Ukraina. Po obu stronach Dniestru - Andrzej Kępiński

Ukraina. Polskie jądro ciemności to nowatorska próba spojrzenia na historię polskiego Kościoła rzymskokatolickiego, Korony Królestwa Polskiego i szlachty na Ukrainie w XIV-XX w., której celem jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy polskiej obecności na tym terenie towarzyszyły koncepcje i praktyki ludobójcze wobec Ukraińców.

Służba 13. pułku ułanów wileńskich Życie towarzyskie kadry oficerskiej Czas wolny, sport i zabawa Kampania wrześniowa Powojenne losy Autor, oficer służący w 13. pułku ułanów wileńskich, opisuje służbę w kawalerii jako wielką przygodę realizowaną z profesjonalizmem, pasją i humorem. Wśród poruszanych tematów znajdują się życie towarzyskie kadry oficerskiej, stosunki międzyludzkie i czas wolny spędzany w Wilnie, gdzie „rozrywek było moc, było w czym wybierać i przed kim błyszczeć”.

W utrwalaniu i popularyzowaniu pamięci o dawnych Kresach Wschodnich Rzeczypospolitej centralną rolę odgrywają fotografie archiwalne, bez których poznawanie tej części polskiego dziedzictwa kulturowego byłoby praktycznie niemożliwe. Fototeka Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego przechowuje ponad dwa tysiące odbitek, ukazujących dzieła sztuki z tamtych terenów. Książka prezentuje najcenniejszy fragment tego zasobu: osiemdziesiąt fotografii powstałych w XIX wieku, mogących zatem uchodzić za „inkunabuły" polskiej fotografii dokumentacyjnej.

Album zawiera unikalne zdjęcia, w większości publikowane po raz pierwszy w Polsce, zrobione przez mistrzów Adama Lenkiewicza, Zygmunta Goldhammera czy Marka Münza. Są na nich zarówno kościoły, cerkwie i synagogi wciąż obecne w panoramie Lwowa, jak i już nieistniejące przedwojenne kawiarnie, kina, sklepy i targi. Dostrzeżemy na nich także zwyczajnych ludzi przy codziennych zajęciach lub podczas spacerów – w cylindrach i melonikach, w gorsetach i ze zwiewnymi szalami. Dzięki urodzonej we Lwowie pisarce, dziennikarce i tłumaczce Żannie Słoniowskiej, która opatrzyła zdjęcia ciekawymi opisami, odbędziemy nastrojowy spacer ulicami przedwojennego Lwowa.

Ekskluzywny reprint wydania z 1925 roku to wycieczka po przedwojennym Lwowie i jego okolicy, z dołączonym kolorowym planem miasta. Na niemal trzystu stronach tego bogato ilustrowanego, pięknymi fotografiami, przewodnika znajdziemy historię Lwowa oraz opisy wszystkich wspaniałych, nawet tych mniej znanych, zabytków Lwowa. 

Kresy - magiczne słowo dla Polaków, synonim krainy utraconej na zawsze. A dla wielu rodzinnych stron, które na zawsze zapisały się w dziejach i kulturze naszego kraju. Niniejsza książka to nostalgiczna podróż po polskich śladach na Ukrainie.

Autor koncentruje się na śladach polskości, pozostałościach naszej kultury, które na zawsze pozostały na wschód od Bugu. Nie unika trudnych tematów, takich jak stosunki polsko-ukraińskie z rzezią wołyńską czy powstaniem Chmielnickiego na czele, ale zachowuje obiektywizm. Opisując trudną historię wzajemnych relacji, nigdy nie zapomina, że Kresy były ojczyzną dwóch narodów, a przez wieki mieszkali tam ludzie mówiący różnymi językami i wyznający inne religie.

Książka Trudne sąsiedztwa. Ukraina i Polska a Rosja i Niemcy ma na celu uwypuklenie znaczenia stosunków polsko-ukraińskich na kanwie wspólnej historii oraz wpływów na nią sąsiadujących z Polską i Ukrainą imperialistycznych państw: Rosji i Niemiec. [...]
Niniejszy tom zacząłem pisać w mrocznym czasie stanu wojennego i aczkolwiek wierzyłem święcie, że reżim sowiecki wcześniej czy później upadnie, to nie spodziewałem się, iż nastąpi to przed skończeniem tej książki. Jeszcze mniej przewidywalne było odzyskanie w tym czasie przez Ukrainę niepodległości. Kiedy zacząłem pisać tę książkę, temat stosunków polsko- ukraińskich w obiektywnym ujęciu był tematem «tabu», a wszelkie wzmianki o niepodległej Ukrainie były z całą bezwzględnością tępione przez peerelowską i sowiecką cenzurę. Dziś w wolnej Polsce i Ukrainie sytuacja jest diametralnie inna. Niemniej wydaje mi się, że książka ta w niczym nie straciła na aktualności.

Trzeci z czterech tomów serii "Trudne sąsiedztwa. Ukraina i Polska a Rosja i Niemcy. Druga wojna światowa". Czterotomowa seria ma na celu uwypuklenie znaczenia stosunków polsko-ukraińskich na kanwie wspólnej historii oraz wpływów na nią sąsiadujących z Polską i Ukrainą imperialistycznych państw: Rosji i Niemiec.

Robert Kuśnierz. Ur. w 1977 r. Doktor nauk humanistycznych w zakresie historii. Studia historyczne ukończył z wyróżnieniem na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w 2000 r., gdzie cztery lata później obronił doktorat. 

Autor publikacji w kraju i za granicą. Dwukrotny stypendysta Fundacji im. Lanckorońskich.

