Tatrzańska Arkadia. Zakopane jako ośrodek artystyczno-intelektualny od około 1880 do 1914 roku - Sznapik Adrianna Dominika

W miejscu wyjątkowym, gdzie jest wspaniały widok na Giewont, tradycje są niezmiernie silne, a klimat nigdy nie rozpieszczał swoich mieszkańców, najstarsi górale otworzyli przed nami swoje domy i serca. Opowiedzieli nam o swoim dzieciństwie i życiu codziennym. Wspominali czytanie przy świetle lampy naftowej, dom składający się z białej i czarnej izby, darcie pierza, a także tragiczne dzieje wojenne.

Ich wzruszające historie przeplotłyśmy starymi zdjęciami z rodzinnych albumów i współczesnymi portretami naszych rozmówców.

Zobaczycie jak wyglądało codzienne życie górali pod Giewontem! Poznacie tamten jakże inny świat!

Dajmy młodym inspirację do rozmów ze starszymi, którzy poczują się potrzebni.

Przerzućmy kładkę między pokoleniami.

Sienkiewicz reprezentował w Zakopanem ekstraklasę światowej literatury, no i był obywatelem świata, którego dziś można było spotkać w Nicei, jutro w Paryżu, pojutrze w Wenecji, a popojutrze w Zakopanem. Sienkiewicza czytali na całym świecie i w Ameryce, i w Niemczech, i w Rosji, i w Parzęczewie na poczcie. I takiego to wielkiego człowieka można było spotkać na Krupówkach, usiąść przy sąsiednim stoliku w jego ulubionej kawiarni, zagadać do niego w Dolinie za Bramką. A jednocześnie wszyscy wiedzieli, że Sienkiewicz przyjeżdża do Zakopanego z własnego wyboru, przywozi tu dzieci, teściową, psa i małpę, że nie rozbija głowy wśród tatrzańskich skał i nie kolekcjonuje góralskich portek, tylko siada na werandzie z widokiem na Giewont i pisze...

Album „Ludzie spod Tatr” to opowieść o postaciach, które zapisały się w historii Zakopanego i współtworzyły jego legendę. Kluczem do ich przedstawienia jest pobyt Jana Pawła II na Podhalu w 1997 roku i drogi, które przemierzał. Tytus Byczkowski nieprzypadkowo ukazuje większość bohaterów książki w portrecie lub karykaturze. Swoimi rysunkami nawiązuje do tradycji cyganerii artystycznej, którą przez lata szczyciło się Zakopane. Często też oddaje swym bohaterom głos, aby sami mogli opowiedzieć o wielu niezwykłych wydarzeniach, np. o akcjach ratunkowych w Tatrach Wysokich i w jaskiniach, tragedii śmigłowca „Sokół”, spotkaniach z niedźwiedziami wokół schroniska nad Morskim Okiem, strąceniu olbrzymiej swastyki ze ściany Mnicha w czasie okupacji, brawurowym skoku zagrożonego aresztowaniem kuriera z kolejki linowej czy cudzie, który nastąpił za przyczyną św. Urszuli Ledóchowskiej. Autor zdjęć pięknymi ujęciami wprowadza nas w niepowtarzalny tatrzański klimat.

Chociaż nie wydarzyło się to bardzo dawno temu, jej początki trudno dokładnie opisać. Niegdyś była ścieżką wśród łąk i lasów, ale potem, gdy mała wieś stawała się kolejno letniskiem, stacją klimatyczną, ośrodkiem walki z gruźlicą, centrum turystycznym i wreszcie modnym kurortem, zmieniła się i ona.

Krupówki – symbol miasta i serce zakopiańskiej historii – charakteryzuje nieustanny ruch, narastanie pomysłów, idei i interesów. Dla jednych to chaos, dla innych wyraz wolności. I chociaż, jak twierdzą autorzy, megalomanią byłoby twierdzić, że pewne zjawiska występują tylko w Zakopanem, to krótka historia i niewielka powierzchnia czynią z tego miasta idealną „doświadczalną pracownię”.

Kuba Szpilka i Piotr Mazik opowiadają o Krupówkach, najsłynniejszej ulicy w Polsce, opisując skomplikowane procesy, zdarzenia i postaci, które zdecydowały o jej istnieniu i obecnym kształcie.

Tatry Polskie i Słowackie to kompendium wiedzy na temat jedynych tak wysokich i zróżnicowanych gór w Europie Środkowej. Obok wiadomości o geologii, przyrodzie i historii zagospodarowania tych terenów przez człowieka w albumie zawarto charakterystykę niemal każdego nazwanego zakątka Tatr zarówno po polskiej, jak i słowackiej stronie granicy – od przełęczy przez doliny aż po najwyższe szczyty. Szczegółowym opisom towarzyszą zachwycające fotografie. Autorką opracowania jest Barbara Zygmańska – doświadczony przewodnik górski beskidzki i tatrzański.

