniczych i ścisłych (prof. dr hab. Roman Duda, prof. dr hab. Andrzej Kajetan Wróblewski), teologii (ks, prof. dr hab. Józef Wołczański), prawa (dr hab. Adam Redzik), medycyny (prof. dr hab. Wanda Wojtkiewicz-Rok), oraz historiografii (dr hab. Łukasz Tomasz Sroka, doc. dr Marian Mudryj).

Układ książki i jej treść – wyjątkowo bogato zilustrowana unikalnymi fotografiami – powodują, że dzieło zajmie trwałe miejsce w literaturze dotyczącej dziejów nauki.

„Stefan Banach. Niezwykłe życie i genialna matematyka to książka bardzo starannie przemyślana, napisana i wydana. Zadbano o wysoką wartość merytoryczną, poprawność matematyczną, ogromny materiał bibliograficzny. Autorzy powstrzymali się też przed ingerencją w teksty cudze – wspomnienia zapisano językiem mówionym, charakterystycznym dla danej postaci. Dzięki temu książka jest żywa, barwna, nieprzegadana. Gdzie trzeba, tam jest zwięźle, gdzie warto rozwinąć – jest szeroki materiał źródłowy. Rewelacja!”

W dzisiejszych czasach, gdy podróżowanie w najbardziej odległe zakątki świata nie stanowi już specjalnego wyzwania, atrakcyjna staje się na nowo turystyka kresowa. Propozycja, którą składają nam autorzy tej publikacji, to podróż śladami naszych słynnych rodaków pochodzących ze wschodnich rubieży Rzeczpospolitej. Spośród wielu wybitnych kresowiaków wybrali oni kilkanaście postaci, które zostały przedstawione w dwóch tomach. Znajdują się wśród nich królowie, wodzowie, bohaterowie powstań, męczennicy za wiarę, poeci, pisarze i muzycy, żyjący różnych czasach: od średniowiecza aż po schyłek XX wieku.Bohaterami drugiego tomu są: Władysław II Jagiełło, Stanisław Żółkiewski, Tadeusz Kościuszko, Aleksander Fredro, Juliusz Słowacki, Józef Ignacy Kraszewski, Eliza Orzeszkowa i Czesław Miłosz. Podążając ośmioma biograficznymi szlakami poznamy wiele miejsc znajdujących się dzisiaj w granicach Litwy, Ukrainy, Białorusi, Rosji i oczywiście Polski. Oglądając wspaniałe zdjęcia tworzące ten album, zachwycimy się mitycznymi twierdzami, magnackimi rezydencjami, pałacami i dworami szlacheckimi oraz mieszczańskimi kamienicami. Lepiej pojmiemy fenomen Kresów, oglądając słynne katolickie kościoły, katedry i kolegiaty oraz świątynie innych wyznań tworzące tę wielokulturową mieszankę.Warto poznawać historię Polski, by lepiej rozumieć wszystko, co dzieje się dzisiaj w naszej Ojczyźnie. Sięgajmy więc chętnie po takie lekcje dziejów, jak ta, którą proponują nam autorzy tego niezwykłego albumu, prowadząc nas przez miejsca związane z życiem słynnych kresowiaków: miasta i wsie dawnej Rzeczpospolitej, pola bitewne, kresowe nekropolie, grobowce i pomniki pamięci, zakątki uwiecznione w poezji narodowych wieszczów i na stronach znanych powieści.

Pamiętnik Jadwigi Rutkowskiej (prowadzony od 30 czerwca 1914 r. do 27 czerwca 1919 r.) nie zawiera szczegółowych opisów ważnych wydarzeń politycznych, kampanii wojennych czy bitew. Są o nich liczne wzmianki, ale raczej stanowią tło do opisu rzeczy pozornie mniej ważnych. Dowiadujemy się z nich wiele o życiu codziennym Polaków w ówczesnej Galicji, o problemach z egzystencją rodzin polskich żołnierzy walczących o niepodległości ojczyzny. Ojciec i brat autorki pamiętnika byli żołnierzami Legionów Polskich. Jadwiga wraz z matką, przyzwyczajone do wysokiej stopy życiowej dzięki posadzie urzędniczej Bolesława Rutkowskiego, musiały w warunkach wojennych borykać się z wieloma kłopotami materialnymi, zwłaszcza po śmierci ojca w 1916 r. Walki polsko-ukraińskie we Lwowie w listopadzie 1918 r. także ukazane są przede wszystkim przez pryzmat życia codziennego, trudności ze zdobyciem pożywienia i wody, zagrożenia życia. Dla Jadwigi Rutkowskiej i jej matki ogromnym problemem były losy ich brata i syna Stanisława Bożywoja, którego wojenne losy zaprowadziły aż do 4 Dywizji Strzelców, tworzonej na Kubaniu, a dowodzonej przez Lucjana Żeligowskiego. Jadwiga Rutkowska, mimo że młoda wiekiem, znajduje się w wirze ówczesnych trudnych i tragicznych konfliktów narodowych. Spora część jej wspomnień to jednak opisy dylematów szkolnych, kontaktów z koleżankami, zabaw, fascynacji kinem, nauką i sztuką, małych i większych kłopotów. To również świadectwo ówczesnej mentalności, sposobu wychowywania i kształtowania dzieci. Warunki wojenne zmuszały jednak Jadwigę do zachowań nad wiek dojrzałych. W wieku 16 lat zaczęła udzielać korepetycji, co istotnie wspomagało budżet domowy. Skądinąd wiemy przecież, że w wieku lat 18 zgłosiła się do Wojska Polskiego, żeby pracować jako sanitariuszka na froncie polsko-bolszewickim w 1920 r.

