Z wiślanej delty. Tczew, Gdańsk, Żuławy, Malbork. Szkice z podróży 1856 - Ludwig Passarge

Reprint pracy z 1905 roku. 

Książeczka „Kaszuby giną” omawia nie tylko wielką własność ziemską na Kaszubach, ale co ciekawe, sporo miejsca zajmuje tu charakterystyczna dla tego regionu drobna szlachta kaszubska. Względem tej grupy społecznej Kościński zamieścił kilka bardzo trafnych spostrzeżeń, które bardzo szybko zostały podchwycone przez innych publicystów.

Opowieść o życiu miasta 1918-1939 ukazuje nadmotławski gród w bardzo ważnym dla niego momencie historycznym. W 1920 roku, z woli zwycięskich mocarstw i pod protektoratem Ligi Narodów, powstało Wolne Miasto Gdańsk. Jego mieszkańcy byli obywatelami miasta-państwa, mającego swój sejm, senat, herb, flagę, hymn i walutę. Mówili o sobie – Danziger, co oznaczało, że są stąd i nie wyobrażają sobie, by mogło być inaczej. Książka w ciekawy i niebanalny sposób przybliża Czytelnikowi historię miasta, jego kulturę, gospodarkę i życie codzienne.

Publikacja przybliża sylwetki ponad 30 polskich podróżników, począwszy od żyjącego w XIII wieku Benedykta Polaka uznawanego za pierwszego polskiego podróżnika i prekursora polskiej geografii do profesora Ryszarda Wiktora Schramma - wybitnego biochemika, polarnika i alpinisty.  

Co zaskakujące, niektórzy z nich, mimo ich wybitnej, cenionej również na świecie działalności, są w Polsce zapomniani. Warto wymienić choć kilku.

Na rynku książki brakowało do tej pory ilustrowanej historii Gdańska o czasach, gdy powiewały nad nim flagi ze swastyką.

Zadaniem niniejszej pozycji jest wypełnienie tej luki. Autorowi nie chodzi przy tym o obszerną historię Gdańska ani o jej fragment z lat 1939-1945. Poniższa książka koncentruje się na działaniach narodowych socjalistów w tym mieście: ich karierze zakończonej zdobyciem władzy, stosowanym terrorze i w końcu upadku. Celem niniejszej książki jest przypomnienie o tym pełnym cierpienia fragmencie historii miasta oraz ciążącej na narodowym specjalistach odpowiedzialności za zniszczenia i ofiary ludzkie. 

"Prezentowany zbiór pocztówek daje niemal pełny obraz bogatej kultury żuławskich wsi i może służyć jako specyficzny przewodnik. Spotykamy w nim portrety starych gotyckich kościołów, będących pamiątką po czasach panowania krzyżackiego (1308-1454), podczas którego powstała większość istniejących do dzisiaj wsi, dróg, sieć kanałów odwadniających i wałów przeciwpowodziowych (...). W całym albumie stosunkowo liczne są pocztówki przedstawiające rozmaite zakłady gastronomiczne. Wynika to zapewne z faktu, że stanowiły one swoiste druki reklamowe, których wydanie było zapewne sponsorowane przez właścicieli owych przybytków.(...)" - Ze wstępu

Pierwsza popularnonaukowa książka stanowiąca pełen zarys stosunków polsko-ukraińskich w latach 1943-1947. Autor przedstawia przebieg krwawego konfliktu jaki rozgorzał pomiędzy Polakami i Ukraińcami, a którego ramy chronologiczne wyznaczają dwa często przywoływane wydarzenia historyczne: rzeź wołyńska, czyli czystka etniczna dokonana na Polakach przez nacjonalistów ukraińskich w 1943 roku, oraz akcja &"Wisła", przymusowe wysiedlenia Ukraińców z południowo-wschodniej Polski. Zatrważający bilans konfliktu do dziś ciąży na zbiorowej pamięci Polaków i Ukraińców.

Książka jest niezwykłą relacją z etnograficznych badań terenowych prowadzonych w latach 1978-1987. Jacek Olędzki, mieszkając przez wiele lat w Murzynowie, w sposób niemal perfekcyjny zrealizował postulat obserwacji uczestniczącej. Przedmiotem jego zainteresowań były wszelkie przejawy bycia i istnienia, analizowane w kontekście codziennego życia mieszkańców wsi. Praca może być pretekstem do dyskusji na temat znaczenia metody etnograficznej w badaniach społecznych, sposobu konstruowania opisu etnograficznego czy też przenikania się wiedzy teoretycznej i doświadczenia terenowego. Murzynowo jest ważną publikacją dla studentów oraz przedstawicieli nauk społecznych i humanistycznych, przede wszystkim antropologów, etnografów i socjologów.

