Najpiękniejsze zamki pałace i dwory w Polsce - Marek Gaworski

Album prezentujący klasycystyczne siedziby ziemiańskie w Wielkopolsce. Na kilkuset fotografiach i ilustracjach archiwalnych przedstawiono 54 obiekty: dwory i pałace. Każdy obiekt został fachowo opisany zarówno pod względem architektonicznym, jak i historycznym. Publikacja niezwykle elegancka i atrakcyjnie opracowana edytorsko, dwujęzyczna (jJest to praca zbiorowa, opatrzona tekstami Marii Strzałko i Róży Kąsinowskiej.

Na 303 stronach i kilkuset fotografiach przedstawiono 54 obiekty. Rzec można wielkopolskie dwory i pałace klasycystyczne w pigułce, w bardzo eleganckim i atrakcyjnym opracowaniu.ęzyk polski i angielski).

Dwory na Suwalszczyźnie to tytuł, który może zaskoczyć wielu Czytelników. Zdziwić może liczba opisanych miejsc, jak i objętość tej książki. Przecież w dzisiejszym krajobrazie Suwalszczyzny w ogóle nie widzimy dworków. Owszem, wielu zna ruiny pałacu gen. Ludwika Michała Paca w Dowspudzie lub pozostałości po dworze w Starej Hańczy nad jeziorem Hańcza, niektórzy – ze względu na funkcjonujący pensjonat – wiedzą o istnieniu folwarku Huta, i to wszystko.

Dlaczego więc ta książka? Otóż jest próbą wydobycia, przypomnienia i utrwalenia świata, który już nie istnieje (bez chęci jego idealizacji i mitologizacji). Zniknął zarówno w przestrzeni, jak i w pamięci. Stało się tak w wyniku naturalnych procesów, ale także planowanych działań, motywowanych ideologią i polityką.

Dwory i pałace Polski północno-wschodniej Katarzyny i Jerzego Samusików, to świetny przewodnik dla tych wszystkich, którzy interesują się kulturą, historią, architekturą i śladami wielkiej przeszłości, jaka była udziałem tego skrawka Polski.

Autorzy w znakomitym eseju opisują ponad sto ocalałych z wojennych pożóg dworów i pałaców i losy ich właścicieli ? możnych rodów magnackich i szlacheckich (Branickich, Ossolińskich, Starzeńskich czy Lutosławskich), a także losy takich rodzin jak Józefa Piłsudskiego czy... Wojciecha Jaruzelskiego.

Dwór ziemiański przez wieki był jednym z najważniejszych składników polskiego pejzażu kulturowego. To tutaj pielęgnowano rodzinną i narodową tradycję, przechowywano pamiątki, strzępy historii bliższej i dalszej okolicy, gromadzono dzieła sztuki i dawną broń, kompletowano pokaźne księgozbiory - wszystko, co określało i budowało polską tożsamość. Wpisany na trwałe do literackiej tradycji, obecny na płótnach największych polskich artystów, dwór stał się swoistym "rajem utraconym", symbolizując świat, który bezpowrotnie minął. Jego zagładę przyniosły rządy komunistów, począwszy od wydawanego we wrześniu 1944 roku dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej. Tysiące dworów stało się wówczas obiektem zaciekłego ataku prowadzonego zarówno przez funkcjonariuszy PRL-owskiego reżimu, jak i bohaterskiej Armii Czerwonej "wyzwalającej" Polskę spod okupacji. Z ziemiańskich siedzib wyrzucano na bruk prawowitych właścicieli, dwory zaś grabiono, niejednokrotnie puszczając z dymem. Niniejszy album prezentuje ponad sto spośród zachowanych zabytków tego typu, ukazując Czytelnikom ich nieprzemijające piękno.

