Przewodnik po powstańczej Warszawie - Tomasz Urzykowski, Jerzy S. Majewski

Powstanie warszawskie z 1944 r. należy do najważniejszych wydarzeń w dziejach Polski. Jak wszystkie przegrane zrywy narodowe wzbudza i będzie wzbudzało dyskusje o sens, znaczenie, przebieg itp. Książka, która oddajemy do rąk czytelnika, nie jest kolejną próbą rozstrzygnięcia tych dylematów. Celem autorów było bowiem zaprezentowanie krótkich, konkretnych informacji i zobrazowanie ich zdjęciami. Istotne dla tej pracy było ukazanie gruntu społecznego i politycznego, na jakim dokonał się ten bezprecedensowy zryw, jego przebiegu, a także skutków. Publikacja ta ma służyć wszystkim, którzy poznać pragną ten ważny, heroiczny i tragiczny fragment dziejów stolicy Polski i jej mieszkańców.

70 lat temu wybuchło Powstanie Warszawskie – wielki zryw do walki o wolność Stolicy i całego narodu. Książka wprowadza nas w rzeczywistość Powstania – począwszy od przygotowań i nastrojów przed jego wybuchem. Autorka opisuje pierwsze zwycięskie walki Powstańców, najważniejsze boje z wojskami okupanta, kreśli sylwetki bohaterów Powstania. Zwraca uwagę na zmieniające się nastroje żołnierzy prowadzących nierówną, samotną walkę z wrogiem przy braku pomocy ze strony aliantów. Przedstawia dramat mieszkańców Warszawy skazanych wraz ze swym miastem na całkowita zagładę. Choć miasto legło w gruzach, a Powstańcy ulegli przytłaczającej sile nieprzyjaciela, pozostali niezłomnymi bohaterami, gotowymi poświecić dla Ojczyzny to, co najdroższe.

Powstanie Warszawskie miało trwać kilka dni. Godzina „W” zastała kobiety w codziennych sytuacjach: na ulicach, w szkołach, w domach. Walczyły wszystkie, każda na swój sposób. Ratowały rannych, chroniły swoje dzieci, chwyciły za broń. Umawiały się na randki w cieniu spadających bomb, brały śluby w białych kitlach sanitariuszek zamiast sukien. Odniosły największe zwycięstwo – przeżyły.

Anna Herbich w przejmujący sposób pokazuje, jak naprawdę wyglądało życie w czasie 63 dni heroicznej bitwy. Pozwala nam zobaczyć Powstanie Warszawskie z zupełnie innej perspektywy: oczami kobiet.

Są to wspomnienia żołnierskie, z najniższego szczebla konspiracyjnego i powstańczego. Autor nie próbuje dawać historycznych ocen wydarzeń, w których uczestniczył, ani razu nie wychodzi poza to, co widział, co przeżył, co myślał i czuł na swojej pozycji. Poprzez przeżycia swoje i swoich najbliższych przyjaciół daje obraz środowiska, pokazuje tworzenie się kolektywu harcerskiego (autor należał do drużyny wywodzącej się z 23 WHD) i konspiracyjnego, bohaterstwo tej młodzieży, ale i jej wahania, załamania, konflikty, a także powstanie wielkich, pięknych młodzieńczych przyjaźni, opartych na stałej gotowości pomocy innym.

Czytając relacje śledzimy dzieje batalionu, poszczególne postacie, kolejne walki... I tak w tekście znajdujemy wspomnienia dotyczące walki o cmentarze wolskie, natarcia w rejonie ul. Płockiej, obrony szpitala Św. Jana Bożego, walk o magazyny na Stawkach, natarcia na Dworzec Gdański, walk na Czerniakowie, czy też brawurowego kanałowego desantu na Plac Bankowy. Prócz tego, z relacji dowiedzieć się możemy sporo o całym zapleczu - o życiu "za barykadami" w powstańczej Warszawie: o stosunkach z cywilami, o zajęciach powstańców poza służbą, o szpitalach, ich personelu i rannych.

Tekst uzupełniają zdjęcia archiwalne z żołnierzami baonu "Czata 49" oraz z czasów Powstania Warszawskiego.

W książce Bolesław Leśmian w Warszawie autor Piotr Łopuszański rusza warszawskimi śladami jednego z najwybitniejszych poetów XX wieku, a przy tym kobieciarza, nałogowego palacza (75 papierosów dziennie!) i niespełnionego reżysera, który niesłusznie jest kojarzony z prowincją. Nawet gdy urodzony w Warszawie Leśmian otrzymał posadę notariusza w Hrubieszowie a potem w Zamościu, regularnie bywał w rodzinnym mieście: czy to w odwiedzinach u kochanki, czy w celu podreperowania zdrowia, czy w końcu, by posiedzieć z przyjaciółmi w ulubionych kawiarniach. Jak na skrzydłach wracał do ukochanej Warszawy z Paryża czy słonecznego Cannes. W książce ukazane zostało życie poety, jego perypetie, związki z Warszawą, anegdoty oraz nowe, niepublikowane wcześniej informacje. Czytelnik pozna miasto takie, jakim widział je Leśmian: od tygla kulturowego w ciasnych granicach narzuconych przez zaborcę do tętniącej życiem metropolii, którą upodobała sobie bohema artystyczna. Autor pokazuje zmieniającą się Warszawę od lat 70. XIX stulecia po schyłek lat 30. XX wieku.