Edyta Stein. Życie - pisma - nauka - Francisco Javier Sancho Fermin OCD

Teresa Martin, która została karmelitanką w wieku piętnastu lat, a zmarła, mając zaledwie dwadzieścia cztery, poruszyła serca milionów ludzi. Jej dzieła obiegły cały świat. Na czym polega jej tajemnica?

Anna Grzegorczyk w swych rozważaniach filozoficznych pozostaje w kręgu fenomenologii inspirowanej szczególnie metodą wczucia opracowaną przez Edytę Stein. Ponad kulturami. Uniwersalizm Edyty Stein postrzegam jako wyraźną kontynuację rozwinięcie i pogłębienie dwu wydanych wcześniej książek Filozofia Nieoczekiwanego i Filozofia światła Edyty Stein.

Niniejsza książka ukazuje się w roku ogłoszonym przez Konferencję Episkopatu Polski „Rokiem bł. Edmunda Bojanowskiego” – społecznika wychowawcy, działacza kultury, świeckiego założyciela czterech gałęzi Sióstr Służebniczek.
Wyjątkowość tej publikacji polega na tym, iż jej Autor, który pełnił funkcję postulatora w procesie beatyfikacyjnym Błogosławionego, spogląda na życie i działalność Edmunda Bojanowskiego głównie przez pryzmat czytań mszalnych. To niezwykle interesujący zbiór artykułów i kazań, w których zostaje ukazana wielkość i zarazem aktualność tej pięknej postaci.

Edyta Stein napisała Twierdzę duchową pod silnym wpływem dzieła świętej Teresy z Avili o tym samym tytule. W tej emanującej mądrością i wiarą książce Stein interpretuje słowa swojej poprzedniczki w świetle fenomenologii (jako uczennica Husserla i koleżanka Ingardena) oraz konstruktywnej polemiki z filozofią egzystencjalną Heideggera. Metaforyczna twierdza duchowa to, co niezwykle istotne, teologiczna relacja ze zdobywania siedmiu komnat duszy, podczas którego, Stein idąc śladem Teresy z Avili, spotyka swoją wolę, czyhające na słabość pokusy, by wreszcie w ostatniej komnacie jej rozkochana w wierze dusza mogła trwale zjednoczyć się z Bogiem.

Tom pism Edyty Stein obejmuje rozmaite artykuły, referaty i wykłady na temat kobiety z perspektywy fi lozofi cznej i praktycznej pochodzące z lat 1928–1932. W tamtych czasach jej ujęcie idei dotyczących kobiecości było pionierskie. Autorka porusza w swych tekstach i wystąpieniach niezwykle szeroką problematykę: od politycznego równouprawnienia, pedagogiki dziewcząt, specyfi ki natury kobiecej przejawiającej się w ciele, psychice, duchu i w nowych kobiecych koncepcjach życia – aż po interpretację biblijnej równoważności płci i chrześcijańskie modele życia.

Modlitwa Edyty Stein zachęca nas do powrotu do autentycznych korzeni modlitwy chrześcijańskiej, która nie jest obowiązkiem ani przejawem pobożności, nie jest sprawowaniem kultu czy ofiarą, lecz relacją, więzią miłości. Prawdziwa cześć, jaką winniśmy oddawać Bogu, zakłada bowiem uznanie w Nim Ojca i nawiązanie z Nim synowskiej więzi. Książka ta ani nie stawia sobie celów teoretycznych, ani nie próbuje przedstawić w sposób wyczerpujący koncepcji modlitwy, jaką reprezentuje Edyta Stein. Celem autora jest zbliżyć się do jej świadectwa, do jej modlitwy, tak by rzuciła ona światło na nasz sposób przeżywania osobistej relacji z Bogiem i byśmy przez to otworzyli się na kontemplację Słowa.

9 listopada 1906 roku umarła Elżbieta Catez, w karmelu w Dijon Elżbieta od Trójcy Świętej. Miała dopiero dwadzieścia sześć lat i cztery miesiące. Jej ostatnimi zrozumiałymi słowami były: „Idę do Światła, do Miłości, do Życia”. Elżbieta od Trójcy Świę­tej, prorok obecności Boga, duchowa córka Reformatorki Karmelu, zaprasza każdego pielgrzyma Abso­lutu, aby szalenie otworzył się „na Światło, na Miłość, na Życie”.

Jej niemieckie nazwisko Stein oznacza „kamień”. Edyta jest diamentem o rozmaitych szlifach, wytrzymała, pełna, szlachetna, twarda względem siebie, czysta, przejrzysta. Edyta nie przestanie oczyszczać swego bytu, swej refleksji. Po tym, jak zmierzyła wiele ścieżek myśli, pewnego wieczoru – tak jak to wydarzyło się w drodze do Emaus – zaczepi ją żydowski brat, Jezus, który przekona ją: Ja jestem Prawdą.

Magdalenę przygotowywały do jej misji wielkie zdolności umysłu, logicznego już z natury, a kształtowanego w młodości przez lekturę ówczesnych autorów jezuickich. 
Głosiła i reprezentowała pobożność konsekwentną i aktywną, wymagającą stałej uwagi i stałej pracy wewnętrznej, wedle znanego powiedzenia, przypisywanego św. Ignacemu Loyoli, że należy pracować tak, jakby wszystko zależało od naszej pracy, a modlić się tak, jakby wszystko zależało od łaski Bożej.

Życie świętej Edyty Stein nawet wśród współczesnych wzbudza wielkie zainteresowanie. Urodzona w żydowskiej rodzinie, w wieku kilkunastu lat została zdeklarowaną ateistką a także jedną z pionierek lewicowych ruchów kobiecych. Wreszcie przeżyła głębokie nawrócenie i wstąpiła do klasztoru karmelitańskiego. Zmarła w Auschwitz w 1942 roku.

Alasdair MacIntyre z pasją przygląda się duchowej formacji Stein w kontekście jej mentorów i przyjaciół. Kto wpłynął na jej duchowość i sposób filozoficznego myślenia? Jak wyglądał proces nawrócenia tej niezwykłej kobiety? I w jaki sposób rozumieć głęboką rewolucję duchową, jaka dokonała się w jej życiu? Ta książka odpowiada na najważniejsze pytania, jakie stawia sobie człowiek na drodze do świętości.

Edyta Stein, interpretując dzieła św. Jana od Krzyża, rozwija swoją koncepcję wiedzy Krzyża jako teologię Krzyża oraz jako naukę życia w znaku Krzyża. Studium to jest zarówno znakomitym wprowadzeniem w dzieło Ojca Zakonu Karmelitańskiego, jak i świadectwem głębokiego doświadczenia wewnętrznego i jasności myślenia Autorki. Co więcej, śledząc życie i naukę św. Jana od Krzyża, Edyta Stein odsłania własną drogę i wykazuje, że krzyż nie jest symbolem śmierci, lecz żywym znakiem mistycznej rzeczywistości.