Dopalanie Kresów. Kresowe rezydencje. Województwo wileńskie - Rąkowski Grzegorz

Wielkie damy, patriotki, kolekcjonerki, filantropki, strażniczki ognisk domowych i tradycji, posażne córki magnatów, z biegiem lat zmieniające się w dostojne matrony – panie na kresowych włościach. Spoglądają na nas milcząco z portretów zdobiących ściany muzeów. Ich wspaniałe domostwa w Pietniczanach na Podolu, Szpanowie na Wołyniu, legendarnych Antoninach, Wierzchowni, Białej Cerkwi, Nieświeżu, Połoneczce i wielu innych malowniczych miejscach albo istnieją dziś tylko na fotografiach w sepii – zmiecione podmuchem rewolucji i wojen, albo pełnią całkiem inne funkcje, jakże dalekie od domowego zacisza. 

„Przecież tu Polska kiedyś była…” Reportaże kresowe to piąta z kolei książka autorki poświęcona tematyce kresowej. Zawiera reportaże z dalekich ziem kresowych, a także portrety Kresowiaków, którzy – gdziekolwiek by ich losy rzuciły – pozostają wierni swojej utraconej Ojczyźnie, pielęgnują ją w sercu i wiecznej tęsknocie. Polski język, wiara i historia pozostają dla nich wartościami najwyższymi. Otwórzmy więc tę książkę i wyruszmy na poszukiwanie Polski poza jej współczesnymi granicami – znajdziemy ją tam na pewno.

Książka jest zbiorem opowieści, anegdot i legend związanych z Wileńszczyzną – rodziną ziemią Autorki.

W sposób niezwykle barwny, często z zachowaniem miejscowej gwary, Autorka oddaje atmosferę i obyczajowość ludzi żyjących w dawnych dworach i miasteczkach Wileńszczyzny w pierwszej połowie XX wieku. Ponadto sięga pamięcią do lat dzieciństwa i młodości, jakie spędziła w ukochanym Wilnie do czasu wybuchu II wojny światowej.

Wydaniu II książki uzupełnia relacjami z podróży do Wilna i do Lwowa, jakie odbyła na przełomie XX i XXI wieku.

Niecodzienny reportaż z wędrówek po wschodnich ziemiach II Rzeczypospolitej. Opis obfituje w liczne epizody wojennej i powojennej tułaczki rodziny Autora, osnute na tle historyczno-geograficznej charakterystyki tamtych regionów – Polesia, Nowogródczyzny, Wileńszczyzny. Na tle osobistych wspomnień Autor rysuje także obraz zakorzenienia historycznego i kulturowego wielu Polaków. Do dzisiaj żyją tam przecież ludzie, którzy przyznają się do polskich korzeni, choć często już nie mówią po polsku.

Tadeusz Tomaszewski od wielu lat śledzi losy dawnych wilnian – głównie Polaków, którzy albo urodzili się w Wilnie w okresie Dwudziestolecia międzywojennego, albo spędzili w mieście nad Wilią ważne lata swego życia. Książka Wracając do Wilna jest efektem licznych rozmów z tymi osobami, prowadzonych już na początku XXI wieku. Zawiera 21 wywiadów; wśród rozmówców Autora znaleźli się wybitni przedstawiciele polskiej kultury, sztuki i nauki, między innymi Barbara Skarga, Hanna Świda-Zięba, Danuta Szaflarska, Emil Karewicz, Jadwiga Pietraszkiewicz, Romuald Twardowski, Franciszek Walicki, mieszkający po wojnie w Polsce w jej nowych granicach; a także osoby, które w Wilnie pozostały: Polka Jadwiga Gieczewska i Litwinka Birutė Mackonytė.

Zapraszamy w sentymentalną podróż po Kresach. Autorzy przedstawiają najcenniejsze zabytki i polskie pamiątki na terenie dawnych Kresów Wschodnich, znajdujących się obecnie w granicach Litwy i Białorusi. Są wśród nich: budowle sakralne, pałace i dwory, domy mieszkalne i zabudowania gospodarcze, mosty, bramy, cmentarze ? świadectwa polskiej kultury. Całość - ponad 500 obiektów - zilustrowana rzutami, planami oraz fotografiami z 2015 r. Album ten daje wspaniałą okazję do zapoznania się z obecnym stanem pozostawionego tam dziedzictwa polskiej kultury.

Kolejny, siódmy tom monumentalnego przewodnika po tzw. Ukrainie Zachodniej obejmuje swym zasięgiem północną część Bukowiny i Besarabii. Cząstka Bukowiny administrowana dziś przez Ukrainę jest mało znana i rzadko odwiedzana przez turystów. A szkoda - bo jest to kraina niezwykła. Jej niewielkie terytorium do II Wojny światowej było nadzwyczajną mieszanką narodów i wyznań. Żyli tu w zgodzie obok siebie Rusini, Rumuni, Niemcy, Polacy, Żydzi, Ormianie, a nawet rosyjscy staroobrzędowcy. Dziś wprawdzie ta rozmaitość należy do przeszłości, niemniej jej ślady w świadomości ludzi i kulturze materialnej są wciąż dobrze czytelne.

To nie jest przewodnik! To żywa historia Wawelu, która wciąga jak kryminał!

Połączenie przewodnika i albumu

W tej publikacji zdjęciom towarzyszą opisy, lecz miejsce liczb i dat zajęły emocje i przeżycia. Znajdziesz tu minimum informacji potrzebnych, by lepiej zrozumieć niezwykłość tych budowli, i obraz, w którym zakląłem chwilę zachwytu.