Syrop z piołunu. Wygnani w akcji "Wisła" - Paweł Smoleński

Akcja "Wisła" - to kryptonim wojskowej operacji wysiedlenia Ukraińców w 1947 roku, którą opisano w tej książce w oparciu o 500 dokumentów polskiego rządu, BP KC PPR, Sztabu Generalnego WP, Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i dowództwa Grupy Operacyjnej "Wisła".

Pierwsza popularnonaukowa książka stanowiąca pełen zarys stosunków polsko-ukraińskich w latach 1943-1947. Autor przedstawia przebieg krwawego konfliktu jaki rozgorzał pomiędzy Polakami i Ukraińcami, a którego ramy chronologiczne wyznaczają dwa często przywoływane wydarzenia historyczne: rzeź wołyńska, czyli czystka etniczna dokonana na Polakach przez nacjonalistów ukraińskich w 1943 roku, oraz akcja &"Wisła", przymusowe wysiedlenia Ukraińców z południowo-wschodniej Polski. Zatrważający bilans konfliktu do dziś ciąży na zbiorowej pamięci Polaków i Ukraińców.

Autor książki, Zbigniew Lubieniecki, jako dziecko, wraz z matką i rodzeństwem zostaje zesłany na Syberię, przeżywa ciężkie lata na wschodzie, a tuż po wojnie trafia na Ziemie Zachodnie koło Szczecina. Rozczarowany nową Polską nieletni jeszcze Lubieniecki podejmuje wówczas samotny bunt przeciwko nowej sowieckiej okupacji. Prywatna wojna na śmierć i życie jest też aktem odwetu za krzywdy całej swojej rodziny. Jest to pierwsza tego typu wspomnieniowa opowieść czasach tuż po wojnie - o balansowaniu na granicy prawa i bezprawia oraz przeciwstawianiu się bezkarności stacjonujących w Polsce sowieckich żołnierzy – dosłownie z bronią w reku.

"Trójkąt bieszczadzki" to historyczno-antropologiczna monografia stosunków polsko-ukraińskich w powiecie leskim w latach 1944-1947, zawierająca niepublikowane dotąd fotografie, dokumenty, archiwalia i relacje. Autor stosując nowatorską metodę badawczą, rozprawia się z mitami narosłymi wokół konfliktu w Bieszczadach. Bezkompromisowo demaskuje zbrodnie UPA i wojska polskiego na ludności cywilnej. Dociekliwość Autora, drobiazgowe przedstawienie poszczególnych, zdarzeń, składających się na konfrontację stron konfliktu (napady, pacyfikacje, mordy, potyczki) pozwala mu zejść poniżej wiedzy zrutynizowanej i obecnej w powszechnej świadomości, po to by dotrzeć do warstwy sterującej lub odpowiadającej za ich przyczynę i przebieg. Książka ta pokazuje spiralę przemocy, zbrodnie ,,panów wojny", strach i bezsilność ludności cywilnej, rozpad lokalnej, tworzonej przez setki lat sieci relacji międzyludzkich.

W pracy udokumentowano genezę operacji "Wisła", podkreślając i przypominając, że była wymuszona zbrodniczą działalnością band UPA, wcześniej na Wołyniu i na Podolu i stanowiła wówczas jedyny skuteczny środek zapobiegający dalszemu ludobójstwu w południowo-wschodniej Polsce. W czasie II wojny światowej ukraińscy szowiniści z UPA zamordowali ok. pół miliona Polaków. Jeszcze kilka lat po wojnie płonęły polskie wsie i mordowani byli ludzie. Do czasu przeprowadzenia operacji "Wisła", bandy UPA wymordowały w okrutny sposób na terenie obecnego województwa lubelskiego i rzeszowskiego ponad 20 tys. Polaków. Tymczasem przedstawiciele nacjonalistów ukraińskich coraz natarczywiej i z coraz większym tupetem żądają rehabilitacji banderowców i upowców, oraz przyznania tej zbrodniczej organizacji praw kombatanckich.

Operacja „Wisła” w ogniu polemik i kontrowersji.

