Sybir. Zesłanie Józefa P. - Tomasz Łysiak

To powieść o kilkupokoleniowej walce o niepodległość, opowiedziana z perspektywy dwóch rodzin – z Kresów i Wielkopolski. To historia błękitnego munduru Franciszka, żołnierza Błękitnej Armii, ale i walki powstańców styczniowych od Różyckiego i Langiewicza, boju Wielkopolan z pruskim kulturkampfem. To wszystko zostało opowiedziane z perspektywy rodzinnej klechdy. Podobnie jak w Tajemnicy sekretarzyka, pokazane są tu ważne postaci z przeszłości – wodzowie z powstania styczniowego, propagatorzy pracy organicznej, a przede wszystkim generał Józef Haller.

Harda to opowieść o kobiecie niezwykłej, której losy nierozerwalnie wplatają się w dzieje Polski, Szwecji, Danii, Norwegii i Anglii. Namiętności, walka o tron, krwawe bitwy oraz zniewalające historie to królestwo, po którym Elżbieta Cherezińska porusza się z lekkością i drapieżnością sokoła.

Porywająca powieść o początkach naszego państwa i wielkości jego pierwszych władców: Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Ale przede wszystkim o fascynującej córce pierwszego i siostrze drugiego – Świętosławie. Nareszcie ta – pod każdym względem nadzwyczajna – kobieta, piastowska księżniczka i skandynawska królowa, znalazła godne miejsce w literaturze polskiej. Wraz z wieloma swoimi krewniaczkami, o których historia, jeśli cokolwiek mówi, to jedynie w przypisach. Harda każe nam spojrzeć zupełnie inaczej na wydarzenia rozgrywające się 1050 lat temu w naszej części chrystianizującej się Europy. I pojąć prawdziwy sens tak często powtarzanych słów: »Tylko pod krzyżem, tylko pod tym znakiem, Polska jest Polską, a Polak Polakiem«. Zanurzmy się w tamtym świecie, w którym wszystko wydaje się bardziej prawdziwe, wyraziste, z samej swojej natury wielkie. I polityka, i wojna, i miłość. Harda – najlepsza książka Elżbiety Cherezińskiej.

– Krzysztof Masłoń, „Do Rzeczy"

Moje pierwsze boje to spisane przez Józefa Piłsudskiego w czasie niewoli magdeburskiej wspomnienia wydarzeń z początków Legionów Polskich.
Bezcenne świadectwo pierwszych wojennych szlifów Komendanta Piłsudskiego i Legionów Polskich żołnierzy, którzy wywalczyli Niepodległość dla Polski. Naczelnik Państwa, Marszałek Piłsudski opowiada tu o swoich wojennych doświadczeniach, pierwszych potyczkach, trafnych i błędnych decyzjach, rozterkach, taktyce, trudach, znoju, odwadze i bohaterstwie żołnierzy. Dzięki tym wspomnieniom możemy poznać, jak kształtował się bojowy hart ducha człowieka, pod którego dowództwem polska armia w sierpniu 1920 roku ocaliła Polskę i Europę przed bolszewickim barbarzyństwem.

Napisane z pasją i wnikliwością – pierwsze popularno-naukowe opracowanie dziejów warszawskiego Belwederu. Z mnogości przytoczonych szczegółów wyłania się wszechstronny obraz klasycystycznego pałacu w czasie jego dwustuletniej historii.

Przejmujące losy rodziny Kozakowskich zesłanej w bezkresne stepy Kazachstanu

Ojciec, żołnierz AK, pewnego dnia zniknął. Zostali sami – matka i pięcioro dzieci. NKWD tropiło go zawzięcie, szpiegując i nękając bliskich, by zdradzili miejsce jego pobytu. Był rok 1952. Otrzymali ostrzeżenie, że są na liście do wywózki. Ukryli się, ale i tak ich wyłapano i wywieziono aż do Kazachstanu, gdzie w nieludzkich warunkach – nękani zabójczym upałem, głodem i chorobami – razem z innymi zesłańcami byli zmuszeni do całodziennej pracy na polu bawełny w kołchozie „Bolszewik”. Dlaczego oni przeżyli, a tak wielu innych nie?

