Żydowski Kraków. Legendy i ludzie - Halkowski Henryk

Na starych pocztówkach widać piękno i świetność dwóch bliźniaczych miast – Krakowa i Lwowa. Ich historia splata się od siedmiu stuleci.

Oba miasta mogły pochwalić się wspaniałą architekturą, kościoły i pałace do dziś zachwycają swoim bogactwem i rozmaitością stylu.
Dziś Kraków i Lwów dzieli granica, ale pomniki kultury wciąż świadczą o ścisłym związku pełnych magii i uroku miast.

Wspomnienia Marii Rydlowej – prawdziwa skarbnica wiedzy o międzywojennych Bronowicach i młodopolskiej przeszłości Krakowa Osobista opowieść autorki, pochodzącej z bronowickiej chłopskiej rodziny – o dzieciństwie i młodości w Bronowicach Małych, o Krakowie w czasie okupacji i latach powojennych, naznaczonych terrorem stalinowskim, o edukacji, przyjaźniach i życiu codziennym. Bardzo ciekawe są rozdziały o bronowickich Żydach, o życiu w czasie wojny i po wojnie w sławnej Rydlówce, o służbie w Armii Krajowej.

Nie ma chyba w Europie innej metropolii, która podczas drugiej wojny światowej ucierpiała tak straszliwie jak Warszawa. Nie ma w niej drugiej takiej dzielnicy, która została starta z powierzchni ziemi – jak dzielnica północna. I nie ma drugiej tak licznej dzielnicowej populacji, która doświadczyła równie potwornej zagłady i znikła bez śladu po 600 latach bytowania – jak żydowska społeczność północnego śródmieścia. Wędrówka po przedwojennej żydowskiej Warszawie może odbywać się nieomal wyłącznie w świecie wirtualnym, albowiem w tym rzeczywistym pozostały tylko nieliczne pamiątkowe kamienie, pomniki i tablice. 

Książka, będąca połączeniem albumu i przewodnika, odkrywa przed Czytelnikiem magiczny świat krakowskiego Kazimierza – dawnej dzielnicy żydowskiej, a niegdyś odrębnego miasta. Jest to miejsce niezwykłe, pełne żydowskich pamiątek, miejsce, gdzie każda kamienica, podwórko czy brama opowiadają własną historię. Od końca lat 80. XX w. Kazimierz – przez długie dekady zaniedbany i zapomniany – przeżywa drugą młodość. Nastrojowe uliczki, zaułki, niezliczone kawiarnie, puby, galerie – tu toczy się życie artystyczne, turystyczne i towarzyskie. Odwiedzając zaprezentowane w albumie miejsca, zaczyna się rozumieć, na czym polega słynny genius loci Kazimierza.

Nowa Huta, choć oficjalnie liczy zaledwie nieco ponad 60 lat, należy do najbardziej wyrazistych i bogatych semantycznie przestrzeni Krakowa. Obecnie, gdy minęły już ponad dwie dekady od oficjalnego końca PRL, jest wciąż intrygującym tematem dyskursu publicznego w jego wielu różnych wymiarach, podobnie jak wówczas, gdy powoływano ją do życia jako modelowe miasto socjalizmu i miejsce akcji wielkiej opowieści o budowie Nowego Jutra.

Ta niezwykła książka stanowi nie tylko doskonałe wprowadzenie w świat polskich legend, ale także ćwiczy spostrzegawczość i umiejętność opowiadania. Przede wszystkim jednak rozwija wyobraźnię i zachęca do wspólnego mądrego spędzania czasu. Na początku książki zamieszczone zostały streszczenia legend, ułatwiające śledzenie wydarzeń na kolejnych stronach rozrysowanych bardzo szczegółowo i z dużym humorem przez Nikolę Kucharską.

Obawy, z którymi wchodzili mieszkańcy Krakowa w okres II Rzeczypospolitej, okazały się niekiedy całkiem uzasadnione. Sen z powiek spędzały im nie tylko problemy ekonomiczne i ich konsekwencje, ale również szeroko rozumiane kwestie bezpieczeństwa i porządku publicznego. W uliczkach i zakamarkach Królewsko-Stołecznego Miasta Krakowa, miejsca pełnego majestatycznej, podniosłej atmosfery duchowej i kulturowej stolicy Polski, usłyszeć można było nie tylko dźwięk wawelskich dzwonów, ale również głos jego ograbianych, gwałconych i mordowanych mieszkańców oraz krzyk ich oprawców. Oni wszyscy również tworzyli historię tego miasta. Książka Krzysztofa Kloca poświęcona jest ważnej, acz często zapomnianej kwestii marginesu społecznego w międzywojennym Krakowie.

