Generał Anders w latach 1892-1942 - Zbigniew S. Siemaszko

Niniejsza książka o wojennej drodze polskich żołnierzy z sowieckich łagrów przez Bliski Wschód i pola bitew we Włoszech jest pod wieloma względami niezwykła. Pisał ją człowiek, który o sprawach europejskich, a w szczególności o skomplikowanych problemach Europy Środkowej i Wschodniej wiedział tyle, ile wie przeciętny Amerykanin, czyli bardzo niewiele. Człowiek, który o istnieniu tytułowego bohatera dowiedział się przypadkiem, już po jego śmierci, a fakt pobytu II Korpusu na Bliskim Wschodzie był dla niego całkowitym zaskoczeniem; który znając jedynie język angielski, musiał w swej pracy polegać na kosztownych tłumaczeniach opublikowanych tekstów i dokumentów archiwalnych; który nie będąc zawodowym historykiem, przez lata penetrował archiwa - nie tylko te stosunkowo łatwo dostępne w Stanach Zjednoczonych i w Anglii, lecz także w Izraelu, a nawet w Rosji; który wreszcie, zafascynowany tematem, przeprowadził dziesiątki wywiadów z uczestnikami lub obserwatorami opisywanych wydarzeń.

„Armii Andersa towarzyszyły niesamowite kobiety. Wyrwane ze swego dotychczasowego życia przez ślepy los dziejowej zawieruchy, w ekstremalnych warunkach wojennych te zwyczajne dziewczyny stawały się niezwykłe. Amazonki XX wieku, które walcząc z przeciwnościami losu, odkrywały swe nowe powołanie. Walczyły, choć nie to było ich marzeniem. Dzięki tej książce ich losy przestają być anonimowe i nabierają indywidualnego rysu, który uświadamia nam, jak ważne jest, by te wspomnienia nie zaginęły, by doczekały się swojej publikacji.” - Anna Maria Anders

Oto najbardziej niezwykły żołnierz Wojska Polskiego - kapral Wojtek - niedźwiedź. Aileen Orr przedstawia niesamowitą historię Wojtka, opisując burzliwy szlak, jaki przeszedł od Persji po Szkocję, służąc aktywnie w polskim wojsku.

Autorka, Dorota Pawlak podjęła się opisania losów swojej cioci, żołnierki II-go Korpusu generała Andersa oraz losów jej późniejszego męża por. Romana Franczaka, wyszkolonego na Cichociemnego w najtrudniejszym i najbardziej skomplikowanym okresie historii Polski, w trakcie II wojny światowej. Pokazała atmosferę codzienności polskich żołnierzy w Wielkiej Brytanii oraz w Armii gen. Andersa.

Kapelan Armii Andersa to wspomnienia o. Ryszarda Czesława Grabskiego, niezłomnego kapłana z zakonu kapucynów, z zesłania z lat 1940-1955, a więc od momentu jego aresztowania przez Sowietów do powrotu do Polski.

W książce przestawiono szlaki bojowe tych brygad polskiej kawalerii, które we wrześniu roku 1939 weszły w skład Grupy Kawalerii Generała Andersa. Prócz Brygady Nowogródzkiej i Mazowieckiej, która zresztą dołączyła do Grupy najpóźniej, były to właściwie już tylko resztki brygad: Kresowej, Wołyńskiej i Wileńskiej. Ponadto są tu informacje o dziejach pułków wchodzących w skład Grupy i o losach dowódców brygad i pułków. Straty kadry polskiej kawalerii we wrześniu 1939 roku i potem, w trakcie wojny były ogromne. Bardzo wielu oficerów poniosło śmierć, trafiwszy do niewoli sowieckiej.

Jako radiotelegrafista centrali radiowej Sztabu Naczelnego Wodza pod Londynem, przez którego ręce podczas powstania przeszło kilka setek depesz Armii Krajowej, byłem w pewnym sensie związany z dramatem powstania. Nic dziwnego, że później problemy powstania stały się jednym z zagadnień historycznych wzbudzających moje zainteresowanie. Absorbował mnie nie tyle przebieg walk, co okoliczności ich rozpoczęcia, a potem możliwość wcześniejszego zakończenia – na początku września 1944 r., co nie doszło do skutku.

Gen. Władysław Anders, symboliczna postać emigracji „niezłomnej”, Stefan Korboński, wytrwały orędownik sprawy polskiej w Stanach Zjednoczonych, jeden z przywódców Zgromadzenia Europejskich Narodów Ujarzmionych, Konrad Sieniewicz, działacz polskiej i międzynarodowej chadecji, niestrudzenie próbujący budować kontakty z krajem. Różniło ich wiele, łączył cel, dla którego wybrali emigrację: niepodległa Polska.