Księgarnia Akademicka

Dzięki Monice Agopsowicz mamy niepowtarzalną okazję zobaczyć ten dawno miniony świat Ormian z kresowego Pokucia.

Autor spożytkował ogromny zasób materiałowy, zachowany w źródłach rękopiśmiennych i drukowanych, nie pomijając w tej mierze niczego, co mogłoby uszczuplić zasób informacji istotnych dla przedstawienia jakiegokolwiek fragmentu dziejów miasta i jego okolicy. Przeciwnie, przeprowadził kwerendę źródłową (ponawianą i ciągle uzupełnianą) bardzo solidnie i odpowiedzialnie, uzyskując rezultaty badawcze pozwalające na przedstawienie przeszłości Dobczyc i ich wiejskiego otoczenia w sposób wyczerpujący, a od XVIII wieku po dzień dzisiejszy – pionierski.

Niewątpliwym walorem pracy jest możliwość prześledzenia aktywności gospodarczej polskiego arystokraty w zmieniających się okolicznościach społeczno-politycznych i ekonomicznych. Na przedsięwzięcia Lubomirskiego patrzymy, gdy realizował się w okresie autonomii galicyjskiej, w latach Wielkiej Wojny, w czasie trudności gospodarczych pierwszych lat niepodległości, a następnie wielkiego kryzysu i okresu po-kryzysowego.
Autor ukazuje Andrzeja Lubomirskiego jako osobę realizującą się w wielu obszarach gospodarki, poza tym odnoszącą sukcesy w ramach swoich przedsięwzięć. Ta wielotorowość działań gospodarczych bohatera monografii pozwala na poszerzenie naszej wiedzy o stanie i rozwoju polskiego przemysłu na terenie Galicji (Małopolski) w analizowanym okresie.
z recenzji prof. dr. hab. Marka Przeniosły

Prace folklorystyczne i dialektologiczne dotyczące Podhala niemal obowiązkowo odwołują się do Dziennika podróży do Tatr Seweryna Goszczyńskiego (1853) i Materiałów do etnografii Podhala (Zakopane, Kościelisko, Poronin, Czarny Dunajec) Andrzeja Stopki (1898a). Do podhalańskiego kanonu weszły również Pieśni ludu Podhalan, czyli górali tatrowych polskich Ludwika Zejsznera (1845), Pieśni Podhala Jana Sadownika (1971), a także O mieszkańcach gór tatrzańskich Ludwika Kamińskiego (vel Kamieńskiego) (1992) i Czarny Dunajec. Monografia etnograficzna Józefa Kantora (1907).

Książka dotyczy bardzo istotnego tematu w kontekście kształtowania polityki pamięci i tożsamości współczesnego państwa ukraińskiego - Hołodomoru. Zupełnie pomijany w czasach komunistycznych, wyniesiony na szczyt oficjalnej pamięci historycznej za czasów "pomarańczowych rządów" i zagubiony w obecnej, eklektycznej, pozbawionej wyraźnych priorytetów polityki humanistycznej na Ukrainie temat dotyczy jednej z największych tragedii cywilizacyjnych XX wieku.

Niniejsza praca porusza szereg zagadnień związanych z problematyką ochrony architektury i budownictwa drewnianego oraz udziału w procesie praktycznej realizacji zadań ochronnych konserwatorów zabytków i muzealników-etnografów. Ma ona w znacznej mierze charakter historyczny. W rozdziale pierwszym omawiane są zagadnienia związane z narodzinami zainteresowań polską architekturą drewnianą i budownictwem ludowym w XIX wieku oraz problemy dotyczące tworzenia się prawnych podstaw jej ochrony. Punktem wyjścia jest w nim kształtowanie się pojęcia zabytku architektury i budownictwa drewnianego i wprowadzenia go w krąg zainteresowań konserwatorskich.

Album ten, to druga z serii po nagradzanej „Ormiańskiej Warszawie” (2012), pełna ciekawej treści, napisana ze znawstwem przedmiotu i werwą publikacja autorstwa prof. Krzysztofa Stopki i prof. Andrzeja A. Zięby, wydana przez Fundację Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich.

Tak niezwykłych świadectw epoki powstało bardzo niewiele. Pochodzące z drugiej połowy XVIII w. pamiętniki Apolonii Heleny Massalskiej są pierwszymi znanymi zapiskami z pobytu na pensji dla dziewcząt. Stanowią interesującą lekturę nie tylko dla badaczy okresu nowożytnego, ale dla wszystkich, których ciekawi życie codzienne kobiet w tamtych czasach.

Cmentarze Małopolski Wschodniej - to temat tak szeroki, jak rozległe były Kresy I Rzeczpospolitej, które wchodzą obecnie w skład państwa ukraińskiego, niosący ze sobą takie bogactwo treści i znaczeń, jak bogata i różnorodna była kultura tamtych terenów, tak wielowarstwowy, jak wielorakie znaczenie mają cmentarze w krajobrazie kulturowym Europy.

W publikacji, której pierwszy tom oddajemy do rąk czytelników, choć jest bardzo obszerna, znalazły się siłą rzeczy, tylko niektóre z kresowych cmentarzy dawnej Małopolski Wschodniej, ale i tak w czterech tomach wydawnictwa opisano ich przeszło 200. To jednak tylko niewielka część z setek polskich cmentarzy, często zapomnianych i będących jedynym już może świadectwem polskości tych ziem. Niestety, z różnych powodów, nie jest możliwe w tej chwilii podjęcie akcji inwentaryzacji cmentarzy na Kresach Wschodnich dawnej Rzeczypospolitej na szerszą skalę.

Od autora

Dawne województwo tarnopolskie rozciągało się od południowo-wschodniego krańca II Rzeczypospolitej przy ujściu Zbrucza do Dniestru (pow. borszczowski) i sięgało głębokim klinem aż do dorzecza górnego Bugu na północno-zachodnich krańcach dawnej Małopolski Wschodniej (pow. radziechowski). Jego wschodnią granicą była rzeka Zbrucz, obszary północne przylegały do Wołynia, a zachodnia granica przebiegała zaledwie 30 kilometrów na wschód od Lwowa. Południową granicą był Dniestr. W województwie tarnopolskim zamieszkiwało znacznie więcej Polaków niż w województwie stanisławowskim. Stąd i cmentarzy z nagrobkami polskimi jest więcej i są one bogatsze.