Zadaniem legendy było kiedyś objaśnianie świata. Dziś, choć świat jest już prawie całkowicie objaśniony, nadal opowieści te są powtarzane w wielu kaszubskich domach. W różnych wariantach, z różnymi bohaterami... Czasem diabeł czyha na duszę rybaka z Gardna, czasem w pobliżu Chmielna. Zaginione zamki, błąkające się dusze "wieszczych", które ściągają bliskich w otchłań śmierci pojawiają się na całym Pomorzu. Tylko tutaj ogromne głazy były rzucane ręką olbrzymów - stolemów. Tylko tutaj z wody wyglądały piękne panny wodne - redunice. Pomorze i Kaszuby to nasze pogranicze, gdzie - zanim dosięgnęła nas wielka i zła polityka - wspólnie żyli Kaszubi, Kociewiacy, Niemcy i Polacy. Każda nacja opowiadała te same historie dzieciom w różnych językach. Trójjęzyczna wersja "Legend" pozwala na powrót do czasów, gdy dobro w opowieści babci, dziadka, rodziców zwyciężało niezależnie od tego, jak na nie mówiono.

Baśnie i legendy polskie w opracowaniu Liliany Bardijewskiej w bardzo przystępny sposób przybliżają dzieciom elementy historii i kultury oraz różne zakątki Polski, a także przekazują im wiele cennych wartości. Opowieści te mają pozytywne, budujące przesłanie. W książce nie brakuje pięknych obrazów, zarówno malowanych barwnym słownictwem, jak i ślicznie wykonanych rysunków, które świetnie współgrają z przedstawianą treścią. To pomysł na wartościowy podarunek dla dziecka.Odbiorcy:– wszystkie dzieci, które kochają piękne i mądre opowieści,– rodzice i dziadkowie, którzy chcą podarować dzieciom książkę o znanych w naszym kraju legendarnych postaciach,– nauczyciele i wychowawcy, chcący w ciekawy sposób zapoznać dzieci z baśniami i legendami polskimi.Dlaczego warto nabyć tę książkę?– jest napisana ze smakiem, wyczuciem i iście literackim polotem, – opatrzona pełnymi wdzięku, a zarazem niepozbawionymi szczypty humoru ilustracjami,– dzięki niej dzieci mają okazję odkrywać baśniową mapę Polski,– jej kunsztowne ilustracje i piękny tekst zachwycą nie tylko małych czytelników.

Jak sto, osiemdziesiąt czy choćby „tylko” pięćdziesiąt lat temu wyglądały znane nam na co dzień miejsca i budynki? Pasjonatów takich konfrontacji z przeszłością nie brakuje. Stąd taka popularność albumów czy stron internetowych, w których łączy się archiwalne fotografie miast z ich współczesnymi wersjami. Krzysztof Jakubowski pozornie dokonuje podobnego zabiegu – zestawia stare karty pocztowe ze zdjęciami wykonanymi obecnie ze zbliżonej (jak tylko to możliwe) perspektywy. Świetna zabawa, zwłaszcza że materią jest tu klimatyczny, stary Kraków. W tym przypadku jednak czytelnik otrzymuje coś jeszcze, a tak naprawdę dużo, dużo więcej: wartką opowieść pełną doniosłych i codziennych zdarzeń oraz barwnych postaci urzędników, polityków, kupców, architektów, przemysłowców, kamieniczników i zwykłych mieszczan. Oglądając wraz z autorem kolejne widokówki – często bardzo konwencjonalne, niekiedy też bezceremonialnie poprawione przez zbyt gorliwych retuszerów – odkrywamy na nich niezliczone szczegóły, które składają się na żywy obraz miasta z przeszłości. Dodajmy, że za każdą z tych opowieści stoi też znakomite rozeznanie autora w źródłach, prowadzące niejednokrotnie do nowych ustaleń co do mniej znanej historii Krakowa.

Zasiądź w doborowym towarzystwie najsłynniejszych krakowian, w najstarszych restauracjach i kawiarniach, i posłuchaj…

Opowiedziane ze swadą i humorem opowieści Zbigniewa Leśnickiego to nietypowy obraz Krakowa, którego nie znajdziemy w tradycyjnych przewodnikach turystycznych.

Legendy – utrwalone w pamięci pokoleń barwne opowieści o dziejach baśniowych i historycznych, a mówiące o władcach, książętach, rycerzach i zwykłych ludziach, o sprawach ważnych budujących tożsamość każdej społeczności. Zapraszamy do poznania najbardziej charakterystycznych legend czeskiego Brna i polskiego Poznania – miast, które łączy przyjaźń, partnerstwo i rozwijana od lat współpraca. Wspaniale ilustrowana książka zawiera cztery legendy w języku polskim i czeskim.