Zabić głodem. Sowieckie ludobójstwo na Ukrainie - Miron Dolot

Wielki Głód z lat 1932-1933 na Ukrainie jest największą zbrodnią komunistyczną w Europie. Ważnym źródłem poszerzenia naszej wiedzy o nim są materiały archiwalne nie tylko Ukrainy i Rosji, ale także państw, które miały swoje przedstawicielstwa w ZSRR podczas głodu.

Nowa książka Autora dotyka wielu rozmaitych tematów, oddalonych w czasie i przestrzeni, łączy je rola, jaką odegrały w ukształtowaniu rzeczywistości, w której żyjemy, a także - może nawet przede wszystkim - świadomości ludzi. Mówi o wydarzeniach historycznych, takich jak choćby zamach w Sarajewie, które zmieniły oblicze Europy, przypomina o Polakach walczących w czasie pierwszej wojny światowej w różnych mundurach (i bez mundurów, jak Lwowskie Orlęta), przelewających krew za obcą sprawę, oddających życie za naszą wolność; przedstawia niezwykłe i dramatyczne historie ludzi i społeczności; mówi o nierozwiązanych sprawach i przemilczanych tragediach, o zbrodniach i poświęceniu; o Kościele "złomnym i niezłomnym".

Józef Piłsudski miał kiedyś powiedzieć, że w prowadzonej przez Polskę grze z bolszewikami chodzi o to, by zajrzeć do mózgu Lenina. Niestety, plan Marszałka Polski – zwłaszcza ze względu na wyjątkową skuteczność sowieckiej operacji „Trust” i nie przepracowanie jej straszliwych skutków w Polsce po 1927 r. – nie został zrealizowany. 
Sowiecki operator „Trustu” Artur Artuzow oznajmił, że „począwszy od 1922 roku agenci OGPU nawiązali kontakt ze służbami wywiadowczymi Estonii, Polski, a później Finlandii i Łotwy”, „działalność agentury KRO OGPU za lata 1923–1924 doprowadziła do tego, że sztaby europejskich wywiadów były w 95% zaopatrywane w materiały przygotowywane w Ludowym Komisariacie Obrony oraz Ludowym Komisariacie Spraw Zagranicznych”. Po wielu latach okazało się zatem, że to nie Piłsudski, ale Paduszek zajrzał do mózgu Lenina ukazując precyzyjnie wszystkie pasywa i aktywa polskiego wywiadu. Wyjątkowa, bo nowatorska i przełomowa książka.

– Sławomir Cenckiewicz, dyrektor Wojskowego Biura Historycznego im. gen. broni K. Sosnkowskiego

Po zabójstwie Siergieja Kirowa w dniu 1 grudnia 1934 r. drugi sekretarz Ambasady RP w Moskwie Antoni Kałuski, obserwując represje, które po tym nastąpiły, napisał: "Od dziesięciu dni żyjemy tutaj w oparach krwi bezmyślnie przelewanej". W Związku Sowieckim rozpoczynał się kolejny krwawy etap - czystek i terroru. Przez następne cztery lata - zwłaszcza w okresie jeżowszczyzny - "opary krwi" będą się unosiły na sowieckim krajobrazie bez przerwy. Jednak Kałuski w momencie pisania tych słów błędnie założył, że jest to "krew bezmyślnie przelewana". Otóż zarówno samo zabójstwo, jak i to wszystko, co się działo później, miało swój cel - posłużyło rozprawieniu się przez Stalina z każdym, kto mógłby mu zagrozić, zwłaszcza podczas możliwej wojny ze światem kapitalistycznym...

Książka dotyczy grupy rewolucjonistów polskiego pochodzenia, którzy zamiast bić się o niepodległość Polski wybrali walkę pod sztandarami rewolucji bolszewickiej w Rosji, a potem służbę w sowieckim wojsku czy aparacie władzy. Feliks Dzierżyński, Julian Marchlewski, Feliks Kon, Józef Unszlicht, Karol Radek i wielu innych było współpracownikami przywódcy bolszewików Włodzimierza Lenina i współtwórcami zbrodniczego systemu komunistycznego w Rosji i ZSRR. Gdy w 1920 roku Polsce zagroziła bolszewicka nawała, utworzyli Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski, który zainstalował się w Białymstoku i zaprowadzał bolszewickie porządki na ziemiach zajętych przez Armię Czerwoną, Gdyby nie wielkie zwycięstwo Wojska Polskiego w bitwie warszawskiej, TRKP dotarłby do stolicy i przekształcił się w rząd Polskiej Republiki Rad. W Armii Czerwonej znajdowały się też oddziały złożone z Polaków.

