Inskrypcje nagrobne pogranicza polsko-ukraińskiego. Studium genologiczne - Agnieszka Dudek-Szumigaj

Autorka [monografii] podjęła się opisu tekstu nagrobnego, co jest ważnym aktem werbalnego wyrażanie pamięci o tych, których wśród nas już nie ma. Wprawdzie tekst ten na gruncie polskim został już opisany, jednak jeszcze nikt nie podjął się analizy inskrypcji powstałych w dwóch dość odmiennych, choć słowiańskich, kulturach narodowych - katolickiej i prawosławnej. Jest to novum w prezentowanej pracy. Tekst inskrypcji bowiem nie powstaje jako powielanie neutralnego schematu (czy inwariantu). Zawsze odnosi się do tradycji kulturowej, w której żył zmarły i w której żyje fundator nagrobka oraz tekstu inskrypcji. Te cechy widoczne są zwłaszcza w części inicjalnej i finalnej inskrypcji. Z tego względu dobrze, że autorka dużo uwagi poświęciła opisom tekstów polskich i ukraińskich (czasami też rosyjskich). Pogranicze bowiem to przestrzeń, w której funkcjonują nie tylko dwie kultury, ale również trzecia, dążąca do likwidacji opozycji "swój - obcy" i przekształcenia jej w opozycję "swój/mój - inny/nie mój". Inny zezwala na włączenie go do mojej kultury mimo pewnej odmienności (symbioza z zachowaniem odmienności). Skutkuje to dobrowolnym przejmowaniem elementów obcej kultury i wprowadzeniem ich do swojej, czyli wzbogaceniem kultury docelowej. [...] Mieszanie się zjawisk kulturowych widać również w analizowanych przez Autorkę tekstach.

Z recenzji prof. dr. hab. Mieczysława Balowskiego (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)