Los konspiratorów i powstańców styczniowych, którzy zostali uwięzieni lub zesłani w głąb Rosji, był dramatyczny, ale trzeba pamiętać, że ciężar wyroków carskich sądów spadł także na ich rodziny. Bohaterami tej książki są osoby najbliższe uczestnikom spisków i walk – rodzice, dzieci, ale głównie kobiety: żony, matki i siostry. To one znalazły się przed trudnym wyborem – pożegnać najbliższe im osoby na długie lata czy dzielić najpierw trudy podróży, a następnie życia w surowych warunkach Syberii. Decyzje i czyny tych kobiet były często niezwykle heroiczne, nie mniej niż ich mężów, synów i braci, którzy z bronią w ręku walczyli w powstaniu styczniowym.

Jakież to losy sprawiły, że francuski pułkownik François Auguste Thesby de Belcour znalazł się w Polsce, walczył u boku konfederatów barskich, przeszedł z nimi syberyjską Golgotę albo, jak tam im mówiono, „czyściec dla katolików", a wydostawszy się ze zsyłki, osiadł w Polsce i pozostawił dwa niezmiernie ważne dla poznania historii konfederacji dokumenty? Konfederacka przygoda Belcoura trwała krótko, ale relacja z niej zawiera materiał pozwalający zweryfikować niektóre ze stereotypów ukształtowanych w toku długiego procesu historycznego, w którym przeważały poglądy dla barzan nieprzychylne.

– ze wstępu Mariana Skrzypka

„Zrozumieć zesłańca nigdy nie było łatwo. Doświadczył tego i Maurycy Beniowski, i Józef Kopeć, i Bronisław Piłsudski, którzy powrócili do Polski po latach spędzonych na zauralskich terenach. Ich relacje przyjmowane były często z niedowierzaniem. (…) Zrozumieć, to znaczy otworzyć się na wrażenia autorów wspomnień i dowiedzieć się, kiedy mogli się cieszyć życiem, a kiedy przytłaczała ich tęsknota i warunki zewnętrzne. (…) W pamiętnikach tego okresu pobyt na Syberii to czas zawieszenia. Zesłańcy nastawieni są na trwanie. Tworzone są instytucje, niosące pomoc i zajmujące się organizowaniem życia kulturalnego. Kontakt z krajem nie ulega zerwaniu. Kopeć, Ciecierski, Lubicz-Chojecki, Beniowski to bohaterowie w drodze. W każdej chwili gotowi są porzucić wszystko i udać się w drogę powrotną. Nie zbudowali na Syberii nic trwałego. Karty ich pamiętników wypełniają opisy drogi tam lub z powrotem. Interesują się otaczającym ich światem, ale nie myślą o współtworzeniu go. Czekają na wieść o uwolnieniu.”

Polak, szlachcic, wykształcony w Warszawie ogrodnik i sadownik, potem powstaniec styczniowy, zesłaniec na Syberii Wschodniej, wreszcie jeden z pionierów nowoczesnego sadownictwa na północy Rosji, nagradzany także carskimi medalami. Uczył się przy nim praktycznego ogrodnictwa m.in. jego zięć, Jędrzej Bachleda, który potem powrócił do Zakopanego, by tam w tym zakresie działać. I do tej historii załączone - listy Walickiego z Wielikina, do przyjaciela lat zesłańczych Henryka Wiercieńskiego w Nałęczowie: właśnie o sadach, drzewach, kwiatach, pracy, pasji - rewelacyjne! A może warto do nich zajrzeć choćby po to, by odszukać recepturę na nalewkę z czarnej porzeczki?