Dzieci Lwowa - Helena Zakrzewska

Najwyższy lot to zbiór opowiadań, a ich głównym spoiwem jest tło dziejących się wydarzeń – wojna polsko-bolszewicka 1920 roku i dążenie Polaków do utrzymania młodej jeszcze niepodległości. Wśród tak wielu żołnierzy, walczących mężnie w obronie kraju, wśród rodaków zdążających na wezwanie Ojczyzny z dalekich stron wzrok narratora pada na wybranych młodzieńców, którzy stają się bohaterami owych opowiadań. Bezimienne mogiły piętnasto- czy siedemnastoletnich bohaterów coraz częściej porastają zielem lub zbożem, chylą się ku ziemi drewniane krzyże. Zostają zapomniane lub nigdy nieodnalezione te miejsca spoczynku bohaterskich Polaków w kraju i poza jego granicami. I właśnie ta garstka opowiadań staje się pomnikiem nie tylko dla tych kilkunastu ukazanych tu postaci, ale dla nich wszystkich, dla tysięcy polskich rycerzy XX wieku poległych w walce z falą bolszewizmu.

Ta oparta na prawdziwych wydarzeniach opowieść o polskiej rodzinie Balickich doczekała się adaptacji telewizyjnej, zrealizowanej dwukrotnie przez BBC. Książka należy do kanonu literatury dziecięcej.

Porusza nie tylko trudny temat okupacji, ale też mówi o najważniejszych wartościach: przyjaźni, odwadze, nadziei, uczciwości. A także o tym, że największą wartością jawi się rodzina – czy to w krajobrazie zburzonej Warszawy, powojennych Niemiec czy to szwajcarskich Alp.

Książka podejmuje temat walki o Lwów w latach 1918–1919, kiedy miasto usiłowali przejąć Ukraińcy, którym Austria przyobiecała utworzenie Państwa Ukraińskiego ze stolicą we Lwowie. Autorką jest Rosa Bailly – „wielka Francuzka o polskim sercu”, kochająca naród polski i zaangażowana w pomoc Polakom od 1916 r. Książka przedstawia powstanie miasta i jego historię poprzez wieki, podkreśla jego uparte i niezmienne ciążenie ku polskości. Zadziwia i zachwyca dokładność i wierność prawdzie historycznej, a także żywe, niekiedy z humorem, malowanie nastrojów „ulicy”, na której kotłowały się różne żywioły ludzkie. Opisywane wydarzenia bogato dokumentuje materiał ilustracyjny (ok. 120 fotografii).

Lwowskie Orlęta zostały otoczone wspaniałą legendą. Swym bohaterskim czynem stworzyły bowiem mit o zgodnym współdziałaniu Polaków w obliczu śmiertelnego niebezpieczeństwa. Oprócz opisu krwawych zmagań Orląt, żołnierzy i oficerów Autor przedstawia losy ludzi, którzy po dramatycznej obronie Lwowa nie mogli w nim pozostać. Sugeruje też, aby odwiedzający Lwowski Panteon z czcią pochylili głowy pośród rzędów tamtejszych krzyży.

To powieść o kilkupokoleniowej walce o niepodległość, opowiedziana z perspektywy dwóch rodzin – z Kresów i Wielkopolski. To historia błękitnego munduru Franciszka, żołnierza Błękitnej Armii, ale i walki powstańców styczniowych od Różyckiego i Langiewicza, boju Wielkopolan z pruskim kulturkampfem. To wszystko zostało opowiedziane z perspektywy rodzinnej klechdy. Podobnie jak w Tajemnicy sekretarzyka, pokazane są tu ważne postaci z przeszłości – wodzowie z powstania styczniowego, propagatorzy pracy organicznej, a przede wszystkim generał Józef Haller.