Wspomnienia Jadwigi Rutkowskiej są ilustrowane licznymi, w większości nigdy niepublikowanymi fotografiami, m.in. z życia codziennego żołnierzy Leglonów Polskich i z walk polsko-ukraińskich w Galicji w 1919 r.

Jak magię miasta, porównywanego nieraz do Florencji, legendę stolicy polskiej przedwojennej kultury i elegancji przełożyć na język zrozumiały dla współczesnego pokolenia? Wehikuł czasu prowadzony wprawną ręką znanych popularyzatorów historii; Sławomira Kopra i Tomasza Stańczyka zaprasza na pokład.

Pożoga wojenna spowodowała, że Lwów, jedno z trzech najważniejszych polskich miast (obok Warszawy i Krakowa), pozostało poza granicami Rzeczypospolitej. Większość literatury o Lwowie to nostalgiczne wspomnienia, jego dawnych mieszkańców lub ich potomków. Nic więc dziwnego, że malują oni obraz wyidealizowany, pozbawiony wad, jak wspomina się kraj szczęśliwej młodości czy dzieciństwa. Autorzy poszli inną drogą, przedstawili ostatnie półwiecze polskiego Lwowa z punktu widzenia historyków.

Szósty tom „Tamtego Lwowa” ukazał się po raz pierwszy w 1994 roku.

We wstępie Witold Szolginia pisał, że szósty i ostatni tom „Tamtego Lwowa” zatytułowałem niezbyt pomysłowo i nie za bardzo powabnie – po prostu Rozmaitości. Ten wybitny i uwielbiany przez tysiące czytelników piewca Lwowa pomylił się w tym zdaniu, aż dwa razy.

Szósty tom nie był ostatni, ukazały się przecież dwa kolejne, a podtytuł Rozmaitości niezwykle trafnie współgra z treścią książki. Każda z pięciu poprzednich części była poświęcona osobnym zagadnieniom: lwowskim krajobrazom, parkom, ulicom, placom, świątyniom, słynnym budynkom, pomnikom, a także mieszkańcom Lwowa, ich obyczajom, świątecznemu i codziennemu życiu.

W Rozmaitościach, autor sięgnął do tych wszystkich tematów, które nie pojawiły się w poprzednich książkach, i do tych wątków, które chciał uzupełnić.

W obecnym wydaniu skorygowano nieścisłości merytoryczne oraz dodano informacje, których autor nie mógł znać w czasie, gdy pisał tom. Tekst wzbogacono o przypisy i indeks osób. W książce jest ponad 150 ilustracji, jest też kilkadziesiąt nowych, niektóre są publikowane po raz pierwszy.

Opowieść o bogactwie życia codziennego XIX- i XX-wiecznego Lwowa. Próba przedstawienia żywego miasta i jego ludności, dotychczas często w opracowaniach pomijanej. Jej mentalność, wielokulturowość i relacje społeczne. Bogactwo architektury, postęp i rozwój. Książkę wzbogacają piękne, czasem wzruszające ilustracje, ukazujące pełną krasę tego niezwykłego miasta i jego mieszkańców.

Dwunasty tom „Krakowskiego Pisma Kresowego” dotyka zagadnień związanych z szeroko rozumianą codziennością na pograniczu etnicznym, jakim były ziemie wschodnie dawnej Rzeczypospolitej, zarówno w trakcie jej istnienia, jak i po upadku. 

Książka Lwów – legenda zawsze wierna to wspaniała opowieść, pełna szacunku dla tradycji i dziejów Rzeczypospolitej, które we Lwowie realizowały się przecież w tak niezwykły sposób. W swojej książce Ryszard Jan Czarnowski, szczerze zakochany w tym mieście, przedstawia jego historię, najważniejsze i najpiękniejsze dla Polaków zakątki i ich dzieje, a także wiele nieznanych i zapomnianych wydarzeń związanych z Lwowem.

Jechać do Lwowa… Czyli dokąd? Do serca, do centrum Polski. Nie tego geopolitycznego, znanego ze współczesnych, czyli wykreślonych w Jałcie map, ale do źródła centrum polskiej tożsamości, historii i kultury. Nie ma już polskiego Lwowa w naszych granicach państwa, ale pozostaje w zbiorowej pamięci narodu.

Wyruszmy razem w nieoczywistą podróży pełną zaskakujących spotkań, polskich piosenek i wierszy, zapomnianych miejsc i tych zupełnie nowych, czekających na odkrycie.