Rosja - Hieronim Grala, Wojciech Buss

Skazani. Ostatnie dni rosyjskiej arystokracji to kamień milowy w pisaniu o przedrewolucyjnej Rosji. Czytelnik dostaje do rąk pisaną z epickim rozmachem i ukazującą szeroką panoramę dziejów sagę, w której towarzyskie anegdoty sąsiadują z surowością historii.

 Z rewolucją październikową zniknął świat rosyjskiej arystokracji. Douglasowi Smithowi udało się uchwycić ten świat na moment przed zniknięciem. Amerykański historyk nie tyle przedstawił carską arystokrację w ogóle, co przywrócił do życia najwybitniejsze postaci i ukazał złożoność ich postaw. Postępowi pisarze, naukowcy i feministki, zaangażowani w intelektualne życie Europy Szeremietiewowie i Golicynowie (losy dwóch rodów wyznaczają główną linię narracji) byli jednocześnie strażnikami na wskroś anachronicznego porządku społecznego, który zawalił się pod naporem nowoczesności rewolucji.

Romanowowie - najpotężniejsza dynastia naszej części świata, dumni twórcy potęgi Rosji, ofiary bolszewickiej rewolucji i symbol pogrzebanej przez nią epoki, współcześni pretendenci do rosyjskiego tronu, ostatni królowie Polski... Choć budzą coraz większe zainteresowanie, wciąż bardzo słabo znamy ich losy.

Książka Andrzeja Andrusiewicza opisuje dzieje Romanowów od początków dynastii, kiedy w wyniku antypolskiego powstania Michał Romanow sięgnął po władzę, do tragicznego końca - śmierci rodziny carskiej, pary małżonków i pięciorga dzieci, z rąk bolszewickich zamachowców, i ostatnich lat, naznaczonych życiem na wygnaniu.

Wspomnienia ostatniego zięcia Leonida Breżniewa. Były pierwszy zastępca ministra spraw zagranicznych, generał pułkownik Jurij Czurbanow, po głośnym procesie o korupcję zostaje skazany na 12 lat łagru o zaostrzonym rygorze. W swoich wspomnieniach, których narracja zjednuje szczerością i otwartością, broni dobrego imienia zmarłego genseka oraz siebie, wykazując, że jego proces był sfingowany. Walorem tej książki jest osobiste świadectwo schyłkowych lat sowieckiej epoki i życia klanu Breżniewów.

Książka Andrzeja Andrusiewicza to pierwsza popularnonaukowa biografia cara Aleksandra I napisana przez polskiego autora. To ważne, bo bodaj żaden car nie był tak uwikłany w nasze sprawy. Polką była wybranka jego życia, wieloletnia metresa Maria Naryszkina. Przyjacielem od wczesnych lat – Adam Jerzy Czartoryski, którego uczynił ministrem. Obiektem młodzieńczych sympatii – insurekcja kościuszkowska. Owacyjnie witany w Warszawie po kongresie wiedeńskim, Aleksander wzorem Napoleona nadał Królestwu Polskiemu konstytucję. Z czasem jednak musiał wybrać między rosyjską hegemonią a polskim duchem wolności.

Pełna barwnych postaci, przemocy, przepychu, pałacowych spisków, namiętności – opowieść o Aleksandrze to bardzo rosyjska historia z bardzo dramatycznej epoki w europejskiej, rosyjskiej i polskiej historii.

Książka Wojciecha Zajączkowskiego, historyka i dyplomaty, jest sumą informacji i przemyśleń niezbędnych dla każdego, kto pragnie zrozumieć Rosję minioną i współczesną. Książki tej, opartej na najnowszej literaturze, nie zastąpi w języku polskim żadna inna publikacja.

Napisana wartkim stylem książka w wyjątkowy sposób pokazuje ciągłość i dyskontynuację polityki rosyjskiej na przestrzeni kilkuset lat, zmuszając czytelnika do przewartościowania wielu sądów na temat przeszłości tego ważnego polskiego sąsiada.

Tematem książki są dzieje polityczne kultur Europy Wschodniej. Przed kilkuset laty kultura rosyjska stworzyła organizm polityczny, który – rosnąc niepomiernie – nabrał cech imperialnych i władczych. Wielokierunkowa dynamika rozwoju obróciła kraj przede wszystkim na zachód i w swym pochodzie ku centrum Europy poczęła niszczyć stojące na jej drodze społeczności i ich kultury, podejmując próbę ich rusyfikacji.

hcę zrozumieć rosyjskie imperium, a więc muszę wiedzieć, czym jest rosyjskie państwo, rosyjska władza i społeczność Rosjan. Pytając o tę społeczność, muszę pytać o rosyjską kulturę, mentalność, bogactwo rosyjskich wartości, o wiarę, o wizję Boga i wizję człowieka i świata.

Studium Bruno Dumézila Chrześcijańskie korzenie Europy obejmuje całą Europę Zachodnią na przestrzeni trzech stuleci. Na podstawie obszernego materiału źródłowego autor stara się odpowiedzieć na pytanie, jak to się stało, że w VIII wieku w Europie istniała w istocie jedna religia – chrześcijaństwo – podczas gdy w chwili upadku cesarstwa rzymskiego (V wiek) chrześcijanie stanowili mniejszość. Autor polemizuje z tezą, że chrześcijaństwo zostało narzucone siłą: drobiazgowa analiza źródeł i mentalności tamtej epoki pozwala mu wypracować nowe ujęcie koncepcji wolności religijnej w czasach, kiedy przekonywanie i przymuszanie wcale nie musiały być przeciwstawnymi sposobami szerzenia chrześcijaństwa.

To wolna od stronniczości wybitna praca historyczna, która powinna znaleźć się na półce każdego zainteresowanego dziejami współżycia i rywalizacji polsko-rosyjskiej.

Autor bada słabe i mocne strony oraz wewnętrzne sprzeczności jednego z największych supermocarstw XX wieku. Analizuje także rolę władzy i jej legitymizację w radzieckiej polityce. Historię Związku Radzieckiego, który na początku lat siedemdziesiątych osiągnął apogeum swojego rozwoju, wzbogacają liczne relacje autora z pobytu w tym kraju oraz ciekawe anegdoty.