Pawłowscy w Krościenku nad Dunajcem - pod red. Zbigniewa Pawłowskiego

Wspomnienia Leona Szady podane do druku przez jego córkę Walentynę Szady opisują Kresy Wschodnie począwszy od okresu Polski podczas rozbiorów, I wojnę światową, rewolucję bolszewicką, wolną Polskę, II wojnę światową oraz okres powojenny z licznymi opisami prześladowań żołnierzy AK, do których należał m.in. Leon Szady. Zachowana z tamtych czasów osobista ikonografia, unikalne już dziś zdjęcia z kresów wzmacniają te wspomnienia.

W niniejszej książce oprócz dziejów rodziny Piorun-Sobieszczańskich, przedstawiono również skrócone zarysy dziejów rodzin skoligaconych z Sobieszczańskimi, a więc rodzin dziadków Autora: Świdzińskich, Łobaczewskich i Janiszewskich.

Frapujące dzieje Trzygłowa (k. pomorskich Gryfic) przedstawione w relacji Rudolfa von Thaddena. 

Balowie to jedna z najważniejszych rodzin szlacheckich ziemi sanockiej. Jako jedyni spośród familii składających się na elity Sanocczyzny, budowali swoją pozycję od początku na tym terenie. W wyniku prowadzonej przez nich w XV-XVII w. akcji osadniczej powstało wiele bieszczadzkich miejscowości, takich jak: Baligród, Cisna, Żubracze, Wołkowyja, Jabłonki czy Łopienka.

Nasi Dziadkowie - Tadeusz i Zofia z Zamoyskich Grocholscy pobrali się w Warszawie w 1886 r. Zamieszkali w Strzyżawce nad Bohem, koło Winnicy, majątku należącym do Grocholskich od pocz. XVIII w. Przeżyli razem dwadzieścia siedem trudnych, pracowitych, ale szczęśliwych lat. Tam przyszło na świat siedmioro ich dzieci. Rewolucja bolszewicka położyła kres temu życiu. W styczniu 1918 r. zrewoltowane bandy splądrowały i spaliły dom w Strzyżawce. Rok później nasza rodzina, po dwustu latach pobytu na Podolu, na zawsze je opuściła. Z pożogi ocalały fotografie i listy pisane przez Stanisława Zamoyskiego, ojca Zofii Tadeuszowej Grocholskiej, do żony Róży z Potockich z pierwszego pobytu u pary młodej w Strzyżawce i okolicach.

W setną rocznicę śmierci naszego Dziadka Tadeusza oddajemy do rąk czytelników unikalny opis minionego podolskiego życia, pełnego pracy nad budowaniem nowoczesnego społeczeństwa, opartego na głębokich wartościach chrześcijańskich.

Autentyczna historia rodziny, która może zainteresować nie tylko genealogów i krewnych.

Literatura faktu w takim ujęciu, niezwykle sugestywna dzięki bezpośredniości opowieści i oszczędnemu, klarownemu stylowi, może okazać się bardziej wciągająca niż lektura niejednej sagi. Antoni i Jan Leopoldowie – ojciec i syn - opisują dzieje swojej rodziny oraz, fragmentarycznie, rodzin spokrewnionych – Mączyńskich, Romockich, Towarnickich, Kaczanowskich. W książce fakty z życia prywatnego przodków i potomków autorów przeplatają się z wydarzaniem dziejowymi w które się angażowali - perspektywa osobista miesza się z historyczną, przez co obie narracje zyskują szczególny koloryt. W pierwszej części informacje podano w porządku zapisu genealogicznego. Uzupełnione licznymi źródłami – fragmentami listów, reprintami, reprodukcjami obrazów i fotografii, odniesieniami do literatury przedmiotu, przytoczeniami dokumentów – są opracowaniem wzbogacającym czytelnika o wiedzę historyczną sięgającą 1807 roku. Osobną część stanowią wspomnienia Antoniego. Obejmują okres od 1919 roku do lat 60. XX w. Jest to subiektywny, nacechowany emocjonalnie zapis tamtych wydarzeń, obyczajów, świadectwo minionych czasów. We Wspomnieniach autor wychodzi poza konwencję kronikarskich notatek. W opisy bliskich mu osób i miejsc wplata detale i wrażenia. Dzieli się z czytelnikiem refleksjami o rzeczach i sprawach potocznych, osobistych (Radio, Ślub), pamięcią wydarzeń historycznych (Okres wojny i okupacji niemieckiej, Koniec wojny), zapisem ówczesnej świadomości społecznej (Stosunki społeczne, Żydzi).

Z Przedmowy

" Kolejny, IV tom monografii Świętka Brzozowa i okolica Zakliczyna nad Dunajcem, zawiera drugą część - Gromada i społeczeństwo, najobszerniej uwzględnionego w niej tematu: Zwyczaje i pojęcia prawne. Pierwsza z nich ogłoszona w tomie III - Rodzina, obejmuje ponad 160 stron druku, ta druga blisko 320, razem ponad 480 stron. Zasadniczą część obydwu opracował Świętek niewątpliwie na początku naszego stulecia, gdy skończył gromadzenie materiałów terenowych. Nie udało mu się całości dość szybko dopracować i wydać, odłożył to na czas późniejszy, który nadejść miał jednak dopiero teraz, pod koniec stulecia".

Dzieje rodu Morysów ze Śląska Cieszyńskiego od XVIII do początku XX wieku to owoc 21 lat poszukiwań genealogicznych. Zaczęło się od rozmów z najstarszymi krewnymi, a zakończyło na kwerendach archiwalnych w Polsce, Czechach i Austrii. Biogramy Tomasza Morysa (ok. 1706–1750) i jego 142 potomków do szóstego pokolenia to nie tylko zestaw dat, ale niemal wszystko, co udało się „wycisnąć” ze źródeł. Jednocześnie to nietypowa książka historyczna, gdzie wielkie wydarzenia dziejowe pozostają w dalekim tle, a na pierwszym planie znajdują się ludzie, o których badacze zwykle nie pisali.

Szersze grono czytelników zainteresuje z pewnością wstęp, będący swego rodzaju poradnikiem, jak szukać chłopskich przodków ze Śląska Cieszyńskiego.