Święte i tygrysice. Piastówny i żony Piastów 1138-1320 - Barbara Faron

Genealogię Piastów z całą pewnością można zaliczyć do tych dzieł polskiej literatury historycznej, które mimo upływu czasu nie starzeją się i które od ponad stu lat należą do kanonu historyka Polski średniowiecznej.

Był czas, gdy Polska stanowiła największe państwo Europy. Polaka, jadącego nad morze pytano: nad które? Byliśmy pierwszymi władcami Berlina, zasiadaliśmy na moskiewskim tronie, posiadaliśmy Krym i forty na Karaibach. Przez długi czas nasz kraj rozpychał się na cztery strony świata. Dlaczego o tym nie pamiętamy?

Kaffa, Kurlandia, Gambia, Tobago… nie kojarzą się z Polską. A jednak wszystkie wchodziły w skład polskiego mocarstwa. Od średniowiecza po XVIII wiek Polacy wojowali o Inflanty, Spisz, Krym, Mołdawię, Szwecję, Ukrainę. Mimo to pojęcie „polskie imperium” jest nieobecne w naszej historii. Aż do teraz.

Święte królowe, które pokochały władzę. Gdy zabrakło dynastii, tylko one mogły zapewnić Polsce przyszłość.

Pokora, pobożność i nieposkromiona ambicja. Przełomowy moment dziejów. I wybitne damy, bez których nie byłoby Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

Dzieje Elżbiety, trzeciej żony Jagiełły, która wcześniej poślubiła niekochanego możnowładcę Granowskiego i żyła jak przykładna mężatka. Kapryśny los otworzył jednak przed nią niezwykłe możliwości, dzięki którym mogła być wreszcie szczęśliwa. Książka przedstawia miłość i zdradę, wielkie sceny batalistyczne, wojny husyckie i bunty narodowe. Zanurzmy się w burzliwe lata późnego Średniowiecza.

Pierwsza część znanego cyklu esejów historycznych Pawła Jasienicy to – według słów samego autora – „swobodne literackie opowiadanie” o dziejach Polski w okresie formowania się jej państwowości. Oglądamy tu losy kraju i narodu, który – rządzony przez przedstawicieli jednego rodu królewskiego – zdobywa sobie poczesne miejsce na mapie Europy. Jasienica wysuwa na plan pierwszy dzieje dynastii, sugestywnie ukazując zmagania, osiągnięcia i koleje życia piastowskich władców Polski.

W bogato ilustrowanym albumie poznajemy życie 50 kobiet, które zasiadały obok swych mężów na tronie, w mniejszym lub większym stopniu, wywierając wpływ na losy Polski. Wśród nich odnajdziemy Błogosławione i Święte jak Salomea czy Jadwiga Andegaweńska, żonę i matkę królów - Elżbietę Rakuszankę oraz żony książąt zasiadających na tronie krakowskim w okresie rozbicia dzielnicowego. Dodatkowym atutem wydania jest obszerny wstęp przygotowany przez historyków dotyczący życia i pozycji kobiet na dworze królewskim.

Rzepka, Biała Knegini, czyli Adelajda, Dąbrówka, Sygryda Storrada ‒ siostra Bolesława Chrobrego, Rycheza ‒ żona Mieszka II, ich córka Gertruda, Salomea z Bergu ‒ żona Bolesława Krzywoustego, Agnieszka ‒ żona Władysława Wygnańca, ich córka Ryksa – cesarzowa Hiszpanii, święta Jadwiga śląska ‒ żona Henryka Brodatego, Kinga ‒ żona Bolesława Wstydliwego, jej siostra Jolenta ‒ żona Bolesław Pobożnego, Ludgarda ‒ żona Przemysła II, Elżbieta ‒ siostra Kazimierza Wielkiego i wiele innych wybitnych Piastówien i żon Piastów to bohaterki szkiców historycznych Jadwigi Żylińskiej. Przez pryzmat ich losów – tak barwnych i dramatycznych, że mogłyby posłużyć za kanwę niejednego serialu ‒ autorka przedstawiła wyjątkowe spojrzenie na sytuację kobiet na średniowiecznych dworach – kobiet, które współtworzyły skomplikowany układ sojuszy opartych na małżeństwach politycznych, wpływały na życie kulturalne, słowem ‒ w pełni wykorzystywały możliwości, jakie dawała im przynależność do kręgu cywilizacji chrześcijańskiej.