Literatura kajakowa do najbardziej popularnych nie należy - tym bardziej kibicuję każdemu, kto odważy się odłożyć wiosło i chwycić za pióro (tudzież klawiaturę komputera). Tomasz Andrzej Krajewski podjął się niełatwego zadania. Nie przepłynął Atlantyku, Amazonki ani Rio Colca, ale - niczego nie ujmując Królowej Polskich Rzek - Wisłę. Moczył pióro to z prawej, to z lewej niezliczoną ilość razy, by następnie historię tych pociągnięć wiosłem i historię ziem, które przemierzał, przelać na karty tej książki.

Po zmianie granic w Polsce Ludowej zostało siedemset tysięcy Ukraińców. Nie pasowali do nowej wizji państwa, dlatego wiosną 1947 roku władze postanowiły "rozwiązać ostatecznie problem ukraiński".

Rozpoczęto deportacje, które objęły wszystkich "podejrzanych o ukraińskość", włączając Łemków i mieszane rodziny polsko-ukraińskie.

Zmasowana akcja trwała trzy miesiące. Niektórzy badacze przyjmują, że zakończyła się na przełomie września i października 1947 roku, ale mniej systematyczne wywózki ciągnęły się jeszcze przez wiele lat. W sumie wywieziono około 140–150 tysięcy osób.

W wielu wsiach w Bieszczadach, Beskidzie Niskim, na Lubelszczyźnie i Chełmszczyźnie zapadła cisza. Wysiedleni zamieszkali kilkaset kilometrów dalej, w okolicach Olsztyna, Morąga, Giżycka, Węgorzewa, w Zielonogórskiem, na Dolnym Śląsku i Pomorzu Zachodnim. Odtąd towarzyszył im strach, przekazywany z pokolenia na pokolenie.

W pracy udokumentowano genezę operacji "Wisła", podkreślając i przypominając, że była wymuszona zbrodniczą działalnością band UPA, wcześniej na Wołyniu i na Podolu i stanowiła wówczas jedyny skuteczny środek zapobiegający dalszemu ludobójstwu w południowo-wschodniej Polsce. W czasie II wojny światowej ukraińscy szowiniści z UPA zamordowali ok. pół miliona Polaków. Jeszcze kilka lat po wojnie płonęły polskie wsie i mordowani byli ludzie. Do czasu przeprowadzenia operacji "Wisła", bandy UPA wymordowały w okrutny sposób na terenie obecnego województwa lubelskiego i rzeszowskiego ponad 20 tys. Polaków. Tymczasem przedstawiciele nacjonalistów ukraińskich coraz natarczywiej i z coraz większym tupetem żądają rehabilitacji banderowców i upowców, oraz przyznania tej zbrodniczej organizacji praw kombatanckich.

Operacja „Wisła” w ogniu polemik i kontrowersji.

Reportaż Krzysztofa Potaczały ukazuje różne odcienie zbrojnego konfliktu ukraińsko-polskiego na rubieżach Rzeczypospolitej. Autor dotarł nie tylko do intrygujących dokumentów, lecz przede wszystkim do uczestników wydarzeń.

Operacja „Wisła” nie zakończyła się wraz z wypędzeniem na Ziemie Odzyskane Ukraińców i mieszanych rodzin ukraińsko-polskich – trwa w przekazywanej z pokolenia na pokolenie pamięci. To wspólna pamięć Polaków i Ukraińców, choć w dużej mierze rozumiana i odczuwana inaczej; nacechowana nieufnością, pretensją i niechęcią do wybaczenia win.

Autor, wybitny historyk epoki nowożytnej, opisał codzienność – czasem zaskakująco podobną do tej, którą znamy – podróży po Europie w XVI i XVII wieku. Relacje kupców, włóczęgów, arystokratów, żołnierzy czy żaków to tylko część materiału źródłowego. Już w XVI stuleciu powstawały bowiem przewodniki, zestawienia cen, wielojęzyczne „rozmówki” i dokumenty podróżne, a także zupełnie fantastyczne opowieści o odległych krainach. Autor rekonstruuje wszystkie aspekty podróży, problemy towarzyszące w XVI i XVII wieku turystom na Starym Kontynencie oraz przyciągające ich atrakcje. Którędy jechać, gdzie zjeść, jak nie przepłacić, nie dać się oszukać i co zobaczyć, jak się porozumieć i wrócić cało.

Kariera Gdyni rozpoczęła się w 1923 roku, gdy w miejscu małej rybackiej wioski zaczęło powstawać nowe portowe miasto, mające stać się dumą II Rzeczypospolitej. Reprint przewodnika, który ukazał się w 1933 roku nakładem Ligi Morskiej i Kolonialnej, prezentuje miasto i jego historię, a także tematy morskie: port, polską flotę wojskową i handlową oraz przemysł rybacki.

Autorzy książki proponują kilka tras zwiedzania Gdyni i innych miejscowości polskiego Wybrzeża. Część praktyczna przedstawia możliwości dotarcia do miasta i przepisy obowiązujące na granicy z Wolnym Miastem Gdańskim. Znajdują się w niej także informacje o poszczególnych miejscowościach Wybrzeża, działających w nich hotelach i pensjonatach.

Książkę uzupełniają dwie schematyczne mapki - Gdyni i Wybrzeża.