Gdy dziadek postanowi napisać książkę, nie wiadomo, czego można się spodziewać. A książka powstała na podstawie wspomnień jego ojca - czyli pradziadka - i dotyczy zdarzeń sprzed stu lat, gdy ów pradziadek był małym Kaziem. W ten sposób pewna poznańska rodzina pozna dwa tygodnie z życia swoich przodków w czasie, gdy w Poznaniu wybuchło powstanie wielkopolskie, które umożliwiło przyłączenie terenów Wielkopolski do niepodległej Polski.

Pamiętnik Jadwigi Rutkowskiej (prowadzony od 30 czerwca 1914 r. do 27 czerwca 1919 r.) nie zawiera szczegółowych opisów ważnych wydarzeń politycznych, kampanii wojennych czy bitew. Są o nich liczne wzmianki, ale raczej stanowią tło do opisu rzeczy pozornie mniej ważnych. Dowiadujemy się z nich wiele o życiu codziennym Polaków w ówczesnej Galicji, o problemach z egzystencją rodzin polskich żołnierzy walczących o niepodległości ojczyzny. Ojciec i brat autorki pamiętnika byli żołnierzami Legionów Polskich. Jadwiga wraz z matką, przyzwyczajone do wysokiej stopy życiowej dzięki posadzie urzędniczej Bolesława Rutkowskiego, musiały w warunkach wojennych borykać się z wieloma kłopotami materialnymi, zwłaszcza po śmierci ojca w 1916 r. Walki polsko-ukraińskie we Lwowie w listopadzie 1918 r. także ukazane są przede wszystkim przez pryzmat życia codziennego, trudności ze zdobyciem pożywienia i wody, zagrożenia życia. Dla Jadwigi Rutkowskiej i jej matki ogromnym problemem były losy ich brata i syna Stanisława Bożywoja, którego wojenne losy zaprowadziły aż do 4 Dywizji Strzelców, tworzonej na Kubaniu, a dowodzonej przez Lucjana Żeligowskiego. Jadwiga Rutkowska, mimo że młoda wiekiem, znajduje się w wirze ówczesnych trudnych i tragicznych konfliktów narodowych. Spora część jej wspomnień to jednak opisy dylematów szkolnych, kontaktów z koleżankami, zabaw, fascynacji kinem, nauką i sztuką, małych i większych kłopotów. To również świadectwo ówczesnej mentalności, sposobu wychowywania i kształtowania dzieci. Warunki wojenne zmuszały jednak Jadwigę do zachowań nad wiek dojrzałych. W wieku 16 lat zaczęła udzielać korepetycji, co istotnie wspomagało budżet domowy. Skądinąd wiemy przecież, że w wieku lat 18 zgłosiła się do Wojska Polskiego, żeby pracować jako sanitariuszka na froncie polsko-bolszewickim w 1920 r.

Wspomnienia Jadwigi Rutkowskiej są ilustrowane licznymi, w większości nigdy niepublikowanymi fotografiami, m.in. z życia codziennego żołnierzy Leglonów Polskich i z walk polsko-ukraińskich w Galicji w 1919 r.

Damian Markowski z dokładnością badacza, ale i rozmachem godnym mistrza pióra kreśli dramatyczną historię walki o wielonarodowy Lwów, który po upadku monarchii austro-węgierskiej staje się krwawą areną sporów między wykluwającymi się organizmami państwowymi. Opierając się na solidnych naukowych źródłach, autor odtwarza przebieg wydarzeń dzień po dniu, pokazuje ich przyczyny oraz skutki, a także zastanawia się nad konfliktem pamięci wokół lwowskiego listopada.

Wojenna rzeczywistość oczami Jędrka.

Jędrek urodził się w jednym z najpiękniejszych miast przedwojennej Polski – we Lwowie, po którym uwielbiał spacerować z ukochanym dziadkiem. Musiał się z nim rozstać, kiedy tato awansował na kapitana i rodzina przeniosła się do twierdzy wojska polskiego w Modlinie. Tam zastała ją druga wojna światowa, a Jędrek wraz z siostrą, mamą i babcią rozpoczął tułaczkę po Polsce. Chłopiec uczył się w konspiracji, pomagał rodzinie, pracując, a po przeprowadzce do Warszawy – rozpoczął walkę z okupantem, wstępując do Szarych Szeregów.

