Zapisy Terroru II. Warszawa. Zbrodnie niemieckie na Woli w sierpniu 1944 r.

Wybór relacji zebranych przez Referat Historyczny i Biuro Dokumentów II Korpusu obejmuje wszystkie główne rodzaje represji stosowane wobec polskich obywateli w Związku Sowieckim.

Świadkowie opisują warunki masowych deportacji, aresztowań, przesłuchań i tortur, a także to czego doświadczyli w miejscu zesłania lub odbywania prac przymusowych – w łagrach i specposiołkach rozsianych po terenie całego sowieckiego imperium.

Osobiste relacje, wspomnienia, świadectwa stanowią fascynujący zapis konfrontacji polskich obywateli ze stalinowskim, totalitarnym reżimem od 17 września 1939 r. aż po utworzenie Armii Andersa w 1941 r.

Z prezentowanych w tomie świadectw mieszkańców ziemi radomskiej, kieleckiej czy częstochowskiej wyłania się poruszający obraz przemocy: zagłady Żydów, eksterminacji polskich elit i inteligencji, pacyfikacji wsi, planu germanizacji i kolonizacji ziemi, walki z polskim podziemiem.

Relacje dotyczą m.in. warunków życia, niewolniczej pracy, stosowanych kar i metod egzekucji. Szczególny charakter mają zeznania członków Sonderkommanda, w ostatnim rozdziale ukazano działalność obozowego ruchu oporu.

Wojna trwała, terror narastał, głód był coraz większy, a Wiktoria i Józef Ulmowie nie tracili ducha i dalej promieniowali miłością. Mieli już sześcioro dzieci, kiedy przyjęli do swego domu osiem osób skazanych przez niemieckich okupantów na śmierć dlatego, że były Żydami. Kto wtedy mógł powiedzieć, że naprawdę zrobił wszystko dla ratowania bliźniego? Co Ulmom dawało siłę? Z czego czerpali nadzieję? Na co postawili? W Tobie Panie zaufałem, nie zawstydzę się na wieki. Piękne słowa, łatwo je zaśpiewać, ale jak z nimi żyć? Autorka stawia najtrudniejsze pytania i szuka odpowiedzi – przegląda dokumenty, rozmawia ze świadkami, rozważa argumenty. Pokazuje niezwykłe, piękne, trudne i spełnione życie. Wzór dla nas i dla świata całego. Na każdy czas.