Salki - Wojciech Nowicki

Opowieści o członkach rodzin Leńskich i Kozarynów tworząc barwny patchwork polskich losów na Kresach – od I wojny, przez rewolucję październikową, dwudziestolecie międzywojenne, radziecką i niemiecką okupację Lwowa, rzeź Polaków na Wołyniu, dokonaną przez ukraińskich nacjonalistów, po lata wojenne. To pasjonujące, opowiedziane barwnym językiem historie, bez patosu i afektacji, w które łatwo popaść przy tak trudnych tematach. Czyta się je z zapartym tchem, autorka umie zagrać na emocjach czytelnika, wzruszyć i wstrząsnąć do głębi.

Losy rodziny Dyakowskich, ukształtowane historią Polski stały się w rękach Autorki materiałem do refleksji nad kruchością człowieka wobec Wielkiej Historii, nad jego bohaterską walką aby się nie poddać. Ale również do refleksji o granicach ludzkiej odporności.

Ramy czasowe obejmują historyczne wydarzenia XIX i XX wieku o nieodwracalnych dla kolejnych pokoleń skutkach, wciąż zmuszających do zaczynania wszystkiego od nowa na nieznanej ziemi...

Pracę przeczytałem z zainteresowaniem i ciekawością, ponieważ przynosi informacje nie tylko z historii tej wsi, ale także z jej dziejów sytuowanych w szerszym kontekście uwarunkowań socjokulturowych regionu i kraju. Dodam [...], iż jest to opracowanie bardzo obszerne, a Autor zgromadził nadzwyczaj obfity materiał faktograficzny do dziejów miejscowości, zebrany z licznych krajowych i lokalnych zbiorów archiwalnych i bibliotecznych. [...] opracowanie to weryfikuje i prostuje niektóre opinie odnoszące się do tej miejscowości, upowszechnione w naszej literaturze, co świadczy o sumienności i dociekliwości Autora w szukaniu odpowiedzi na stawiane pytania.

Historia o niezwykłych losach zwykłych ludzi sięgających rodowodem do korzeni węgiersko-polskich, ale na wskroś pomorskich, chociaż kołowrót czasu czynił swoje, wpływając na losy jej bohaterów. Po drodze, którą musieli przebyć, była Wielka Wojna, a potem II wojna światowa, wypędzenia, obozy śmierci, ale było i wiele pięknych miłości, romantycznych wspomnień, za którymi życie przebijało się w pierwszej kolejności. Przebijało się chociażby po to, by można było przeżyć, trwać, kochać i budować na nowo. Niezwykłości w tej książce jest o wiele więcej, a ich znaczenie uwypukla fakt, iż także losy Autorki zwykłymi nie są. Nieczęsto przecież się zdarza, by ktoś miał dwie matki i dwóch ojców, i żeby do napisania książki inspirowały go odnalezione w kufrze na strychu zapiski prababki.