Warszawa zapamiętana. Dwudziestolecie międzywojenne - Magda Szymańska

Unikatowy album na 100-lecie niepodległości Polski.

Warszawa, która w 1944 roku przeżyła własną śmierć, utraciła bezpowrotnie swój dawny charakter. Na szczęście zachował się on na starych fotografiach, dzięki którym dzisiejsze pokolenia Polaków mogą się przenieść w czasie.

Niepodległa Warszawa w obiektywie Zdzisława Marcinkowskiego to album ze starannie wyselekcjonowanymi zdjęciami ze zbiorów Archiwum Państwowego w Warszawie, które nie były dotąd publikowane.

Po odradzającej się Warszawie podążamy śladem fotografa, który dokumentował życie swojego miasta od początku XX wieku do wybuchu II wojny światowej. Oglądamy stolicę zarówno w przededniu odzyskania przez Polskę niepodległości, jak i wolną już, prężnie się rozwijającą w dwudziestoleciu międzywojennym.

Zdjęcia Zdzisława Marcinkowskiego pokazują Warszawę w pełnym przekroju: zniszczone kamienice i drewniane domy obok okazałych pałaców, uliczni handlarze, żebracy i bose dzieci obok bogatych mieszczan, ludzi nauki i kultury, wozy konne obok nowoczesnych samochodów.

Tego obrazu miasta dopełniają pełne ciekawostek opisy sytuacji gospodarczo-społecznej w ówczesnej Warszawie.

Tragiczne losy Warszawy w latach 1939-45 przysłoniły epokowe wydarzenia, które miały tu miejsce w czasie I wojny światowej. Polska odzyskała wówczas niepodległość po 123 latach niewoli, a następnie obroniła ją w pamiętnym 1920 roku. Warszawa, przez kilkadziesiąt lat stolica jednej z dziesięciu guberni Priwislinskiego kraju, w wyniku wydarzeń wstrząsających wówczas światem wyrosła na niekwestionowaną stolicę narodu i państwa.

Warszawa przed rokiem 1939 miała niepowtarzalny klimat. Zagraniczni goście nazywali ją wówczas „Paryżem Północy”. Miasto zachwycało architekturą, tętniło życiem, imponowało dynamiką rozwoju, było też pełne kontrastów. Tu mieszkali , pracowali i tworzyli obok siebie przedstawiciele różnych wyznań. Elity mijały się z biedotą, elegancja i bogactwo wyróżniały się na tle brzydoty, jednak w powszechnej pamięci zachowały się obrazy najwyższego gmachu Prudential, piękna zabudowa Alei Ujazdowskich, legendarna Adria, czy gwarny Karcelak. Wtedy naprawdę było widać, że stolica Polski to stolica na światową skalę!

Wspomnienia Andrzeja Borowca nie ograniczająją się wyłącznie do okresu powstania warszawskiego. Urodzony w 1928 roku, syn  pułkownika Wojska Polskiego opisuje barwne  dzieciństwo w latach trzydziestych, pierwsze dni wojny w oblężonym Lwowie, wstapienie w szeregi konspiracji, udział w powstaniu i wreszcie krótki powojenny epizod tajnego emisariusza. Dzięki tej niezwykłej relacji możemy wraz z Autorem przeżyć historię, poznać smak zwycięstw i gorycz klęski.

Autor temat przedstawił historycznie w widzeniu panoramicznym. Badając pałace i wille stolicy spotkał się z niezwykłą ilością form. Dostrzegł, że ten sam obiekt w rożnym czasie przybierał zupełnie odmienny wygląd, tak że można mówić kolejno o nowej budowli. Praca ta jest zatem między innymi przeglądem zabytków przeobrażających się w czasie. Znaczny ich procent zniknął na zawsze, pozostawiając jednak ślad w przekazach pisemnych i ikonograficznych.