Świat pogranicza. Stosunki społeczno-polityczne na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim - Wojciech Śleszyński

Książka Województwa kresowe II Rzeczypospolitej. Województwo poleskie, wynik kilkunastu lat pracy autora w archiwach zagranicznych i polskich, w przystępnej formie przybliża Czytelnikowi, całe spektrum złożonych lokalnych uwarunkowań społeczno-ekonomicznych oraz ukazuje politykę państwa polskiego prowadzoną na obszarze Polesia. Autor dokonał nowatorskich ustaleń badawczych, wyraźnie wykazując, iż na ziemiach kresowych, obok województwa wołyńskiego, także województwo poleskie posiadało swoją własną odrębną politykę narodowościową. Dzięki dostępowi do zasobów archiwalnych na Białorusi, możliwe było nie tylko odtworzenie jej koncepcji, ale także prześledzenie faktycznych działań lokalnej administracji.

Antoni Ferdynand Ossendowski, mistrz pióra, i Jan Bułhak, ojciec polskiej fotografii, dokonali rzeczy niezwykłej. Oczarowani Polesiem, obudzili jego zamilkły śpiew. To prawdziwa uczta literacka, która ukazuje nieocenioną wartość klejnotu zdobiącego nasz kontynent.

Polesie to kraina uznawana za jedną z najdzikszych, najmniej zbadanych w dawnych granicach II Rzeczypospolitej. Krzysztof Hejke od kilku już lat podróżuje na rozlewiska Polesia, dokumentując i poszukując tego, co było jego istotą od wieków. Oprócz przyrody fotografuje ocalałe wśród postkomunistycznego banału drobne enklawy historii: dwory z resztkami szlacheckiej, zaściankowej przeszłości, ostoje pamięci i zapomniane cmentarze. Poznaje miejsca ukrycia dawnych pomników powstańczych, rozebranych w noc poprzedzającą wejście armii "najbardziej wyzwoleńczej". 

Książka "Wychować lojalnych obywateli. Polityka oświatowa państwa polskiego na Polesiu" to kolejny tom z serii "Dokumenty do dziejów Kresów Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej"

Dokumenty do dziejów kresów Północno -Wschodnich II Rzeczpospolitej. Celem rozpoczętej w 2004 serii wydawniczej było zainicjowanie wydawania drukiem i spopularyzowanie w środowisku naukowym materiałów dotyczących historii II RP.

Celem rozpoczętej w 2004 roku serii wydawniczej Dokumenty do dziejów Kresów Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej było zainicjowanie wydawania drukiem i spopularyzowanie w środowisku naukowym materiałów dotyczących historii II RP przechowywanych w białoruskich i litewskich zasobach archiwalnych.

Celem analiz zamieszczonych w niniejszej książce jest rekonstrukcja obrazu Białorusinów Nowogródczyzny, jaki istniał w świadomości polskich elit w okresie międzywojennym, oraz wskazanie wartości poznawczej zrekonstruowanego obrazu dla zrozumienia postaw i zachowań Białorusinów, zarówno w latach 1918–1939, jak i w latach późniejszych, włączając w to dzień dzisiejszy. 

Potocznie pojęcie zabobonu odnosimy do irracjonalnych przekonań, nakazów i zakazów. Autorka zadała sobie jednak pytanie, czy część tzw. zabobonów nie stanowi echa dawnych wierzeń społeczności tradycyjnych, będąc świadectwem znacznie bardziej złożonej kosmowizji świata, niż przywykliśmy uważać. W tym ujęciu zabobon może być świadectwem procesu stygmatyzacji pewnych przekonań, które kolidują zarówno z wiarą chrześcijańską, jak i ze współczesnymi ponowoczesnymi poglądami.

Autorka przez ponad sześć lat badała światopoglądy mieszkańców polsko-białoruskiego pogranicza, próbując zrozumieć, z jakich przyczyn niektóre treści kulturowe są wypierane z dziedzictwa mieszkańców tych ziem. Jednocześnie podjęła próbę rekonstrukcji dawnej wiedzy przodków, poglądów na świat, wierzeń, norm i wartości, bazując na tym, o czym jeszcze pamiętają ich potomkowie.

Książka zawiera obszerne fragmenty wypowiedzi mieszkańców Nadbuża, dzięki czemu możemy lepiej poznać ich fascynujący świat.

Książka autorstwa historyka białoruskiego Anatola Wialikiego prezentuje badaczom polskim niedostępne i nieznane szerzej dokumenty z archiwów białoruskich, pozwalające z innej perspektywy spojrzeć na dzieje "polskiego eksperymentu" na sowieckiej Białorusi. Przekrojowa analiza polityki sowieckiej wobec Polaków obywateli sowieckich na przykładzie Dzierżyńskiego Narodowościowego Rejonu Polskiego zawiera liczne oryginalne ustalenia i tezy, choć poszczególne ujęcia interpretacyjne autora należy uznać za dyskusyjne i odbiegające od stanowisk wypracowanych przez historiografię polską. Niniejsza publikacja jest niezwykle ważnym opracowaniem w kontekście zrozumienia dramatycznych dziejów Polaków za wschodnią granicą i stanowi kolejny krok na drodze przywracania pamięci o naszych rodakach.

Książka traktuje o Polakach i polskości na Białorusi. Jest to kraj wyjątkowo bliski mojemu sercu. I to nie tylko ze względów rodzinno-sentymentalnych. Od kraju tego zacząłem swoją przygodę ze Wschodem, gdy istniał jeszcze Związek Radziecki, a Białoruś nieśmiało wybijała się na niepodległość. Od tego czasu byłem w Republice Białoruś, bo tak brzmi oficjalna nazwa tego kraju, kilkadziesiąt razy. Ile? Nie mogę sobie przypomnieć. Przestałem liczyć w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych, gdy w wymienianym paszporcie doliczyłem się 38. stempli służb granicznych Polski i Białorusi. Odwiedziłem na Białorusi co najmniej po dwa razy każdy rejon, wszystkie znaczące miasta. Byłem świadkiem tworzenia się państwowości tego kraju i jego zmagań z sowiecką spuścizną. Napisałem na temat Białorusi kilkadziesiąt reportaży, artykułów i wywiadów. (...) Książka opisuje mało znane momenty z historii Polaków na Białorusi. Opisuje nienawiść, jaką darzyli ich stalinowscy czynownicy i próby wykarczowania polskości z jej terytorium, czynione w różnych okresach historycznych. Zarówno w latach dwudziestych, trzydziestych, w czasie II wojny światowej, a także w latach czterdziestych i pięćdziesiątych.

Leanid Lauresh (ur. 1963), białoruski pisarz. Dwunasta książka autora poświęcona jest historii Lidy w latach 1922-1939 i oparta na dużej liczbie materiałów, które po raz pierwszy weszły do obiegu naukowego. Niniejsze wydanie to adaptowane tłumaczenie książki z języka białoruskiego, opublikowanej w Białorusi w 2017 roku.