Kalkulować... Polacy na szczytach c.k. monarchii - Waldemar Łazuga

O tym, by pogranicze śląsko–galicyjskie potraktować jako jeden obszar badawczy, zadecydowało kilka czynników. Najważniejszym z nich było znaczące podobieństwo obszaru wschodniej części Śląska Cieszyńskiego i sąsiadującego z nim fragmentu prowincji galicyjskiej pod względem etnicznym i narodowościowym, a także społecznym. Podobieństwo to jednocześnie różnicowało owo pogranicze od pozostałych części Śląska Austriackiego (w przypadku powiatu bielskiego).

Niezwykła opowieść o księżnej Izabeli z Flemingów Czartoryskiej, jednej ze sławniejszych dam swojej epoki, muzie artystów, przyjaciółce polityków doby stanisławowskiej, kobiecie silnej, wzbudzającej podziw, ale i liczne kontrowersje. Książka ukazuje jej pasje, kompleksy, budzące zgorszenie romanse, zmagania z przeciwnościami losu, tragedie życiowe, a także jej dwie największe miłości – do dzieci i Ojczyzny. W opowieści tej odnajdujemy także przejmujący obraz chylącej się ku upadkowi Rzeczypospolitej Obojga Narodów, kraju skonfliktowanych Polaków, wielkich i małych bohaterów, zdrajców i patriotów. Utwór tętni życiem i ujmuje dynamiką zdarzeń. Przedstawia całą plejadę znanych postaci historycznych, ich dylematy moralne i jakże trudne czasami decyzje, a wszystko to uzupełniają dygresje o życiu, przemijaniu, ludzkich przywarach, dumie i egocentryzmie Polaków.

Pomnik kupca Kuźmy Minina i księcia Dymitra Pożarskiego, który stoi w Moskwie na placu Czerwonym, został wystawiony w 1818 roku na fali patriotycznego uniesienia po zwycięskich kampaniach z Napoleonem. Był to hołd dla dwóch bohaterów, uhonorowaniem ludzi, którzy w epoce wielkiej smuty uchronili Rosję przed katastrofą. W 1612 roku zmusili do kapitulacji stacjonujący od blisko dwóch lat w Moskwie polsko-litewski garnizon. Interwencja Rzeczpospolitej w wielką smutę była wydarzeniem, w którym rozgrywka szła nie tylko o zagadnięcie części terytorium wroga, ale o podporządkowanie sobie państwa moskiewskiego. Polską interwencję wyznaczają dwie bitwy: zwycięstwo Żółkiewskiego pod Kłuszynem, które otworzyło drogę do Moskwy i stworzyło perspektywę osadzenia na tronie moskiewskim polskiego Wazy, i klęska Chodkiewicza pod murami Moskwy, która zniweczyła ten plan.

Pierwsi Polacy przybyli do Ameryki Północnej w 1608 r. i osiedlili się w pierwszej białych osadzie kolonistów Jamestown, na terenie obecnego stanu Wirginia. Polacy wnieśli duży wkład w zwycięstwo w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych (1776-1783). W Rewolucji Amerykańskiej uczestniczyło ponad stu naszych rodaków. Najbardziej znane są dwa nazwiska, Tadeusza Kościuszki, zwanego przez Amerykanów ojcem artylerii amerykańskiej, i Kazimierza Pułaskiego, który stworzył i szkolił kawalerię amerykańską. Tadeusz Kościuszko walczył do końca wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Kazimierz Pułaski zginął w bitwie pod Savannah w 1779 r.

„Pod berłem Habsburgów” to najważniejsze dzieło prof. Henryka Wereszyckiego (1898 – 1990). Jest to napisana z wielką erudycją historia narodów CK Monarchii od czasów Marii Teresy aż do upadku Austro-Węgier w 1918 r. Trudne zagadnienia narodowościowe, rodzenie się świadomości narodowej, wzrost nacjonalizmów – były jedną z przyczyn upadku imperium Habsburgów. Profesor Wereszycki tłumaczy te procesy niezwykle ciekawie i rzeczowo. „Pod berłem Habsburgów” jest jedyną polską książka opisującą ten temat w sposób całościowy. Książka skierowana jest do wszystkich zainteresowanych losami poszczególnych narodów wchodzących niegdyś w skład CK Monarchii. Obecne, trzecie wydanie posiada bogaty materiał ilustracyjny, są to zarówno zdjęcia jak i rysunki z epoki. Do książki dołożony jest reprint mapy (480 x 680 mm) Cesarstwa Austro – Węgierskiego z 1882 r. na które nałożone zostały kontury współczesnych państw.