Na galicyjskim Podolu. Praca narodowa i oświatowa w relacjach uczestników do roku 1914 - Adam Wątor

W czasach panowania Józefa II rząd austriacki, mając na względzie własne korzyści, podjął działania zmierzające do pobudzenia rozwoju miast galicyjskich , ale trwały one zbyt krótko, aby mogły w sposób istotny poprawić ich położenie. Rychło zrezygnowano z wspierania rozwoju przemysłu i rzemiosła galicyjskiego, traktując Galicję jako rynek zbytu dla bardziej rozwiniętego przemysłu innych krajów wchodzących w skład monarchii. W tych niełatwych warunkach miasta rozwijały się jednak, będąc w II połowie XVIII wieku i na początku XIX, miejscem życia i pracy około 16 do 17% ludności Galicji.

Przedstawiona publikacja to lektura dla czytelnika, który skądinąd znając dzieje polityczne Polski, odnajdzie tu zapis emocji, marzeń, nadziei, radości i smutków dziesiątków barwnych postaci z krwi i kości, których wielowątkowe losy wpisane są w kontekst ledwo co zarysowanych wydarzeń wielkiej historii.

Galicja sztuczny twór wynaleziony wraz z rozbiorami Polski w 1772 roku, na sto pięćdziesiąt lat stał się czymś rzeczywistym, naturalnym, by w 1918 roku ostatecznie zniknąć i zmienić się w nierealny fantom.

Larry Wolff pasjonująco śledzi proces wymyślania krainy, a następnie, po jej likwidacji, sposób, w jakim jej duchy przez sto lat powracają. To historia intelektualna Galicji, a zarazem błyskotliwe studium przenikania się polityki i fantazji.

Wolff nie powiela żadnej z narodowych optyk i patrzy na Galicję tak, jak nie spojrzał na nią nikt wcześniej. Wydarzenia dzieją się u niego w tle, a pierwszoplanową rolę odgrywają idee i programy, nastroje i reakcje, zażarte polemiki i korne deklaracje lojalności. Wolff pokazuje, że to one kształtowały bieg zdarzeń, a nie odwrotnie.

Larry Wolff opisuje galicyjski świat ze swadą, sięgając nie tylko do literatury pięknej i historycznej, publicystyki, listów, diariuszy. Sięga również do ksiąg przyrodniczych, prac ludoznawczych, map, przewodników. Dzieł przeoczanych bądź szerzej nieznanych. Odtwarza i komentuje wielki wysiłek scalania krainy, która nie była monolitem, wyodrębniania jako całość czegoś, co nigdy całością nie było, upozorowania na naturalny bytu sztucznego.

Książka "Wychować lojalnych obywateli. Polityka oświatowa państwa polskiego na Polesiu" to kolejny tom z serii "Dokumenty do dziejów Kresów Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej"

Architektura szkolna II Rzeczypospolitej (1918-1939) ukazuje, jak rozwijało się polskie szkolnictwo, jak projektowano i realizowano budynki, będące połączeniem tradycji i nowoczesności. "Budujmy szkoły!" - w myśl tego hasła wznoszono nie tylko reprezentacyjne gmachy w dużych miastach, ale także wiele szkół na wsiach i w miasteczkach. Rozwój szkolnictwa powszechnego był priorytetem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, a projekty szkół często powierzano znanym, w tym najwybitniejszym architektom.

Celem nowej publikacji Michała Pszczółkowskiego jest popularyzacja wiedzy na temat międzywojennej architektury szkolnej, wiele uwagi poświęcono zagadnieniom opieki i ochrony istniejących budynków. W książce zostały też uwzględnione obiekty z terenu Kresów Wschodnich, znajdujące się obecnie za wschodnią granicą Polski. Architekturę szkolną II Rzeczypospolitej wzbogacają unikalne materiały archiwalne i współczesne zdjęcia, dokumentujące stan międzywojennych budynków szkolnych.