Województwo poleskie 1921-1939. Z dziejów politycznych - Piotr Cichoracki

Antoni Ferdynand Ossendowski, mistrz pióra, i Jan Bułhak, ojciec polskiej fotografii, dokonali rzeczy niezwykłej. Oczarowani Polesiem, obudzili jego zamilkły śpiew. To prawdziwa uczta literacka, która ukazuje nieocenioną wartość klejnotu zdobiącego nasz kontynent.

Na ścieżkach Polesia to ponad dwadzieścia pełnych uroku literackich obrazów Polesia, ukazujących zarówno piękno tamtejszej przyrody, jak i oryginalność ludzi tam mieszkających, ich wierzeń i zwyczajów. Warto poznać tę krainę tajemniczą i niemalże egzotyczną, zwłaszcza że przewodnikiem po niej jest jej prawdziwy znawca i miłośnik.   

Nieco ponad dwudziestoletni okres funkcjonowania Wojska Polskiego, w tym ponad dwa lata w systemie wojennym, przyniósł wiele pozytywnych dokonań, chociaż błędów także nie brakowało. Wojsko, z założenia apolityczne, w praktyce nie realizowało tej zasady, zwłaszcza od przewrotu majowego 1926 r., co więcej, aspirowało do ogrywania znaczącej roli politycznej w państwie. Wpływ na to mieli jego zwierzchnicy, szczególnie marszałkowie Józef Piłsudski i Edward Śmigły-Rydz. Wojsko Polskie w II Rzeczypospolitej traktowane było przez kierownictwo państwa jako gwarant międzynarodowej pozycji kraju.

Opowiadania poleskie to zbiór opowieści ukazujących piękne, acz spowite tajemnicą, oblicze Polesia – bujność i dzikość poleskiej przyrody oraz rytm życia Poleszuków. „Opisuję to, co sam widziałem i odczuwałem; gdy sięgam do opowiadań bliskich mi ludzi puszczańskich, to widzę ich tak, jak to miało miejsce gdzieś na uroczysku, łodzi lub ławie leśnego domu przy odpoczynku po wyprawie” – zapowiada już na wstępie Autor, a pamiętać należy o tym, że Polesie było jego ziemią rodzinną, prawdziwym domem, miejscem, które ukochał całym sercem.

Prezentowana Państwu publikacja, dotycząca la 1941-2010, jest drugim tomem cyklu wykładów zatytułowanych "Świat pogranicza". Pierwsza część poświęcona była okresowi przełomu wieków XIX i XX, czasami II Rzeczypospolitej i dwóm pierwszym latom wojny. Adresatami książki są zarówno studenci historii, politologii, stosunków międzynarodowych czy europeistyki, jak i wszystkie osoby zainteresowane dziejami pogranicza polsko-litewsko-białoruskiego w XX i XXI wieku.

Województwo wołyńskie było obszarem szczególnym na mapie II Rzeczypospolitej ze względu na strukturę etniczną i specyfikę życia politycznego. Z uwagi na to od lat cieszy się zainteresowaniem polskich historyków, którzy w badaniach koncentrują się na kwestiach politycznych i narodowościowych. Brakuje natomiast publikacji na temat sytuacji ekonomicznej na tym obszarze. Tę poważną lukę w historiografii wypełnia pionierska praca Artura Czuchryty, Gospodarka województwa wołyńskiego w latach 1921-1939. Autor, opierając się na obszernej i zróżnicowanej bazie źródłowej, przedstawił szerokie spektrum problemów dotyczących rozwoju gospodarczego Wołynia w okresie międzywojennym. Zarysował główne kierunki polityki ekonomicznej państwa polskiego wobec omawianego terytorium, a następnie scharakteryzował rozwój rolnictwa, przemysłu, handlu, rzemiosła i bankowości.

Celem rozpoczętej w 2004 roku serii wydawniczej Dokumenty do dziejów Kresów Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej było zainicjowanie wydawania drukiem i spopularyzowanie w środowisku naukowym materiałów dotyczących historii II RP przechowywanych w białoruskich i litewskich zasobach archiwalnych.

Książka Województwa kresowe II Rzeczypospolitej. Województwo poleskie, wynik kilkunastu lat pracy autora w archiwach zagranicznych i polskich, w przystępnej formie przybliża Czytelnikowi, całe spektrum złożonych lokalnych uwarunkowań społeczno-ekonomicznych oraz ukazuje politykę państwa polskiego prowadzoną na obszarze Polesia. Autor dokonał nowatorskich ustaleń badawczych, wyraźnie wykazując, iż na ziemiach kresowych, obok województwa wołyńskiego, także województwo poleskie posiadało swoją własną odrębną politykę narodowościową. Dzięki dostępowi do zasobów archiwalnych na Białorusi, możliwe było nie tylko odtworzenie jej koncepcji, ale także prześledzenie faktycznych działań lokalnej administracji.