W książce Sowiety. Historia ZSRS profesor Wieczorkiewicz przedstawia sposób funkcjonowania tego państwa, metody zdobywania i dzierżenia władzy przez jego przywódców oraz wpływ ich polityki i ideologii bolszewickiej na życie zwykłych obywateli. A trzeba pamiętać, że niemal 70-letnie istnienie ZSRS obfitowało w najróżniejsze wydarzenia: od powstania GUŁagu po pierwszy lot człowieka w kosmos. Autor wskazuje Czytelnikowi kluczowe argumenty w dyskusji o tym, czy był to hegemon na skalę światową, czy też kolos na glinianych nogach, który w roku 1991 rozpadł się na kilkanaście kawałków.

„GRU to najtajniejsza ze wszystkich sowieckich służb specjalnych. Autor prezentuje w sposób kompetentny, a zarazem barwny i niezwykle zajmujący historię GRU – sowieckiego wywiadu wojskowego od samego jego początku do końca lat osiemdziesiątych XX w. Możemy poznać nie tylko kulisy prowadzonych na całym świecie operacji GRU, m.in. przedstawionego brawurowo i obszernie przez autora polowania na technologie, lecz przede wszystkim sposoby działania, całą kuchnię wywiadowczą, jej rozmach i perfidię, armię szpiegów i agentów, oficerów i dyplomatów, zaprzęgniętych w walkę komunizmu o dominację nad światem. Chociaż książka obejmuje czasy Rosji Sowieckiej i ZSRR, to historia GRU nie kończy się z upadkiem sowieckiego imperium, lecz trwa nadal pod nieco zmienioną nazwą, zachowując wypracowane przez dziesięciolecia cele, metody i środki działania”.

Wybór relacji zebranych przez Referat Historyczny i Biuro Dokumentów II Korpusu obejmuje wszystkie główne rodzaje represji stosowane wobec polskich obywateli w Związku Sowieckim.

Świadkowie opisują warunki masowych deportacji, aresztowań, przesłuchań i tortur, a także to czego doświadczyli w miejscu zesłania lub odbywania prac przymusowych – w łagrach i specposiołkach rozsianych po terenie całego sowieckiego imperium.

Osobiste relacje, wspomnienia, świadectwa stanowią fascynujący zapis konfrontacji polskich obywateli ze stalinowskim, totalitarnym reżimem od 17 września 1939 r. aż po utworzenie Armii Andersa w 1941 r.

Historia XX wieku pamięta kilka aktów ludobójstwa noszących znamiona eksterminacji całych narodów.

Pierwszym była zagłada Ormian w 1915 r., którą autor książki Mikaël Nichanian porównuje z holokaustem Żydów w czasie II wojny światowej.

Zagłada nosiła znamiona czystek rasistowskich i religijnych, przeprowadzona została systematycznie i planowo, ofiary to chrześcijanie zamieszkujący Imperium Osmańskie, przede wszystkim Ormianie, ale także Grecy i Chaldejczycy. Sprzyjała jej trwająca Wielka Wojna oraz młodoturecki nacjonalizm. Rzeź tureckich Ormian wiązała się także z niszczeniem i grabieżą mienia, dokonywanymi w trakcie pacyfikacji przez członków Organizacji Specjalnej oraz muzułmańskich cywilów i sąsiadów ofiar. Autor rysuje przed czytelnikami wstrząsający obraz bestialskiego ludobójstwa blisko dwóch milionów ludzi.

Dzieło stanowi świadectwo historycznych wydarzeń, które naznaczyły cały XX wiek piętnem barbarzyńskich zbrodni, czystek etnicznych i religijnych, cierpieniem bezbronnych i niewinnych ofiar nacjonalizmów i totalitarnych ideologii.

Zbrodnia katyńska na narodzie polskim, skazana przez dziesiątki lat na zakłamanie lub zapomnienie, była najstraszniejszym owocem komunistycznej ideologii i moskiewskiego imperializmu. Cały czas trwa walka o wyjaśnienie wszystkich aspektów ludobójstwa z 1940 r., jego sprawiedliwe osądzenie, a przede wszystkim o to, by w świadomości historycznej Polaków i innych narodów obecna była prawda o Katyniu. Publikacja ta ma być małą cegiełką w rosnącym, pomimo trudności, murze rzetelnej wiedzy o Katyniu.

Książka popularnonaukowa o losach Polaków w Związku Sowieckim w okresie od rewolucji październikowej 1917 roku do tzw. operacji polskiej NKWD przeprowadzonej w latach 1937-1938 przez państwo Stalina w ramach Wielkiego Terroru. Autorka przedstawia kolejne etapy szykanowania i eksterminacji rzeczywistych i domniemanych wrogów nowego ustroju, dzieje różnych środowisk społecznych i zawodowych, m.in. ziemian, chłopów i duchowieństwa, obficie cytując świadectwa uczestników wydarzeń, a także dokumenty archiwalne (publikowane w Rosji, a ostatnio przez IPN) oraz materiały z ówczesnej prasy. Poszczególne partie tekstu ilustrowane są zdjęciami katów i ofiar, miejsc pamięci o popełnionych masowych zbrodniach, reprodukcjami plakatów propagandowych, rozkazów i artykułów. Książka zawiera indeks osób i indeks miejscowości.