"Spór o Morskie Oko był - z jednej strony - konfliktem granicznym między Węgrami a Galicją, a - z drugiej - między właścicielami sąsiednich dóbr prywatnych, położonych po obu stronach granicy. Szczególnie nabrzmiewał on pod koniec XIX i na początku następnego stulecia, ale został ostatecznie rozstrzygnięty w pierwszej dekadzie XX wieku. Jego zalążek tkwił bowiem w średniowiecznym dokumencie, na który powoływali się po wiekach węgierscy sąsiedzi (...)

Najstarszą, ale jednocześnie fundamentalną, gdyż przedstawiającą szeroki wachlarz polskich argumentów w tym sporze, jest praca Oswalda Balzera, wydana na początku XX stulecia. Balzer jednak szerzej nie zajął się w niej ważną kwestią, mianowicie - przeciwdziałaniem polskich czynników społecznych i osób prywatnych uzurpacyjnym poczynaniom węgierskim, a odegrała ona istotną rolę. Trwający bowiem dwadzieścia lat opór (1882-1902) stawiany początkowo głównie przez Towarzystwo Tatrzańskie, a następnie także przez dwór zakopiański, mobilizujący w tej sprawie coraz szersze kręg polskiej opinii publicznej, udaremniał, na ile było to w ówczesnej sytuacji możliwe, dokonywanie nieodwracalnych zmian w status quo spornego terenu".

Styl zakopiański był fenomenem w historii polskiej architektury i sztuki użytkowej. Jego twórca – Stanisław Witkiewicz – na przełomie XIX i XX wieku, w Zakopanem – małej wówczas wiosce pod Tatrami – formułował teoretyczne zasady swej nowej idei i projektował piękne, drewniane wille, obiekty sakralne i rzemiosło artystyczne. Z Witkiewiczem współdziałali przedstawiciele polskiej elity kulturalnej owego czasu, a także górale – cieśle i snycerze, którzy wprowadzali w życie koncepcje artysty. To do ich właśnie góralskiej architektury i sztuki ludowej nawiązał Witkiewicz, tworząc swoje projekty i dążąc do przekształcenia swych wizji w polski styl narodowy. Styl zakopiański miał objąć różne dziedziny życia, do dziś zachowało się jednak niewiele jego przykładów. Te, które przetrwały, są zatem szczególnie cenne i one właśnie są bohaterami albumu „Styl zakopiański Stanisława Witkiewicza”.

Od cepra do wariata to zbiór felietonów zakopiańskich. Ukazują one czytelnikowi specyficzną atmosferę Zakopanego w okresie międzywojennym. Opis mieszkańców i przyjezdnych zauroczonych Tatrami i tym wyjątkowym miastem, nurtujące ich problemy, barwne przygody - to treść tej interesującej, pisanej z wielką pasją książki.

Pępek świata stanowi pierwszą pełną i nieocenzurowaną wersję wspomnień o Zakopanem okresu dwudziestolecia międzywojennego i oddaje specyficzną atmosferę panującą wówczas w stolicy tatr. Na kartach tych wspomnień obok osób tak znanych i popularnych, należących do świata kultury, jak Karol Szymanowski, Stanisław Ignacy Witkiewicz czy Karol Stryjeński, pojawia się cała galeria ówczesnych mieszkańców Zakopanego.

Prezentowany tom jest reprintem książki "Tatry i Podhale" Rafała Malczewskiego z roku 1935. Dokładnie odwzorowuje pisownię, układ graficzny i ilustracje wydania pierwszego, a więc powiela również ewentualne błędy tamtej edycji. Książka poświęcona rejonom tatrzańskim, ich historii, geografii, kulturze, przedstawia pełny obraz niezwykłych miejsc widzianych oczyma znawców tych terenów.

Hasek o Polakach - sama radość!

Dobrze się stało, że zebrano wreszcie jego teksty o Galicji sprzed stu lat, bo możemy się w nich przeglądać do woli. Polacy u Haska są śmieszni jak dobry wojak Szwejk. Tylko, że oni żyją ułudą i imponderabiliami, a on jest od nich mądrzejszy, bo bardziej racjonalny. Wieńcząca książkę opowieść Haska o Piłsudskim w Paryżu - w postaci jego rzekomego pamiętnika - to najlepszy portret marszałka, jaki znam. Nikogo u nas nie byłoby stać na taki tekst ani dziś, ani 90 lat temu. 

Legendarne Zakopane, czy przed wojną, czy po wojnie, tak samo zapełnione oryginałami, artystami i wariatami.

Romuald Roman ocala klimat zakopanego lat pięćdziesiątych, sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, klimat czasów, gdy na sklepowych półkach były tylko ocet, musztarda, mięso zdobywało się „na krogulca”, a Polacy należeli do najlepszych himalaistów na świecie. Znajdziecie w tej książce TPN za czasów dziwnych dyrektorów, korowód wariatów i oryginałów, wspinaczkowe sławy, zakopiańskie plotki i ukraińską mafię. Zapraszamy!

Pół setki postaci znanych i nieznanych, które wypełniały zakopiański świat po zakończeniu wojny. Historia najnowsza, ale najmniej znana. Książka okraszona zdjęciami z archiwów muzealnych i zbiorów prywatnych.