Niedźwiedź Wojtek. Niezwykły żołnierz Armii Andersa - Aileen Orr (oprawa miękka)

W  roku 1942 polscy żołnierze Armii Andersa maszerujący z Persji do Palestyny wymienili garść pieniędzy, tabliczkę czekolady, szwajcarski nóż oficerski i konserwę wołową na wychudzonego niedźwiadka. Wojtek - bo tak nazwano zwierzaka - pełniący początkowo rolę maskotki, szybko awansował na pełnoprawnego żołnierza, posiadającego wojskowy stopień i numer ewidencyjny.  Podczas kampanii włoskiej został amunicyjnym, donoszącym pociski do ciężkich moździerzy. Od tego czasu symbolem 22. Kompanii Zaopatrywania Artylerii 2. Korpusu gen. Andersa, w której służył, stał się rysunek niedźwiedzia niosącego pocisk. Po zakończeniu wojny Wojtek wraz ze swymi towarzyszami broni przybył do Szkocji. Syryjski niedźwiedź szybko odnalazł się w nowych warunkach i, zanim przeprowadził się na stałe do edynburskiego zoo, stał się powszechnie znanym członkiem lokalnej społeczności.

Jedna z najważniejszych i najbardziej zaciętych bitew II wojny światowej. Starcie, które przesądziło o losie Włoch i przypieczętowało upadek Trzeciej Rzeszy. Mordercza walka pośród postrzępionego łańcucha gór, która urosła do rangi jednej z największych legend XX wieku. Olbrzymie poświęcenie żołnierzy dziesięciu armii. Tygodnie nierozstrzygniętego boju. Finalny szturm Polaków, którzy mimo olbrzymiej przewagi wroga zdołali odbić Monte Cassino z rąk hitlerowców. Czy ktokolwiek wierzył, że odniosą sukces? Czy alianci posłali ich do boju tylko dlatego, że życie polskich żołnierzy obchodziło ich mniej niż brytyjskich? I czy ofiara krwi musiała być aż tak wielka? Porywająca lektura, nowoczesna perspektywa wybitnego brytyjskiego historyka i nieznane fakty rzucające zupełnie nowe światło na słynną batalię. Na taką historię bitwy o Monte Cassino świat czekał siedemdziesiąt lat. Książka ukazuje również, obok bohaterskich czynów żołnierzy, również niezwykłe historie zwierząt: niedźwiedzia Wojtka, muła, małpki - uczestników walki.

Książka zawiera ponad 100 niepublikowanych relacji zesłańców z Syberii i Kazachstanu. Relacje te zbierane były w formie ankiet przez Biuro Historyczne Armii Polskiej na Wschodzie, a później 2. Korpusu gen. Władysława Andersa. Znajdują się one obecnie w Instytucie Hoovera w USA. Spośród ok. 30.000 zgromadzonych ankiet autorzy publikacji wyselekcjonowali te, których autorzy w momencie wybuchu wojny byli studentami bowiem celem publikacji jest ukazanie tragicznych losów pokolenia Polski Niepodległej na przykładzie młodej inteligencji.

Niezwykłe dzieło – cały szlak Armii Andersa opisany po raz pierwszy. Nikt wcześniej nie opowiedział jej tak, jak czyni to teraz Norman Davies.

Publikowane po latach wspomnienia Franciszka Machalskiego (1904-1979), absolwenta orientalistyki Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a powojnie profesora iranistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, mają wyjątkowy charakter. Wśród ponadstutysięcznej rzeszy Polaków – żołnierzy i cywilów, którzy z armią Andersa w roku 1942 przybyli do Iranu, był prawdopodobnie jedynym znającym język perski i jednym z nielicznych posiadających wiadomości o historii i kulturze tego kraju. Ta wiedza i związane z nią szczególne zainteresowanie realiami kraju, w którym ocaleni z sowieckich łagrów i zsyłki Polacy znaleźli schronienie, wyróżnia jego książkę na tle innych wspomnień z Iranu lat II wojny światowej.

Wojtek z armii Andersa to pasjonująca powieść osnuta wokół rzeczywistych wydarzeń związanych z dramatycznym losem żołnierzy 2. Korpusu Polskiego przelewających krew z dala od ojczyzny. Wojtek – syryjski niedźwiedź brunatny – przeszedł z wojskiem cały szlak bojowy od wyjścia z ZSRR do demobilizacji po wojnie w Wielkiej Brytanii. Brał udział m.in. w walkach o Monte Cassino, pomagał rozładowywać ciężarówki z amunicją i podawał artylerzystom pociski.

W książce przestawiono szlaki bojowe tych brygad polskiej kawalerii, które we wrześniu roku 1939 weszły w skład Grupy Kawalerii Generała Andersa. Prócz Brygady Nowogródzkiej i Mazowieckiej, która zresztą dołączyła do Grupy najpóźniej, były to właściwie już tylko resztki brygad: Kresowej, Wołyńskiej i Wileńskiej. Ponadto są tu informacje o dziejach pułków wchodzących w skład Grupy i o losach dowódców brygad i pułków. Straty kadry polskiej kawalerii we wrześniu 1939 roku i potem, w trakcie wojny były ogromne. Bardzo wielu oficerów poniosło śmierć, trafiwszy do niewoli sowieckiej.