Nic bez Boga, nic wbrew Tradycji. Kosmowizja polityczna tradycjonalizmu karlistowskiego w Hiszpanii - Jacek Bartyzel

Książka stanowi wspólne dzieło uczonych hiszpańskich i polskich, a jej dwujęzyczność pozwala poszerzyć grono odbiorców poza naszym krajem, bądź władających językiem hiszpańskim.

Jej zalążkiem była konferencja pt. „Hiszpania Franco”, zorganizowana przez Katedrę Teorii Polityki na Wydziale Politologii i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 17 czerwca 2015 roku. Dzieło składa się z trzech części. W części pierwszej, autorzy analizują system polityczny frankizmu. Część druga dotyczy „rodzin politycznych” (familias políticas). W części trzeciej rozważane są rozmaite (geopolityczne, ideologiczne i teoretyczne) konteksty frankizmu.

"Krucjata" oznacza wojnę w obronie Krzyża, wojnę, której celem jest obrona chrześcijańskiej ludności przed prześladowaniami i śmiercią z powodu wiary w Jezusa Chrystusa. Każdy słyszał o średniowiecznych krucjatach. Niewielu jednak wie o krucjacie, dziejącej się w naszych czasach, której ostatni uczestnicy jeszcze żyją, krucjacie, rozegranej siedemdziesiąt lat temu w Hiszpanii z tych samych powodów, które przyświecały średniowiecznemu rycerstwu.

Sojusznik Hitlera i Mussoliniego, krwawy kat hiszpańskiej Republiki, intrygant korzystający z dorobku innych, zawistnik pławiący się w luksusach, podczas gdy jego rodacy umierali z głodu; z drugiej strony odważny dowódca, kochający syn, wierny mąż, czuły ojciec i dziadek, żarliwy katolik, doskonały myśliwy, wędkarz, kawalerzysta; ciekawy pisarz i interesujący malarz, koneser wytwornych potraw, elastyczny polityk, cięty polemista i wielki patriota. Do tego szczery polonofil.

Pierwsza polska biografia generała Franco. W tle jego Hiszpania – fascynujący kraj zmieniający się wraz z nim.

„Książka Aleksandra Stępniaka jest pierwszą, moim zdaniem, próbą zmierzenia się przez polskiego badacza z jednym z najbardziej fundamentalnych problemów dotyczących dwudziestowiecznych dziejów Hiszpanii. Po straszliwej wojnie domowej reżim frankistowski musiał odbudować więzi społeczne, aby państwo mogło nadal funkcjonować. Próba pojednania hiszpańsko-hiszpańskiego była wyzwaniem niezwykle trudnym. Praca pana Stępniaka opisuje, jak zwycięski generał starał się mu sprostać. Pamiątką po tych wysiłkach jest najczęściej odwiedzany i zarazem najbardziej kłopotliwy dla polityków zabytek Hiszpanii – Valle de los Caídos – Dolina Poległych“.

– dr hab. Paweł Skibiński

Żniwiarz zebrał z rozległego pola uprawy polskiego ducha to, co jego zdaniem dla tego ducha najcenniejsze, co go zbudowało i nadal, mimo przeciwności i burz dziejowych, rozwija. Żniwa nie są ukończone ani ostateczne, nie były też systematycznie przeprowadzone, zapewne będą kontynuowane, ale ujawniły odrębną, polską myśl o wspólnocie politycznej, o narodzie i państwie. Jej swoistość ujawnia się już na poziomie przedwerbalnego rozumienia rzeczywistości, a następnie ujmowania rezultatu poznania i refleksji w typowych dla niej pojęciach.

Dzięki tej swoistości ujęć możemy mówić o Polakach jako narodzie, który – wbrew obiegowym dziś przekonaniom – jest organizmem, a więc czymś daleko więcej niż tylko podatnikami, poddanymi władzy centrum fiskalnego i zmasowanymi na terytorium oddzielonym granicami od mas obcych, lecz niemal identycznych. Truizmem jest powiedzieć, że myśl istotnie polska jest przesiąknięta duchem chrystianizmu, że sytuuje się w samym centrum Christianitas – jest bowiem przez tę cywilizację zarówno stworzona, jak i ją współtworzy, i wciąż jeszcze próbuje z niej czerpać, ale i ją wzbogacać.

Przez wieki, idąc ku golgocie swego odkupienia, kolejne pokolenia upadają i powstają wciąż nie tracąc nadziei zbudowania ojczyzny „tych, co mają tak za tak – nie za nie, Bez światło-cienia” – przedsionka Ojczyzny Wiecznej; jak ona, ufundowanej na sprawiedliwości, lecz i miłosierdziu, równoważącej wolność i porządek, równość i hierarchię…