Jego zainteresowania koncentrują się na zagadnieniach dotyczących międzywojennych dziejów Związku Radzieckiego, a zwłaszcza Ukrainy.

Jerzy Stempowski (1893-1969) od dzieciństwa mówił po ukraińsku i był doskonałym znawcą kultury ukraińskiej. Jeżeli przez całe życie podkreślał, że jest Europejczykiem wschodnim, to przede wszystkim dlatego, że Ukrainę traktował jako swoją drugą ojczyznę. Tom gromadzi wszystkie znane dziś teksty Stempowskiego traktujące o Ukrainie i stosunkach polsko-ukraińskich. Znajdziemy tu rozmaite formy: artykuły publicystyczne, listy prywatne, eseje, teksty informacyjne, relacje. Teksty publikowane w prasie, jak i wydobyte z archiwów krajowych i zagranicznych.

Pogranicze jest nietuzinkowym połączeniem książki historycznej i reportażu. Opowieść Anny Reid jest zarazem podróżą po współczesnej Ukrainie i wędrówką przez jej dzieje, inspirowaną odwiedzanymi miejscami. Od Rusi Kijowskiej, przez rządy mongolskie, litewskie, polskie i rosyjskie, niemieckie i sowieckie, po dzień dzisiejszy, krytycznie - nie ulegając idealizującej ukraińskiej autokreacji ani tradycyjnej i współczesnej propagandzie rosyjskiej - Anna Reid scala chaotyczną ukraińską przeszłość w barwny, zapadający w pamięć, tragiczny i pouczający obraz nierozerwalnie związany z naszą narodową historią.

Od polskich kościołów Lwowa po rosyjskojęzyczny przemysłowy Donbas, autorka ukazuje Ukrainę dawną i obecną wraz z jej mieszkańcami: babuszką pamiętającą czasy Wielkiego Głodu, donieckim górnikiem, krymskim Rosjaninem, Polakiem z Kamieńca Podolskiego, Żydem z Iwano-Frankiwska, dysydentem z czasów sowieckich czy współczesnymi mieszkańcami Kijowa.

Ziemie ukrainne pełne są śladów polskości. Na Rusi Czerwonej, Wołyniu, Podolu, w województwie bełskim, na Bracławszczyźnie, Czernihowszczyźnie, w Kijowskiem – wszędzie Polacy bądź spolonizowani kniaziowie i szlachta ruska odcisnęli swe piętno w historii i kulturze. Pałace, zamki, miasta, miasteczka, kościoły, cerkwie – obecnie często w zupełnej ruinie – powstawały z inicjatywy "polskich panów", a ziemie zagospodarowywane były dzięki przywilejom polskich królów. 
Książka przybliża dzieje, miejsca, rody i postacie ziem ukrainnych mniej więcej do końca trwania Rzeczypospolitej szlacheckiej, niekiedy jednak autor wplata w narrację trudne wątki związane z II wojną światową, okupacją, eksterminacją ludności żydowskiej i polskiej. Dotyka też kwestii kozackiej i wpływu mołojeckich powstań na los poszczególnych miejscowości.

Z dala od kurortów i wygód, za to z pasją godną znamienitych podróżników i odkrywców, Piotr Kulczyna - na co dzień leśniczy - po wielokroć przemierzył krainy rozciągające się na wschód od Polski. To nie przypadek, bowiem drzemało w nim pragnienie poznania własnych korzeni sięgających Podola. Na tym jednak nie poprzestał? Z biegiem lat stał się ekspertem już nie tylko w dziedzinie Kresów Wschodnich, ale też wytrawnym kierowcą offroadowym. Z synami, czy też innymi towarzyszami podróży, co roku pokonywał tysiące kilometrów na czele własnego teamu. Nie tyle z myślą o rekordowo długich dystansach, co w poszukiwaniu kolejnych przygód związanych z poznawaniem ludzi, (nie)obcych mu kultur i ciekawych miejsc. Z czasem wspólnym mianownikiem wypraw stała się również terenowa toyota, która mimo poważnej metryki służy podróżnikowi przez kolejne lata.

Ukraina to kolebka państwa rosyjskiego, Rosjan i Ukraińców łączy niewątpliwie więcej niż Ukraińców i Polaków. Krwawa przeszłość i wzajemne oskarżenia zaowocowały nieufnością, którą trudno przezwyciężyć. Książka Leszka Podhorodeckiego, wyważona, choć pełna pasji badawczej, pozwoli lepiej zrozumieć przeszłość Ukrainy.

Niniejsza książka przedstawia stosunki polsko - ruskie (ukraińskie) od zarania dziejów do końca 2010 roku.Praca nie jest dziełem naukowym, lecz popularnym zarysem stosunków polsko - ukraińskich. Prezentowana pozycja może być cenna i zalecana nie tylko dla osób nieznających omawianych zagadnień, ale także dla tych, którzy maja pewien zakres wiedzy dotyczący poruszanej tematyki.

Kolejny, siódmy tom monumentalnego przewodnika po tzw. Ukrainie Zachodniej obejmuje swym zasięgiem północną część Bukowiny i Besarabii. Cząstka Bukowiny administrowana dziś przez Ukrainę jest mało znana i rzadko odwiedzana przez turystów. A szkoda - bo jest to kraina niezwykła. Jej niewielkie terytorium do II Wojny światowej było nadzwyczajną mieszanką narodów i wyznań. Żyli tu w zgodzie obok siebie Rusini, Rumuni, Niemcy, Polacy, Żydzi, Ormianie, a nawet rosyjscy staroobrzędowcy. Dziś wprawdzie ta rozmaitość należy do przeszłości, niemniej jej ślady w świadomości ludzi i kulturze materialnej są wciąż dobrze czytelne.