Romanowowie 1613–1918 - Simon Sebag Montefiore

Pasjonująca opowieść o historii Jerozolimy na tle wojen, powstań i losów jej królów, cesarzy, zdobywców oraz proroków, świętych, pisarzy, poetów, którzy tworzyli, burzyli, odbudowywali i spisywali dzieje Świętego Miasta. Od króla Dawida do Ariela Szarona; od Abrahama do Jezusa i Mahometa; od Józefa Flawiusza do Amosa Oza. Wykorzystując nieznane wcześniej archiwalia, najnowsze badania naukowe oraz dokumenty swojej rodziny i własne wspomnienia, Simon Sebag Montefiore stworzył wspaniałą epopeję trzech tysięcy lat wiary, fanatyzmu, zbrodni i współistnienia.

Białoruski historyk Anatol Taras podjął się wielkiego dzieła całościowego opisania nie tylko stosunków polsko-rosyjskich, ale również sytuacji wewnętrznej samej Polski,  na przestrzeni ponad 250 lat. W tej popularno-naukowej pracy rozpatrzone zostały wszystkie główne źródła konfliktów oraz konflikty (represje, spiski, konfederacje, powstania i wojny)  pomiędzy Polską a Rosją od początku XVIII w. aż do połowy XX w. Najwięcej uwagi autor poświęcił rozbiorom Rzeczypospolitej w XVIII w.; narodowowyzwoleńczemu ruchowi Polaków i Litwinów w XIX w.; walce zbrojnej bolszewików z odrodzoną Polską w latach 1919-1920; inwazji ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 roku oraz sowietyzacji Polski po 1944 roku.

Goerdt Wilhelm

Pomnik kupca Kuźmy Minina i księcia Dymitra Pożarskiego, który stoi w Moskwie na placu Czerwonym, został wystawiony w 1818 roku na fali patriotycznego uniesienia po zwycięskich kampaniach z Napoleonem. Był to hołd dla dwóch bohaterów, uhonorowaniem ludzi, którzy w epoce wielkiej smuty uchronili Rosję przed katastrofą. W 1612 roku zmusili do kapitulacji stacjonujący od blisko dwóch lat w Moskwie polsko-litewski garnizon. Interwencja Rzeczpospolitej w wielką smutę była wydarzeniem, w którym rozgrywka szła nie tylko o zagadnięcie części terytorium wroga, ale o podporządkowanie sobie państwa moskiewskiego. Polską interwencję wyznaczają dwie bitwy: zwycięstwo Żółkiewskiego pod Kłuszynem, które otworzyło drogę do Moskwy i stworzyło perspektywę osadzenia na tronie moskiewskim polskiego Wazy, i klęska Chodkiewicza pod murami Moskwy, która zniweczyła ten plan.

Album Rosja poprzez doskonałe, eseistyczne teksty wybitnego znawcy historii kultury rosyjskiej, historyka i dyplomaty, Hieronima Grali oraz dzięki pięknym zdjęciom Wojciecha Bussa ukazuje specyfikę tego niezwykłego kraju, jego zabytki, dzieje, religię. Autorom udało się uchwycić istotę ulotnego zjawiska „rosyjskości", a czytelnik zostaje zaproszony na wyprawę po monastyrach i cerkwiach, zabytkowych miastach czy imperialnych rezydencjach, zyskując obraz Rosji, który nie powiela stereotypów i schematów, ale oferuje nowe spojrzenie na ten kraj i jego historię.

Skazani. Ostatnie dni rosyjskiej arystokracji to kamień milowy w pisaniu o przedrewolucyjnej Rosji. Czytelnik dostaje do rąk pisaną z epickim rozmachem i ukazującą szeroką panoramę dziejów sagę, w której towarzyskie anegdoty sąsiadują z surowością historii.

 Z rewolucją październikową zniknął świat rosyjskiej arystokracji. Douglasowi Smithowi udało się uchwycić ten świat na moment przed zniknięciem. Amerykański historyk nie tyle przedstawił carską arystokrację w ogóle, co przywrócił do życia najwybitniejsze postaci i ukazał złożoność ich postaw. Postępowi pisarze, naukowcy i feministki, zaangażowani w intelektualne życie Europy Szeremietiewowie i Golicynowie (losy dwóch rodów wyznaczają główną linię narracji) byli jednocześnie strażnikami na wskroś anachronicznego porządku społecznego, który zawalił się pod naporem nowoczesności rewolucji.

Książka Hélène Carrère d’Encausse, Romanowowie. Krwawa dynastia opisuje przeszło trzysta lat z dziejów Rosji pod panowaniem dynastii Romanowów (1613-1917).

Historia dwudziestu pięciu władców Kremla, od Michała I do Mikołaja II, charakteryzująca się zamachami stanu, wojnami, spiskami, zabójstwami – zdaniem autorki, znakomitej znawczyni dziejów wielkiego sąsiada Rzeczpospolitej – przypomina trzymającą w napięciu powieść kryminalną. Co więcej, jest to powieść o żądzy władzy, skażonej piętnem przelanej krwi. Nie chodzi o krew poddanych lecz głównie członków dynastii carów, co nadało tragiczny wymiar ich rządom, dla którego trudno znaleźć odniesienie gdziekolwiek w Europie. Skomplikowane i niejednokrotnie naginane zasady sukcesyjne wzmagały te tendencje.

Wznowienie wydanego w Polsce przed wojną tłumaczenia książki Roberta Archibalda Wiltona Ostatnie dni Romanowów, to kolejna próba przywrócenia właściwego obrazu wydarzeniom rewolucji bolszewickiej, które po upływie stu lat okazują się być ciągle zafałszowywane.

Tajemnicą poliszynela jest np. fakt przygotowania i finansowania tego przewrotu przez władze niemieckie i niektórych bankierów zza oceanu, czy choćby pochodzenie najważniejszych rewolucyjnych działaczy i komisarzy. Autor Ostatnich dni Romanowów z naturalną szczerością nie omija tych i innych wątków, gdy jako niemal naoczny świadek, stara się odsłonić prawdę o zabójstwie popełnionym na niewinnej carskiej rodzinie.
Robert Wilton, to świadek niepośledni. W wyniku splotu wypadków, wraz z armią Kołczaka znalazł się w samym epicentrum wydarzeń, niemal bezpośrednio po ich zaistnieniu. Towarzyszył prowadzonemu przez Kołczakowców śledztwu. Miał bliski wgląd w gromadzone dowody. Przebywał na miejscu zbrodni, oglądał górnicze szyby, w których z całą brutalnością pozbywano się ciał i artefaktów.
Oprócz opisu zawierającego szczegóły tragedii cara Mikołaja II i jego bliskich, książka Wiltona odsłania wiele zaskakujących i mało historycznie oraz politycznie poprawnych sekretów, dotyczących tego odrażającego mordu, który nomen omen stał się fundamentem nowego sowieckiego ładu.