Fascynujące wspomnienia Jeffreya odtwarzają niezapomniany nastrój Warszawy w latach Polski Walczącej i są jedynym świadectwem tego, jak walka AK była widziana oczyma cudzoziemca. Rony przestał być jednak cudzoziemcem. Zakochał się nie tylko w Polce, Marysi, przyszłej żonie, która ukrywała go w Warszawie. Zakochał się w Polsce i Polakach. Pisze o niej z głębokim sentymentem. O tę Polskę walczył na polskiej ziemi, narażając na każdym kroku własne życie, które był gotów za nią oddać. Narażał się nieustannie na aresztowanie, tortury śledztwa i śmierć. Jego przygody opisane w tej książce są jednym pasmem cudownych ocaleń.

Książka jest niezwykłą relacją z etnograficznych badań terenowych prowadzonych w latach 1978-1987. Jacek Olędzki, mieszkając przez wiele lat w Murzynowie, w sposób niemal perfekcyjny zrealizował postulat obserwacji uczestniczącej. Przedmiotem jego zainteresowań były wszelkie przejawy bycia i istnienia, analizowane w kontekście codziennego życia mieszkańców wsi. Praca może być pretekstem do dyskusji na temat znaczenia metody etnograficznej w badaniach społecznych, sposobu konstruowania opisu etnograficznego czy też przenikania się wiedzy teoretycznej i doświadczenia terenowego. Murzynowo jest ważną publikacją dla studentów oraz przedstawicieli nauk społecznych i humanistycznych, przede wszystkim antropologów, etnografów i socjologów.

Na 112 kolorowych stronach, na których znalazło się ponad 100 ilustracji i map, dowiesz się, jak ocalono Warszawę w 1920 roku.

Ostatni akt krwawych zmagań polsko-ukraińskich.

Fakty, opinie, polemiki, kontrowersje.

Monografia została oparta na wielu wcześniej niepublikowanych źródłach archiwalnych oraz bogatej literaturze przedmiotu. Ukazuje ona losy mieszkańców Wileńszczyzny w okresie powojennych przemieszczeń ludnościowych oraz przybliża osiedlenie się różnych grup zawodowych i środowisk ekspatriantów w Toruniu. Autor w ciekawy sposób przybliżył czytelnikom proces przydzielania mieszkań i nieruchomości poniemieckich ekspatriantom, a także odtworzył relacje osadników z torunianami. Ponadto zwrócił uwagę na trudności bytowe ekspatriantów związane z pobytem Armii Czerwonej i komunizacją kraju. Monografia została zaopatrzona w liczne aneksy, które stanowią jej integralną część.

Tematyka Kresów Wschodnich, zarówno w okresie II Rzeczypospolitej, jak i podczas sowieckiej, a następnie niemieckiej okupacji, wciąż nie przestaje budzić emocji i zachęcać do prowadzenia badań naukowych. Ówczesna historia tych ziem doczekała się już wielu ciekawych ujęć, nie tylko w postaci monografii zwartych, wydawnictw źródłowych, ale również artykułów. Rodzimych historyków zajmowały najczęściej różnorakie represje okupanta sowieckiego, masowe deportacje ludności polskiej i ich losy na zesłaniu, opieka nad ludnością polską w ZSRS, żołnierze Wojska Polskiego przebywający w niewoli sowieckiej, zbrodnia katyńska, zwalczanie polskiego podziemia niepodległościowego po drugim wkroczeniu Armii Czerwonej czy falowe repatriacje Polaków z ZSRS. Nie bez znaczenia w kontekście Kresów Wschodnich pozostaje bardzo często ostatnio podnoszona kwestia rzezi wołyńskiej. Niniejsza praca również wpisuje się w nurt tych badań.

Nowe, poprawione i uzupełnione wydanie bestsellerowej, bogato ilustrowanej monografii akcji ,,Wisła”.

Pierwsza monografia poświęcona dziejom wschodniej Łemkowszczyzny w okresie międzywojennym. Wykorzystanie w badaniach mało znanych kwestionariuszy sanockiego Inspektoratu Szkolnego z połowy lat 30. XX wieku pozwala nam widzieć wieloaspektowy świat Łemków oczyma ówczesnych nauczycieli wiejskich, wprawdzie przede wszystkim już Polaków, ale przecież znających środowiska wiejskie i – może poza sferą polityczną – oddających wiarygodnie realia tego czasu. – prof. dr hab. Rościsław Żerelik