Bolesław Leśmian w Warszawie - Piotr Łopuszański

Warszawa literacka - twarze ludzi, których już nie ma, i adresy, które niekiedy, niby zapomniane, jednak w Warszawie przetrwały. Może warto przypomnieć, gdzie w Warszawie mieszkał niski poeta Leśmian czy malował niepoddający się łatwo klasyfikacjom Witkacy. Niektórzy wcale nie lubili Warszawy, jak Stanisław Przybyszewski, ale to miasto dało im namiastkę lepszego życia i poczucie względnej stabilizacji. Nie żyli długo, jak Zbigniew Uniłowski, ale barwnie i szczęśliwie, otoczeni blaskiem przedwojennych kawiarni. Spragnieni docenienia, jak Witold Gombrowicz, krytyczni w oczekiwaniu katastrofy wrześniowej, która miała nastąpić.

W latach 1934–1936 w Warszawie, przy ul. Chocimskiej 35 działał
polsko-rosyjski klub dyskusyjny „Domek w Kołomnie”, założony
przez białego emigranta, wybitnego krytyka, Dymitra Fiłosofowa.
Do zarządu klubu należeli między innymi: Rafał Marceli
Blüth, Józef Czapski i Jerzy Stempowski.

Niakładem Wydawnictwa Więź ukazała się książka Piotra Mitznera przedstawiająca historię tego klubu.

Pieczołowicie, dzielnica po dzielnicy, dom po domu, dwóch dziennikarzy odkrywa ślady Powstania Warszawskiego. Dociekają, analizują, porównują, a przede wszystkim rozmawiają ze świadkami tamtych dni. Wyjątkowa wyprawa w przeszłość i zarazem zapis pewnego stanu pamięci. Zdajemy sobie sprawę, że nie wszystkie pokazane przez nas ślady przetrwają. Za kilkanaście lat niniejsza książka może zatem okazać się ostatnim świadectwem tego, czego już nie będzie – zauważają autorzy.

Warszawa przed rokiem 1939 miała niepowtarzalny klimat. Zagraniczni goście nazywali ją wówczas „Paryżem Północy”. Miasto zachwycało architekturą, tętniło życiem, imponowało dynamiką rozwoju, było też pełne kontrastów. Tu mieszkali , pracowali i tworzyli obok siebie przedstawiciele różnych wyznań. Elity mijały się z biedotą, elegancja i bogactwo wyróżniały się na tle brzydoty, jednak w powszechnej pamięci zachowały się obrazy najwyższego gmachu Prudential, piękna zabudowa Alei Ujazdowskich, legendarna Adria, czy gwarny Karcelak. Wtedy naprawdę było widać, że stolica Polski to stolica na światową skalę!

Profesor Marek Kwiatkowski, były dyrektor Łazienek Królewskich i znakomity varsavianista w drugim tomie swoich gawęd przypomina Warszawę lat trzydziestych XX wieku. 

Swoją bogatą wiedzą dzieli się z czytelnikiem, zabierając go na przechadzkę po nieistniejących zakątkach i ulicach, opowiadając historie domów ukryte w archiwaliach i historie mieszkających w nich ludzi. Jego gawędy to piękna rekonstrukcja dawnej Warszawy – jej ulic, placów i budynków, po których pozostał ślad jedynie na fotografii lub rysunku.

Warszawa, której nie ma prezentuje miejsca w większości zniszczone w czasie II wojny światowej - podczas kampanii wrześniowej w 1939 roku, w czasie wyburzania terenów getta, czy też po wybuchu powstania warszawskiego. Część spośród prezentowanych budynków przestała istnieć w czasach pokoju - zostały rozebrane ze względów ideologicznych bądź komercyjnych, zwalniając miejsce pod nową zabudowę.