Problem ukraiński - bp Grzegorz Chomyszyn

Dwa Królestwa to polskie tłumaczenie zapisków bł. biskupa Grzegorza Chomyszyna, greckokatolickiego ordynariusza Stanisławowa w latach 1904-1945. Dzieło to - ponad 500-stronicowy rękopis - zawiera gruntowną analizę działalności Cerkwi greckokatolickiej i życia społecznego we wschodniej Galicji w tamtym czasie - jest świadectwem mężnego oporu biskupa wobec zagrożeń związanych z ekspansją fałszywej ideologii nacjonalizmu ukraińskiego krzewionego przez OUN i z przerażającym okrucieństwem realizowanego zbrojnie przez UPA. W swoich zapiskach bp Chomyszyn, syn ukraińskiego chłopa, zawarł druzgocącą krytykę zgubnej ideologii banderyzmu, którą uznał za próbę zbudowania państwa całkowicie przeciwnego Królestwu Chrystusa. Bp Chomyszyn, poddał również krytyce postawę metropolity lwowskiego Andrzeja Szeptyckiego. Pomimo wrogiego nastawienia banderowców do bpa Chomyszyna to nie oni, lecz bolszewicy uwięzili go i zamordowali w katowni NKWD w Kijowie 28 grudnia 1945 r. Przez wzgląd na męczeńską śmierć i heroiczność cnót bpa Chomyszyna Ojciec Święty Jan Paweł II beatyfikował go we Lwowie 27 czerwca 2001 r.

Lektura książki pozwala poznać korzenie i rozwój zbrodniczej Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. Pogłębia wiedzę o roli, jaką w jej rozwoju odegrali księża greckokatoliccy, w rodzinach których wychowała się większość przywódców ze Stepanem Banderą na czele. Czytelnik dowie się, kto i jak zamordował Tadeusza Hołówkę, którego śmierć oznaczała fiasko filoukraińskiej polityki Józefa Piłsudskiego, realizowanej przez jego ekipę. Pozna dzieje krwawego napadu bojówki OUN na pocztę w Gródku Jagiellońskim i inne popełnione przez nie morderstwa. Przypomni zabójstwo ministra Bronisława Pierackiego, kolejnego ukrainofila zamordowanego z rozkazu Bandery. To od tego morderstwa zbrodniarz ten rozpoczął swą wielką karierę.

Bez niepodległej Ukrainy nie będzie niepodległej Polski - ten dogmat towarzyszył polskiej polityce zagranicznej przez całe ostatnie stulecie. Mirażowi zgodnej polsko-ukraińskiej współpracy najpierw uległ Józef Piłsudski, potem przez dziesięciolecia ślepo wierzył w niego Jerzy Giedroyć. Dziś od polskich polityków słyszymy, że nie czas na rozliczenia, że zagrożonej ukraińskiej niepodległości musimy bronić bezdyskusyjnie.

Może najwyższy czas zadać pytanie "dlaczego?". Może warto porzucić polityczną poprawność i prześledzić, jak na stale wyciągniętą przez Polaków dłoń odpowiadali Ukraińcy? Może czas zacząć głośno mówić, nie tylko o wołyńskim ludobójstwie, ale też o terrorystycznych zamachach w II RP, olbrzymim wkładzie banderowców w Holokaust czy bestialstwie ukraińskich ochotników w Waffen SS, pacyfikujących Powstanie Warszawskie?

Bardzo dobrze udokumentowany źródłowo tekst Lecha S. Kempczyńskiego nie jest, wbrew pozorom, książką antyukraińską. To ważny apel o budowanie wzajemnych stosunków w oparciu o historyczną prawdę i ciekawy, bardzo oryginalny głos w dyskusji o polskiej racji stanu.

Autor dowodzi, że człowiek pogubił się w rozumieniu świata, polityki, prawa, wojny, pokoju i siebie samego. To efekt koncepcji uznających Boga za przeszkodę w realizacji ziemskich celów, a rzekomo tylko te mają sens.

Pierwsze pełne, krytyczne wydanie kroniki oddziału „Wowky”, działającego jako sotnia i kureń od wiosny 1944 po rok 1947 na Chełmszczyźnie i Podlasiu Południowym, w tłumaczeniu i redakcji naukowej dra Mariusza Sawy.

W książce zostały omówione niezwykle skomplikowane relacje religijne i narodowościowe na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej.

Autor swoje zainteresowania koncentruje na terenach, gdzie występowała zacięta rywalizacja polsko-ukraińska o sympatie miejscowej ludności. W sensie terytorialnym chodzi tu o dawną Galicję Wschodnią łącznie z zachodnią Łemkowszczyzną oraz o część dawnego zaboru rosyjskiego, tj. Wołyń, południowe Polesie, Podlasie oraz Chełmszczyznę.

Synteza dziejów Ukrainy, pokazująca wspólną polsko-ukraińską przeszłość z perspektywy ukraińskiej

- ciekawie omawia bizantyńskie, słowiańskie, tatarskie i wikińskie korzenie narodu ukraińskiego,

- przedstawia aspekty polityczne, społeczne i kulturowe historii Ukrainy, od legendarnych początków Rusi we wczesnym średniowieczu do zlikwidowania Siczy Zaporoskiej w 1775,

- pokazuje trudną sytuację ukraińskiego kozactwa, egzystującego między Rzeczpospolitą, Rosją a chanatem krymskim,

- zawiera przejmujący opis dramatycznego przebiegu i skutków rewolucji kozackiej Bohdana Chmielnickiego,

- prezentuje proces kształtowania się odrębnego języka ukraińskiego,

- ukazuje przeobrażenia świadomości narodowej mieszkańców Ukrainy oraz znaczenie Cerkwi prawosławnej na ziemiach ruskich.

W niniejszej monografii Autorka szuka przyczyn waśni kresowych, które często przeobrażały się w ludobójstwo. Aby na nie wskazać, odwołuje się do teorii konfliktów społecznych, teorii cywilizacji Feliksa Konecznego oraz teorii podłoża historycznego Ludwika Krzywickiego i Kazimierza Dobrowolskiego. Książka łączy w sobie wyniki badań z zakresu socjologii, nauk politycznych, stosunków międzynarodowych i historii. Wpisuje się zatem w nurt cenionych współcześnie badań interdyscyplinarnych.