Przeczytajcie o pełnym przygód i zwrotów akcji dzieciństwie Andrzeja Perepeczki – oficera floty handlowej i autora bestsellerowej serii książek o Dzikiej Mrówce.

Publikacja Jerzego Mireckiego jest owocem długoletniego trudu, jaki włożył w zebranie, opracowanie i udostępnienie czytelnikom relacji dzieci, które uczestniczyły w Powstaniu Warszawskim bądź tylko patrzyły oczami dziecka na obraz tragedii walczącej, płonącej i burzonej Warszawy. Zbiór relacji zawiera nie tylko wspomnienia ówczesnych dzieci Warszawy, ale też relacje o dzieciach - tak jak je zapamiętali dorośli żołnierze Powstania.

Dzieci odważne i niezłomne, które ocaliły siebie i bliskich z sowieckiego piekła. Przeszły z armią Andersa jej żołnierską odyseję, trafiły do Iranu, Afryki, Indii i Nowej Zelandii. Polskie dzieci, którym wydarto dzieciństwo, pamiętają wojnę inaczej niż dorośli. Lektura ich wspomnień porusza, budzi sprzeciw wobec sowieckiego zbydlęcenia i podziw dla heroizmu małych Polaków.

Lwowska noc to panorama wydarzeń okupacyjnych we Lwowie i okolicach ukazana w niezwykle poruszających obrazach, które były również udziałem najbliższej rodziny autora. Piękna, chwytająca za serce opowieść o miłości i poświeceniu w wielokulturowym środowisku Kresów.

To pierwsza na polskim rynku powieść o Lwowie, której akcja toczy się w latach 1939–1946, kiedy Lwów należał jeszcze do Polski. Przedstawia tragiczne dzieje rodziny polskiego nauczyciela z Kresów Wschodnich, Józefa Sztendera, jego żony Marii i ich dzieci, których życie burzy istniejący konflikt polsko-ukraiński podsycany przez bolszewików i hitlerowców. Dogadanie się Niemców z Sowietami umożliwiło Armii Czerwonej i oddziałom NKWD zajęcie miasta i od początku szykanowanie Polaków. Aresztowania i przesłuchiwania przez NKWD, rozstrzeliwania, wyrzucanie z mieszkań, wywózki na Syberię. Tego wszystkiego doświadcza główny bohater, jego rodzina, sąsiedzi i znajomi.

Opowieść o bogactwie życia codziennego XIX- i XX-wiecznego Lwowa. Próba przedstawienia żywego miasta i jego ludności, dotychczas często w opracowaniach pomijanej. Jej mentalność, wielokulturowość i relacje społeczne. Bogactwo architektury, postęp i rozwój. Książkę wzbogacają piękne, czasem wzruszające ilustracje, ukazujące pełną krasę tego niezwykłego miasta i jego mieszkańców.

Tak się złożyło, że kiedy tylko Krysia kończy dziesięć lat, zaraz wybucha wojna. Po powrocie ze szkoły – pracuje, podobnie jak wszystkie dzieci, które znalazły jakieś zajęcie w tym trudnym okresie. Wstępuje do Organizacji, naraża życie, przewożąc meldunki, a nawet broń ukrytą w koszyku pełnym jabłek. Razem z mamą i babcią pomaga ukrywać panią Marię i jej syna Janka, który ma „zły wygląd”. Przez jakiś czas mieszka u nich prawdziwy gangster… Krysia rośnie, zawiera nowe przyjaźnie, podejmuje kolejne wyzwania i na pewno nie może narzekać na nudę. A wojna? Uparcie nie chce się skończyć…

Prawdziwa opowieść małej żoliborzanki, której udało się przeżyć i dziś może przedstawić Wam swoją historię.