Życie codzienne arystokracji - Maja i Jan Łozińscy

Pięknie wydana książka "W jednej walizce" jest jak stary rodzinny kufer pełen nieznanych zdjęć i pamiątek, które prowokują do wspomnień i anegdot, a tym samym otwierają przed nami świat wielopokoleniowej tradycji polskiej arystokracji i ziemiaństwa.

Beata Gołębiowska dotarła do przedstawicieli polskiej arystokracji na emigracji w Kanadzie. Krótkie opisy rodów, opisy majątków, pełne humoru i wyczuwalnego smaku opowieści bohaterów przypominają czasy ich świetności. Różnili się od przeciętnych obywateli majątkami, wykształceniem, ale dzieje XX wieku zrównały ich z całym społeczeństwem i wygnały z podręczników do historii.

Michał Nalewski "Newsweek"

Obejrzyj film z recenzją prof. Janusza Tazbira

Jak wyglądało życie Polaków bez Polski w XIX w.,"Życie polskie w XIX wieku" to zbiór spostrzeżeń i opisów dotyczących zarówno sfery oficjalnej życia polskiego, jak i nieformalnej, a nawet intymnej. Tak obyczaje i reguły życia społecznego, jak i związane z nim sukcesy oraz porażki Polaków pod zaborami przedstawione zostały przez autora z błyskotliwością dziennikarza, uwagą naukowca i wdziękiem gawędziarza. Dzięki temu książka stanowi atrakcyjne źródło wiedzy o tamtym okresie zarówno pod względem merytorycznym, jak i literackim.

W XXI wieku służba domowa jest domeną kilku kamerdynerów, gospodyń czy nianiek, dzięki którym najbogatsze domy w kraju nadal zachowują dawny blask. Za te usługi służba każe sobie jednak słono płacić. Tymczasem jeszcze przed stu laty praca w charakterze pomocy domowej była najbardziej popularną formą zatrudnienia. Biorąc pod uwagę, że w edwardiańskiej Anglii większość społeczeństwa żyła w nędzy, praca w charakterze służącego była zajęciem pożądanym, bo pozwalała nie przymierać głodem. Nie była to jednak prosta ścieżka kariery. Niezależnie od sprawowanej funkcji pomywaczki, gospodyni czy kamerdynera służący musiał być na każde skinienie pana i pani domu przez 24 godziny na dobę. Musiał harować od świtu do zmierzchu, otrzymując za to nędzną zapłatę i ciasny, niewygodny pokój, usytuowany zwykle na strychu lub w piwnicy. Podczas gdy pracodawca jadał posiłki składające się z dziewięciu dań, warte tyle, co sześcioletnie zarobki pokojówki, służba dojadała w piwnicy zimne resztki z pańskiego stołu.

Autorka, Maja Łozińska, w barwny sposób pisze o tych przemianach, pokazuje modne luksusowe restauracje, kawiarnie literackie i cukiernie, a także podmiejskie spelunki i wiejskie gospody. Opowiada o handlu artykułami spożywczymi, o sklepach kolonialnych i wiejskich jarmarkach, o codziennym stole i eleganckich przyjęciach, o słynnych smakoszach i o autorach kulinarnych przepisów. Smakowitą opowieść ubarwiają fragmenty wspomnień, liczne anegdoty, a także ciekawe, wcześniej niepublikowane zdjęcia archiwalne oraz reprodukcje malarstwa.

Życie codzienne polskiego ziemiaństwa, zarówno w XIX wieku, jak i w ostatnich latach Drugiej Rzeczypospolitej, niezmiennie było związane z przyrodą i cyklem zmieniających się pór roku. Toczyło się wokół prac rolniczych, w rytmie dorocznych świąt.

Książka W ziemiańskim dworze podporządkowuje się temu rytmowi. Niczym gospodarski kalendarz podzielona na cztery części – Zimę, Wiosnę, Lato i Jesień – opowiada o zajęciach mieszkańców dworu: o dbałości o dom, sprzęty, ziemię i zwierzęta, o przygotowywaniu posiłków i zapasów na zimę, obyczajach świątecznych, rozrywkach, wizytach gości, zjazdach familijnych i polowaniach. Tekstowi towarzyszy bogaty wybór archiwalnych zdjęć oraz malarstwo z epoki.

Autorka opisuje związki kuchni i historii na tle wydarzeń politycznych, procesów społecznych i zmian cywilizacyjnych, które kształtowały oblicze świata od końca XVIII do pierwszej połowy XX wieku. Głównymi bohaterami książki są wielcy francuscy kucharze, między innymi Marie Antoine Careme, Auguste Escoffier czy Alexis Soyer. Poznajemy również Paula Tremo – kucharza Stanisława Augusta Poniatowskiego, Karola Gundela – autora najlepszych naleśników, Franza i Eduarda Sacherów – twórców sławnego tortu, oraz sławnego smakosza Maurice'a Edmonda Saillanda Curnonsky'ego – współinicjatora rankingów kulinarnych Michelina.

Obok wielkich kuchmistrzów pojawiają się również artyści, w których dziełach obecne są kulinaria: Andy Warhol i puszka zupy Campbell, magdalenka Marcela Prousta, Uczta Babette Karen Blixen oraz Louis de Funes ze swoją słynną rolą w filmie Skrzydełko czy nóżka.