Wojtek z Armii Andersa - Maryna Miklaszewska

W  roku 1942 polscy żołnierze Armii Andersa maszerujący z Persji do Palestyny wymienili garść pieniędzy, tabliczkę czekolady, szwajcarski nóż oficerski i konserwę wołową na wychudzonego niedźwiadka. Wojtek - bo tak nazwano zwierzaka - pełniący początkowo rolę maskotki, szybko awansował na pełnoprawnego żołnierza, posiadającego wojskowy stopień i numer ewidencyjny.  Podczas kampanii włoskiej został amunicyjnym, donoszącym pociski do ciężkich moździerzy. Od tego czasu symbolem 22. Kompanii Zaopatrywania Artylerii 2. Korpusu gen. Andersa, w której służył, stał się rysunek niedźwiedzia niosącego pocisk. Po zakończeniu wojny Wojtek wraz ze swymi towarzyszami broni przybył do Szkocji. Syryjski niedźwiedź szybko odnalazł się w nowych warunkach i, zanim przeprowadził się na stałe do edynburskiego zoo, stał się powszechnie znanym członkiem lokalnej społeczności.

Dokonania żołnierzy walczących o wolną Polskę pod dowództwem generała Władysława Andersa słusznie przywoływane są w kontekście największych osiągnięć militarnych drugiej wojny światowej. Rozsławiają także sławę oręża polskiego na cały świat. 2. Korpus Polski był jedną najwspanialszych armii w polskiej historii. Monte Cassino Ankona Bolonia i inne miejsca zajęte podczas zwycięskiej kampanii włoskiej dobitnie świadczą o jej wartości bojowej.

Niezwykłe dzieło – cały szlak Armii Andersa opisany po raz pierwszy. Nikt wcześniej nie opowiedział jej tak, jak czyni to teraz Norman Davies.

Publikowane po latach wspomnienia Franciszka Machalskiego (1904-1979), absolwenta orientalistyki Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a powojnie profesora iranistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, mają wyjątkowy charakter. Wśród ponadstutysięcznej rzeszy Polaków – żołnierzy i cywilów, którzy z armią Andersa w roku 1942 przybyli do Iranu, był prawdopodobnie jedynym znającym język perski i jednym z nielicznych posiadających wiadomości o historii i kulturze tego kraju. Ta wiedza i związane z nią szczególne zainteresowanie realiami kraju, w którym ocaleni z sowieckich łagrów i zsyłki Polacy znaleźli schronienie, wyróżnia jego książkę na tle innych wspomnień z Iranu lat II wojny światowej.

Wojtek z armii Andersa to pasjonująca powieść osnuta wokół rzeczywistych wydarzeń związanych z dramatycznym losem żołnierzy 2. Korpusu Polskiego przelewających krew z dala od ojczyzny. Wojtek – syryjski niedźwiedź brunatny – przeszedł z wojskiem cały szlak bojowy od wyjścia z ZSRR do demobilizacji po wojnie w Wielkiej Brytanii. Brał udział m.in. w walkach o Monte Cassino, pomagał rozładowywać ciężarówki z amunicją i podawał artylerzystom pociski.

Najbardziej niezwykły żołnierz Wojska Polskiego!

Szeregowy Wojtek służył w polskim wojsku przez długich pięć lat. W tym czasie urósł i z małego niedźwiadka stał się potężnym niedźwiedziem. Po zakończeniu działań wojennych wraz z całym 2 Korpusem Polskim trafił do Szkocji. Tam w 1947 roku przeszedł do cywila. Resztę życia spędził w ogrodzie zoologicznym w Edynburgu, gdzie mieszkał w sąsiedztwie pingwinów i stał się prawdziwą gwiazdą, odwiedzaną nie tylko przez mieszkańców miasta, ale także przez dziennikarzy z całego świata.

„Armii Andersa towarzyszyły niesamowite kobiety. Wyrwane ze swego dotychczasowego życia przez ślepy los dziejowej zawieruchy, w ekstremalnych warunkach wojennych te zwyczajne dziewczyny stawały się niezwykłe. Amazonki XX wieku, które walcząc z przeciwnościami losu, odkrywały swe nowe powołanie. Walczyły, choć nie to było ich marzeniem. Dzięki tej książce ich losy przestają być anonimowe i nabierają indywidualnego rysu, który uświadamia nam, jak ważne jest, by te wspomnienia nie zaginęły, by doczekały się swojej publikacji.” - Anna Maria Anders

Porywająca i pełna niezwykłego uroku, a co najważniejsze, prawdziwa historia jednego z najbardziej niezwykłych kombatantów II wojny światowej – niedźwiedzia Wojtka!
Jako sierota trafił w szeregi Armii Andersa maszerującej w 1942 roku z Persji do Palestyny. Początkowo był maskotką, jednak wkrótce zaczął aktywnie włączać się w wysiłek bojowy swego oddziału.

Niniejsza książka o wojennej drodze polskich żołnierzy z sowieckich łagrów przez Bliski Wschód i pola bitew we Włoszech jest pod wieloma względami niezwykła. Pisał ją człowiek, który o sprawach europejskich, a w szczególności o skomplikowanych problemach Europy Środkowej i Wschodniej wiedział tyle, ile wie przeciętny Amerykanin, czyli bardzo niewiele. Człowiek, który o istnieniu tytułowego bohatera dowiedział się przypadkiem, już po jego śmierci, a fakt pobytu II Korpusu na Bliskim Wschodzie był dla niego całkowitym zaskoczeniem; który znając jedynie język angielski, musiał w swej pracy polegać na kosztownych tłumaczeniach opublikowanych tekstów i dokumentów archiwalnych; który nie będąc zawodowym historykiem, przez lata penetrował archiwa - nie tylko te stosunkowo łatwo dostępne w Stanach Zjednoczonych i w Anglii, lecz także w Izraelu, a nawet w Rosji; który wreszcie, zafascynowany tematem, przeprowadził dziesiątki wywiadów z uczestnikami lub obserwatorami opisywanych wydarzeń.