Tradycja kontra modernizm - Louis Billot SI

Niniejsza publikacja przedstawia reakcję papieża Piusa X i Kościoła na teologiczne i filozoficzne poglądy nurtu „modernistów” w Kościele katolickim. Ma ona również za zadanie przedstawienie poglądów modernistycznych i ukazanie zagrożenia, jakie za sobą niosą również po śmierci Ojca Świętego Piusa X.

Książka Maritaina przedstawia sytuację Kościoła tuż po zakończeniu II Soboru Watykańskiego, diagnozując szkodliwe tendencje umysłowe i zjawiska wśród intelektualistów. Krytyce zostaje poddana nie tylko filozofia współczesna, ale naiwne przejmowanie mód myślowych wśród samych katolików. Autor, szeroko komentując ślepe uliczki zachodniego idealistycznego myślenia, pokazuje potencjał kryjący się w tradycji myślenia realistycznego (zarówno w wariancie „uczonym”, jak i zdroworozsądkowym, reprezentowanym przez figurę wieśniaka), za którego wzór stawia filozofię św. Tomasza z Akwinu oraz chrześcijańską kontemplację. 

Czy rozważanie natury uczuć i ich celowości w życiu ludzkim ma jakiekolwiek znaczenie w naszym codziennym dążeniu do szczęścia? Czy można pisać o psychice ludzkiej w sposób prosty i zrozumiały?

Lektura zaledwie kilku stron książki pozwala przekonać się, że temat skądinąd już znany, został przez autorkę ujęty w sposób nad wyraz świeży, uwzględniając praktyczne zastosowania.

Młoda badaczka w oryginalny sposób dokonuje syntezy zagadnienia uczuć w myśli św. Tomasza z Akwinu, od ich rodowodu po skuteczne wykorzystanie w porządku moralnym.

„Święty Tomasz sprzeciwiał się poglądom, według których między uczuciami a cnotami istnieje sprzeczność. Cnota nie opiera się na zimnej bezuczuciowości i surowości charakteru. Celem nabycia cnót nie jest w żadnym razie wyniszczenie uczuciowości, ponieważ to brak uczuć Akwinata określa za Arystotelesem jako wadę przeciwną umiarkowaniu. Insensibilitas, czyli bezuczuciowość lub niewrażliwość sprzeciwia się naturze, dzięki której wszystko to, co jest czynnością konieczną do życia cechuje odczuwana przy tym przyjemność. Błędem byłoby więc mniemanie, że aby żyć cnotliwie należy się całkowicie wyzbyć przyjemności.” (fragment z książki)

Całość pracy zwieńcza trafnie dobrana tabela, doskonale podsumowująca rodowód poszczególnych uczuć i ich związek z konkretnymi cnotami.