Reprint oryginału wydanego nakładem własnym autora w 1888 roku. Książkę, jak sam autor zaznaczył we wstępie, opracował z potrzeby zebrania w jednym woluminie wiadomości o ogrodnictwie, ponieważ o zasadach urządzania ogrodu spacerowego nie przemawiał dotąd z książki żaden z ogrodników Polaków. Dobre rady Czartoryskiej z Myśli różnych o zakładaniu ogrodów i Franciszka Giżyckiego z "O przyozdobieniu siedlisk wiejskich" dziś już są przestarzałe, niewystarczające i z obecnym stanem ogrodniczej wiedzy niezgodne. W związku z tym Jankowski książkę "Ogród przy dworze wiejskim" uzupełnił o setki rycin, planów, opisów roślin ozdobnych, warzywnych i drzew oraz o sposobach ich uprawy.

Życie codzienne polskiego ziemiaństwa, zarówno w XIX wieku, jak i w ostatnich latach Drugiej Rzeczypospolitej, niezmiennie było związane z przyrodą i cyklem zmieniających się pór roku. Toczyło się wokół prac rolniczych, w rytmie dorocznych świąt.

Książka W ziemiańskim dworze podporządkowuje się temu rytmowi. Niczym gospodarski kalendarz podzielona na cztery części – Zimę, Wiosnę, Lato i Jesień – opowiada o zajęciach mieszkańców dworu: o dbałości o dom, sprzęty, ziemię i zwierzęta, o przygotowywaniu posiłków i zapasów na zimę, obyczajach świątecznych, rozrywkach, wizytach gości, zjazdach familijnych i polowaniach. Tekstowi towarzyszy bogaty wybór archiwalnych zdjęć oraz malarstwo z epoki.

W II tomie "Kresowych rezydencji" opisano ponad 120 miejscowości z zespołami rezydencjalnymi położonych na terenie przedwojennego województwa nowogródzkiego. Jest to zaledwie około 10 procent ogólnej liczby siedzib ziemiańskich znajdujących w tym województwie przed 1939 r. Większość z nich przestała istnieć podczas XX-wiecznych zawieruch dziejowych, ale te ocalałe i pozostałości tych zniszczonych stanowią cenne pamiątki po ich dawniejszych właścicielach i pomniki dramatycznych dziejów tej ziemi.

Współczesnemu Polakowi Nowogródczyzna kojarzy się głównie z urodzonym tu naszym wieszczem – Adamem Mickiewiczem. Kanoniczny obraz „nowogródzkiej strony” tworzą wyjęte z jego dzieł opisy Soplicowa i zamku „na barkach nowogródzkiej góry”. Wspaniałym dopełnieniem tych klasycznych tekstów są zdjęcia mistrza fotografii Jana Bułhaka – także rodowitego nowogródczanina. Nie ma również świadomego rodaka, który nie słyszałby o położonym na Nowogródczyźnie Nieświeżu – wielkim zespole rezydencjalnym stanowiącym przez kilka stuleci główną siedzibę Radziwiłłów – najpotężniejszego rodu magnackiego w dziejach Rzeczypospolitej.

To nie jest przewodnik! To żywa historia Wawelu, która wciąga jak kryminał!

Drugie, uaktualnione wydanie wyjątkowego przewodnika zawierającego krótkie opisy 69 obiektów (wraz z ilustracjami), które najlepiej eksponują tradycje siedziby ziemiańskiej. Dzięki temu przewodnikowi Czytelnik może sobie zaplanować wycieczkę po całej Polsce trasą ziemiańską, nocując wyłącznie w dworach i pałacach. 26 obiektów spośród wymienionych w przewodniku oferuje takie usługi.

Wspomnienia prof. Mycielskiego sa niezwykłym spojrzeniem wstecz na przeżyte wydarzenia, napotkane osoby i dobrze poznane miejsca. Niezwykłym, bo dokonywanym kolejno oczami dziecka, następnie młodzieńca, człowieka dorosłego i profesora, a jednocześnie pełnym anegdot i humoru. Niezwykłym, bo dotyczącym czasów ciekawych i burzliwych, a minionych bezpowrotnie. I wreszcie niezwykłym, bo opisującym losy przedstawicieli warstwy społecznej, odchodzącej już w przeszłość – ich rodzin, domostw, pracy i odpoczynku. A autor, jak sam to podkreśla, stara się przekazać czytelnikom najczystszą prawdę.