Słońce na ambach - Wacław Korabiewicz

Bywając w Rumunii, wielokrotnie zadawałem sobie pytanie: a gdyby tak pojechać dalej? Myśl ta była niezwykle kusząca, ciekawość tego, co spotkam po drugiej stronie morza, ogromna. 
Podróżować można w przestrzeni, ale też, co w moim przypadku jest odczuwalną koniecznością, w głąb czasu, a i to mało. Przyglądanie się ludziom, temu, co gra w ich duszach, w co wierzą, czego się boją, z jakiej tradycji utkali swoje życie, to dla mnie nieodłączne składniki podróżowania. Duchy zapomnianych bohaterów sprzed kilku lat i sprzed wieków towarzyszą mi podczas wszystkich wyjazdów, inspirują do opisywania tego, czego na pierwszy rzut oka nie sposób dostrzec. Spotykam je na starych podwórkach, w rzadko przez turystów odwiedzanych miastach, na zarośniętych cmentarzach. Przemawiają do mnie z pożółkłych fotografii wiszących na ścianach stuletnich domów. Tak powstała ta książka, rzeczywista i nierzeczywista.

Przewodnik po polskiej literaturze pięknej od XVI do XXI wieku „500 polskich książek, które warto w życiu przeczytać” (Muza 2012) zaliczył „Syberię” Jacka Pałkiewicza do pozycji, które z różnych powodów wypada znać. Jacek Pałkiewicz to jeden z najwybitniejszych podróżników odkrywców. Dotarł do najdalszych i najbardziej niezwykłych zakątków naszej planety. Jego książki i reportaże są czytane z ogromnym zainteresowaniem na całym świecie, a jego działalność przyczynia się do pogłębienia wzajemnego zrozumienia między ludźmi oraz szerzenia idei ochrony środowiska naturalnego.

W tej opowieści ważniejszy od wyliczania rozmaitych „atrakcji turystycznych” jest opis samego fenomenu podróżowania, który pozwala nam zobaczyć na własne oczy to, co odmienne i obce, doświadczyć zdziwienia i zachwytu nowością, a zarazem tęsknoty. Wszystko to sprawia, że książka Theroux wnosi w tradycyjną literaturę podróżniczą prawdziwy powiew świeżości. Opis podróży nie zamienia się tutaj w katalog informacji o odwiedzanych krajach, ich historii, krajobrazach i kulturze. Autor nie jest turystą, świadomie omija miejsca polecane w przewodnikach, wybiera raczej lokalne atrakcje i jest prawdziwym podróżnikiem – kimś, kto dostrzega sens raczej w byciu w drodze niż w docieraniu do celu.

Trzydzieści lat po napisaniu Wielkiego bazaru kolejowego Paul Theroux znów wyrusza pociągiem w podróż przez Bliski Wschód, Indie, Chiny, Japonię i Syberię. Trzy dekady przyniosły w tym regionie niewyobrażalne zmiany. Rozpadł się Związek Radziecki, Chiny podniosły się z kolan, Indie dogoniły w rozwoju gospodarczym światową czołówkę, w Birmie zapanowała dyktatura. Paul Theroux wprawnym okiem rejestruje efekty tych zmian i piórem doświadczonego pisarza maluje przed nami bogactwo i złożoność tego ciągle przeobrażającego się krajobrazu. 

Gdyby ktoś chciał sprawdzić osobiście, jak wygląda prowincja największego mocarstwa na świecie drogę znajdzie łatwo: wystarczy zjechać z autostrady, potem jeszcze raz zjechać, i znów zjechać, i tak do skutku – aż skończy się mapa i wylądujesz na polnej drodze, prowadzącej na jakieś rancho.

„Polska znana i mniej znana" to sporo historii i fachowych opisów architektury czy malarstwa (nic dziwnego – przecież Autorka jest historykiem sztuki), ale także liczne opowieści, legendy, anegdoty czy rozmowy z mieszkańcami. I, oczywiście, mnóstwo niepowtarzalnych zdjęć. Jest to niewątpliwie przewodnik wyjątkowy i – oby okazał się użyteczny podczas wakacyjnych wojaży!

Takiej książki nie napisał dotąd żaden polski podróżnik czy reporter. Cyprian Kosiński przedstawia Czarny Ląd widziany "od środka", oglądany oczami kogoś, kto przez prawie 30 lat żył i pracował wśród Afrykańczyków, gościł ich w domach, a nawet został dopuszczony do ich rytualnych tajemnic plemiennych. Autor przyjaźnił się m.in. z królem plemienia Bakuba, wszechwładnym generałem Bumbą, "prawą ręką" prezydenta Mobutu, wybitnym rzeźbiarzem zairskim Liyolo, a także z ubogimi rybakami żyjącymi na piaskowych wydmach rzeki Kongo. Uważnie obserwował miejscowe zwyczaje, obrzędy oraz przesądy. Rejestrował wszystko w pamięci by po wielu latach przelać na papier sceny i obrazy z tego etapu swojej podróży przez życie, który nazywa Przystanek - Afryka.

To książka dla tych, którzy mają odwagę dowiedzieć się, jak wygląda życie gdzie indziej. Opowiada o tym, co dzieje się z afrykańskimi dziećmi w trakcie trwających tam nieprzerwanie konfliktów. Świat nie patrzy na nie. Opowieść Uwema Akpana zmusza nas do zatrzymania się na chwilę razem z ludźmi, których istnienia i losów nawet nie przeczuwamy.

Książka stanowi relację z samodzielnej podróży dwóch kobiet do Nepalu, niewielkiego azjatyckiego państwa, które fascynuje podróżników i alpinistów. Zmagając się z lokalnymi środkami lokomocji, strajkami, blokadami dróg i skromnym budżetem, przemierzyły ten kraj wzdłuż i wszerz. Doświadczyły piękna tych ziem, dochodząc do wniosku, że Nepal to nie tylko Himalaje.