Żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza i Straży Granicznej - ofiary Zbrodni Katyńskiej - Artur Ochał

Niezwykły, dotąd niepublikowany, sporządzony w 1935 roku przez oficerów oświatowych poszczególnych batalionów Korpusu Ochrony Pogranicza, opis 18 gmin położonych przy wschodniej granicy II Rzeczypospolitej w województwach białostockim, wileńskim, nowogródzkim, poleskim, wołyńskim i tarnopolskim. Zawiera zarówno dane historyczne, jak i charakterystykę wsi kresowej, biednej i zacofanej, małych miasteczek niepołączonych siecią dróg z żadnym większym ośrodkiem, odległych nieraz o kilkanaście kilometrów od najbliższej stacji kolejowej. Przedstawia też poziom kultury mieszkańców, aktywności społecznej, statystykę narodowościową, wyznaniową, zawodową, stan szkolnictwa i opis sytuacji gospodarczej. KOP poza podstawowym zadaniem - ochroną granicy wschodniej i zapewnieniem bezpieczeństwa w pasie granicznym - podejmował działania społeczne, kulturalne i oświatowe nastawione na aktywizowanie ludności miejscowej, starając się choć w części usuwać skutki zaborów, poprawiać los ludności Kresów.

Korpus Ochrony Pogranicza (1924-1939) był specjalną formacją wojskową utworzoną w celu ochrony granicy wschodniej i bezpieczeństwa mieszkańców kresów II Rzeczypospolitej Polskiej. Przez piętnaście lat żołnierze KOP czujnie strzegli i zdecydowanie bronili Polski przed sowiecką dywersją i pospolitym bandytyzmem oraz litewskimi bojówkami i zwalczali przemyt na granicy wschodniej. We wrześniu 1939 r. oddziały KOP walczyły przeciwko Niemcom na wielu zagrożonych odcinkach frontu zachodniego, a 17 września podczas sowieckiej agresji jako pierwsi stali się jej ofiarami.

Publikacja „Katyń. Śladami polskich oficerów” poświęcona jest jednemu z najważniejszych wydarzeń w historii II wojny światowej – zbrodni katyńskiej. Autor Ołeksandr Zinczenko – historyk, radca Prezesa Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej – skupił się głównie na tej części tragedii, do której doszło na Ukrainie. Wykorzystując historyczne dokumenty, archiwa polskie, ukraińskie i brytyjskie, wspomnienia rodzin ofiar, przedstawił losy Polaków, którzy byli przetrzymywani w obozie w Starobielsku pod Ługańskiem, a potem zostali przewiezieni do Charkowa. Autor podejmuje niezwykle ważną, choć bolesną, dla obu narodów tematykę, a jego tekst oprócz walorów dokumentalnych ma także niemałą wartość literacką – książkę czyta się niczym kryminał pokazujący, jak los decyduje o życiu i o śmierci.

Książka zawiera ponad 100 niepublikowanych relacji zesłańców z Syberii i Kazachstanu. Relacje te zbierane były w formie ankiet przez Biuro Historyczne Armii Polskiej na Wschodzie, a później 2. Korpusu gen. Władysława Andersa. Znajdują się one obecnie w Instytucie Hoovera w USA. Spośród ok. 30.000 zgromadzonych ankiet autorzy publikacji wyselekcjonowali te, których autorzy w momencie wybuchu wojny byli studentami bowiem celem publikacji jest ukazanie tragicznych losów pokolenia Polski Niepodległej na przykładzie młodej inteligencji.

Podjęta przez Bronisława Wardawego praca przywraca pamięć o kolejarzach Polskich Kolei Państwowych, którzy padli ofiarą morderstw i represji za to, że byli dobrymi Polakami, prześladowanymi przez hitlerowców, Sowietów i polskich komunistów. Praca ta powinna powstać już dawno. Jej autor [...] na przykładzie pracowników PKP daje obraz patriotyzmu ówczesnego społeczeństwa.
Prof. Jerzy Julian Węgierski

Autor poddaje analizie funkcjonowanie terenowych komórek operacyjnych Oddziału II SG, które działając w ramach Dowództwa Okręgu Korpusu nr IX oraz Korpusu Ochrony Pogranicza, prowadziły rozpoznanie kontrwywiadowcze na pograniczu wschodnim RP w okresie międzywojennym.

Celem jego badań było nie tylko zdiagnozowanie działalności kontrwywiadu wojskowego realizowanej w ówczesnych warunkach, ale również wykazanie stopnia skuteczności podejmowanych wysiłków w walce ze szpiegostwem i dywersją.

Zbrodnia katyńska na narodzie polskim, skazana przez dziesiątki lat na zakłamanie lub zapomnienie, była najstraszniejszym owocem komunistycznej ideologii i moskiewskiego imperializmu. Cały czas trwa walka o wyjaśnienie wszystkich aspektów ludobójstwa z 1940 r., jego sprawiedliwe osądzenie, a przede wszystkim o to, by w świadomości historycznej Polaków i innych narodów obecna była prawda o Katyniu. Publikacja ta ma być małą cegiełką w rosnącym, pomimo trudności, murze rzetelnej wiedzy o Katyniu.

Nigdy nie publikowany polski oryginał książki, którą od 1949 roku przełożono na siedem języków. Część druga obecnego tomu zawiera rozproszone artykuły Mackiewicza o Katyniu, po raz pierwszy zebrane w całość.

W nowej książce Tadeusza M. Płużańskiego "Oprawcy. Zbrodnie bez kary", odnajdziemy kontynuację tematów poruszonych w "Bestiach" a niekiedy rozwinięcie dramatycznych wątków historycznych o czasy współczesne. Znajdziemy opis haniebnych wydarzeń rozgrywających się w III RP, która nie stanęła na wysokości zadania. Nie tylko że nie rozliczyła winnych zbrodni na Polakach, ale stała się wręcz antytezą II RP. Tamta budowała, ta niszczy, tamta jednoczyła we wspólnym trudzie budowania dobra wspólnego - ta antagonizuje i demoralizuje. Dlatego kolejna książka Tadeusza M. Płużańskiego jest tak ważna dziś i dla przyszłych pokoleń Polaków. Jest jak kompas, który niezależnie od jego właściciela wyznacza ciągle ten sam kierunek. Dla Polski jest to kierunek ku wielkości, tak jak wielkimi okazali się bohaterowie opisani przez Tadeusza M. Płużańskiego.

„Powrót rozstrzelanej Armii” Jacka Trznadla to książka głęboko poruszająca, choć wzbudzanie emocji nie było jej głównym celem. Jest ona przede wszystkim pracą historyka dociekliwie pochylającego się nad faktami już poznanymi i tymi, które wciąż kryją się w mrokach niewiedzy.

Kolejny tom cyklu Kulisy wywiadu II RP poświęcony jest operacjom wywiadowczym Oddziału II Sztabu Generalnego/Głównego. Tym razem autor szczególny nacisk położył na sprawy związane z działalnością szpiegowską na kierunku niemieckim przy aktywnym udziale funkcjonariuszy Straży Granicznej. Przebieg granicy polsko-niemieckiej, ustalony podczas konferencji w Wersalu, nie zadowalał żadnej ze stron. Dla Niemców konieczność oddania Polsce fragmentów terytorium Pomorza oraz Górnego Śląska była 'pomyłką wersalską'.