Powroty z Sybiru. Repatriacja obywateli polskich z głębi terytorium ZSRR 1945-1947 - Wojciech Franciszek Marciniak

Anna Herbich w przejmujący sposób pokazuje, jak naprawdę wyglądała walka o przetrwanie na nieludzkiej ziemi. Pozwala nam zobaczyć dramat sowieckiego zesłania oczami kobiet cudem ocalałych z syberyjskiej katorgi.

Ta książka to niezwykła relacja z życia jednej rodziny spośród setek tysięcy Polaków deportowanych w głąb Rosji. Jest zapisem wspomnień Andrzeja Ciska ukazanych z perspektywy małego dziecka. Daje to przejmujący i autentyczny obraz, w którym rzeczy okrutne i pełne grozy oglądamy jako zwykłą codzienność, i to dopiero jest straszne. Książka uzupełniona jest o krótki opis losów Ojca, który przeżył jeszcze gehennę łagrów oraz koleje życia wielu spotkanych po drodze zesłańców, aż po czasy współczesne. To rzecz o ludziach rzadko spotykanego już formatu.

"Z Polesia do sowieckiego łagru” to wspomnienia Autora, który jako sześcioletnie dziecko został wywieziony wraz z rodziną w lutym 1940 roku z Polesia na Sybir. Na nieludzkiej ziemi przeżył śmierć rodziców i czworga rodzeństwa. Opisał wstrząsające wydarzenia, którym nieustannie towarzyszył głód, zimno i bardzo złe traktowanie polskich dzieci przez rosyjskich rówieśników i wychowawców w domach dziecka.

Książka ma charakter albumowy, popularnonaukowy. Została wydana w twardej oprawie. Zawiera bardzo dużo ilustracji – zdjęć, obrazów, rysunków.

Abba Ojcze! Przemyślenia sybiraka i tułacza to książka wyjątkowa. Autor - o. Łucjan Królikowski, franciszkanin - dzieli się w niej bowiem nie tylko swoją historią, ale i wiarą, która prowadzi do Boga, Ojca niebieskiego.

Do napisania tej książki sprowokowała go obecna sytuacja cywilizacji zachodniej, w której dostrzega powrót do pogaństwa. Sam będąc wojskowym, za wzór do naśladowania stawia swoich rodaków, wielkich duchowych rycerzy świętych polskich: Maksymiliana Kolbego, Jerzego Popiełuszkę, Faustynę Kowalską i Jana Pawła II, którzy uwierzyli w słowa wypowiedziane przez Jezusa: Odwagi! Jam zwyciężył świat. Tym właśnie jest ta książka świadectwem odwagi w życiu z Bogiem, naszym Ojcem, który zostawił nam Modlitwę Pańską niczym ponadczasową mapę. Trzymając się jej, nie zbłądzimy, tak jak przez wiele lat tułaczego życia nie zbłądził Autor, ani wielu innych, których historie przywołuje w niniejszej książce.

Książka Anny Mironowicz "Od Hajnówki do Pahlavi" przekazuje pamięć ofiar II wojny światowej, opisując losy Polaków - 100 rodzin leśników z Puszczy Białowieskiej - zesłanych na Syberię do pracy w kopalni złota. Relacjonuje heroiczną walkę tej niewielkiej społeczności o zachowanie polskości i kultywowanie wartości patriotycznych w skrajnie niesprzyjających warunkach zesłania i sowieckich represji.

"Przed wojną prawie każdy leśnik otrzymywał przygotowanie wojskowe w Przysposobieniu Wojskowym Leśników (PWL) lub w regularnych jednostkach wojskowych. Zazwyczaj leśnicy byli oficerami i podoficerami rezerwy. Służba leśna została postawiona w stan pogotowia bojowego 31 sierpnia 1939 roku. Leśnikom z Puszczy Białowieskiej dyrektor Białostockiego Okręgu Lasów Państwowych Karol Nejman wydał rozkaz zgrupowania się w ramach oddziału Przysposobienia Wojskowego Leśników (PWL) w Kosowie Podlaskim. W kilka dni potem do Białowieży i Hajnówki wkroczyli Niemcy. Nie doszło jednak do bezpośrednich starć leśników z Niemcami, którzy nie zdecydowali się zająć Puszczy Białowieskiej. Dyrekcja Okręgu Białostockiego Lasów Państwowych z siedzibą w Białowieży ewakuowała się na wschód pod koniec pierwszej dekady września 1939 roku. Ewakuowane zostało także archiwum Dyrekcji, które Rosjanie przejęli koło Słonimia, co bardzo ułatwiło sporządzenie list deportacyjnych. We wrześniu 1939 roku z rąk Rosjan zginęło dziewięciu pracowników białowieskiej DLP, wśród nich dyrektor Karol Nejman. Wszystkie lasy dyrekcji białowieskiej przeszły w 1939 roku pod zarząd władz radzieckich. "

/ze wstępu/

Niniejsza książka stanowi po pierwsze - ważny zapis wspomnień historycznego świadka i poszerza tym samym zbiór materiałów źródłowych, tak istotnych w historycznej pracy naukowej. Pan Bolesław jest też jednym z ostatnich świadków, pamiętających Diet Dom w Małej Minusie, należący do tych, które utworzono w czasie II wojny światowej na Syberii dla polskich sierot.

Po drugie, książka może okazać się ciekawym zaproszeniem dla historyków do pogłębionych badań tamtego okresu. Faktycznie niewiele jest takich badań, a ze względu na jego wagę dla polskiej przeszłości narodowej, zasługuje na to, by poznać go jeszcze lepiej.

Po trzecie, książka stanowi ciekawe studium psychologiczne. Pokazuje, jak wiele może zainicjować osoba, która z ciekawością, wytrwałością i determinacją realizuje postawione sobie cele. Efekty takiego działania dostrzeżemy wyraźnie, gdy porównamy np. współczesną historię dwóch Diet Domów: w Małej Minusie i Bolszoj Jerbie, na terenie Chakasji, 90 km od Małej Minusy. Historią tej drugiej nie zajął się nikt z wychowanków. Nie było możliwości nagrania wspomnień, lepszego poznania, jak funkcjonował i przywrócenia go pamięci zbiorowej - tak jak to zrobiliśmy w przypadku Małej Minusy.

Moje powojenne łagry to opowieść o losach dziewczyny, która została skazana za działalność w AK na Grodzieńszczyźnie na 20 lat łagrów. W kilku sowieckich obozach pracy – mieszkając w nieludzkich warunkach i pracując ponad siły – spędziła lata 1945–1956. Autorka wspomina wiele szczegółów z codziennego życia skazańców oraz momenty dla nich przełomowe, a także kreśli portrety współwięźniów i sowieckich nadzorców. W jej relacji nie brak także ciągu dalszego – powrotu do ojczyzny i organizowania „normalnego” życia, co okazało się trudniejszym zadaniem, niż można by się spodziewać.

Książka zawiera w większości nigdy niepublikowane drukiem relacje tych, którzy przeżyli białe piekło sowieckich łagrów dalekiej północy. Ze wzruszeniem spisywaliśmy tekst ze starych maszynopisów i odręcznie pisanych świadectw. Publikujemy także reprodukcje listów, pamiątek i dokumentów, które pozostały w archiwach. Ci, którzy ocaleli, opowiadają o obozowym życiu na Kołymie, o dramatycznych zajściach, których byli świadkami i ofiarami. Tragedia odcisnęła na ich życiu krwawe piętno – już na zawsze.