Szlachta polska wobec reformacji 1548-1607 - Gottfried Schramm

Mija 500 lat od wystąpienia Marcina Lutra, które dało początek reformacji. Hilaire Belloc odsłania przed nami przyczyny i kulisy tego wielkiego dramatu początków reformacji, który wstrząsnął ówczesnym światem. Belloc ujawnia prawdziwe oblicze protestantyzmu. Reformację (zapoczątkowaną wystąpieniem Lutra w przeddzień Wszystkich Świętych roku 1517) przedstawia jako jedno z największych zagrożeń cywilizacji europejskiej.

W prezentowanej książce ukazano strukturę majątkową szlachty powiatu ksiąskiego w okresie panowania dwóch ostatnich Jagiellonów. Badania pokazały, że w tym czasie doszło do ogromnych, wręcz rewolucyjnych przemian w obrębie stanu szlacheckiego. Największe zmiany objęły własność zagrodową (tj. szlachtę nie posiadającą kmieci), która w powiecie ksiąskim w stosunkowo niedługim czasie niemal zupełnie zanikła. Głównym beneficjentem opisywanych głębokich przeobrażeń społecznych była średnia szlachta. W rozprawie podjęto próbę podsumowania i usystematyzowania dotychczasowych badań nad strukturami społeczno?majątkowymi szlachty w okresie późnego średniowiecza i w czasach nowożytnych oraz zaproponowano nowe metody badawcze.

Wszyscy w jakimś stopniu jesteśmy spadkobiercami wartości szlacheckich. Poszukujemy korzeni, otaczamy się rodowymi portretami i herbami. Na szlachecką modłę posługujemy się tytułami pan i pani. Warto badać te wartości, pisać o nich i je przypominać. Bez tego nie będziemy potrafili zrozumieć naszej kultury i współczesnych standardów.

Żywot każdego z męczenników angielskich, jest otwartą księgą, uczącą nas najszczytniejszych cnót chrześcijańskich, zapalającą do wykonania tych cnót mimo i wbrew wszelkim trudnościom i przeszkodom. Da Bóg - i nasze walki i cierpienia nie pójdą na marne, jeżeli w walkach tych i w znoszeniu cierpień będziemy się starali wstępować choć z daleka w ślady błogosławionych męczenników angielskich, zapatrując się na ich gorącą wiarę, żelazną pracę, wytrwałość w przeciwnościach i niczym nie dającą się złamać ufność w miłosierdziu Bożym. I do nas, do całego katolickiego Kościoła, jakby proroczym duchem natchniony, papież Leon XIII wyrzekł o Anglii: "A ty Anglio, ze krwi tej męczeńskiej powstać masz, a próżną nie będzie tak droga śmierć dobrych synów twoich, gdy ci źli albo się nawrócą, albo je Bóg wytraci".

Fragment Wstępu