HISTORIA IAGELLONICA

Celem pracy Dwór, wieś i plebania w przestrzeni społecznej zachodniej Małopolski w latach 1772-1815 jest zbadanie wpływu przemian społecznych, gospodarczych i politycznych, dokonujących się w drugiej połowie XVIII i na początku XIX w., na funkcjonowanie środowiska wiejskiego zachodniej Małopolski. W szczególności chodzi tu o ukazanie: funkcjonowania dworu, plebanii i wsi w przed- i porozbiorowych warunkach prawno-politycznych; wpływu zmienności epoki na przestrzeń społeczną (m.in. wpływ zmiany granic państwowych na położenie prawno-polityczne i aktywność poszczególnych grup społecznych i jednostek, tworzenie się elity wiejskiej i kształtowanie świadomości społecznej); oddziaływania reform społecznych i gospodarczych z lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XVIII w. na wzajemne relacje pomiędzy szlachtą, chłopami i duchowieństwem. 

W czasach panowania Józefa II rząd austriacki, mając na względzie własne korzyści, podjął działania zmierzające do pobudzenia rozwoju miast galicyjskich , ale trwały one zbyt krótko, aby mogły w sposób istotny poprawić ich położenie. Rychło zrezygnowano z wspierania rozwoju przemysłu i rzemiosła galicyjskiego, traktując Galicję jako rynek zbytu dla bardziej rozwiniętego przemysłu innych krajów wchodzących w skład monarchii. W tych niełatwych warunkach miasta rozwijały się jednak, będąc w II połowie XVIII wieku i na początku XIX, miejscem życia i pracy około 16 do 17% ludności Galicji.

Dostęp do niepublikowanych dotąd materiałów pozwolił autorowi na ukazanie niemal pełnej chronologii życia zawodowego profesora Jana Sas-Zubrzyckiego a także wyrazistego obrazu postaci. Cennym efektem badań są zamieszczone w aneksach wykazy wszystkich dzieł architektonicznych i teoretycznych architekat. Bogaty materiał ilustracyjny – ponad 200 ilustracji zawiera reprezentatywny dla treści książki zbiór zarówno zdjęć archiwalnych jak i współczesnych obiektów projektowanych przez Zubrzyckiego. Znalazły się w książce fotografie dokumentów i rysunków, w tym szkiców projektowych wydobytych na światło przez autora z zakamarków archiwów klasztornych. Szczególnie interesujące są unikatowe zdjęcia rysunków z okresu studiów...

Korespondencja Pruszyńskiego przenosi nas w świat rejentów, podkomorzych, hrabiów i książąt, sporów granicznych i majątkowych, szlacheckiego samorządu i rosyjskich wojskowych, a więc niemal w magiczny świat Mickiewiczowskiego Pana Tadeusza, z tą jednak różnicą, że umiejscowiony na Wołyniu, Podolu i Ukrainie.